‘Mất’ hơn 5.900 tỉ đồng vì ô tô nhập khẩu không về

Tính đến ngày 30-5, lũy kế số thu ngân sách của Cục Hải quan TP.HCM từ đầu năm đạt khoảng 48,8 nghìn tỉ đồng, bằng 37,72% dự toán pháp lệnh được giao, giảm 8,10% so với cùng kỳ năm 2023.

Thu thuế từ ô tô nhập khẩu giảm hơn 50%

Trong đó, số thu dự ước trong tháng 6-2024 đạt 10.800 tỉ đồng, đưa số thu lũy kế từ đầu năm đến 30-6 ước đạt 60.129,2 tỉ đồng, giảm 5,5% so với cùng kỳ năm 2023, tương đương giảm tuyệt đối 3.500,4 tỉ đồng.

Về cơ cấu số thu ngân sách của cục, riêng ba mặt hàng ô tô; xăng dầu; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác; sắt thép chiếm tỉ trọng lớn gần 45%. Do đó, sự biến động của các nguồn thu này đã tác động rất lớn đến số thu.

Tính đến ngày 30-6, lượng ô tô nhập khẩu nguyên chiếc giảm sâu với 19.023 chiếc nhập khẩu, giảm 30,2% so với cùng kỳ năm 2023, tương ứng giảm tuyệt đối 2.463 chiếc.

Kim ngạch có thuế chỉ đạt 35 triệu USD, giảm 43,2% về trị giá. Những con số này dẫn đến số thuế thu ngân sách giảm đáng kể đến 51,78% so với cùng kỳ năm 2023, tức số thu giảm lên đến 5.924,4 tỉ đồng. Hầu hết các dòng xe nhập khẩu đều giảm.

Theo Hải quan TP, số thu ngân sách nhà nước từ mặt hàng ô tô nguyên chiếc bắt đầu giảm sâu từ các tháng cuối năm 2023 và tiếp tục giảm trong năm 2024. 

Nửa cuối năm 2023, kim ngạch nhập khẩu ô tô giảm dần do ảnh hưởng của suy thoái kinh tế, sức mua suy giảm mạnh và do các loại xe lắp ráp trong nước được giảm 50% lệ phí trước bạ theo quyết sách của Chính phủ.

Xu hướng giảm mạnh của thị trường ô tô nhập khẩu diễn ra rõ nhất từ các thị trường lớn như Thái Lan và Indonesia, chiếm gần 80% thị phần nhập khẩu ô tô vào Việt Nam. 

Nguyên nhân chính là ưu đãi thuế nhập khẩu 0% theo Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA) giai đoạn 2022 – 2027, hỗ trợ cho việc giảm giá xe nhập khẩu và tạo ra sự cạnh tranh khốc liệt với xe lắp ráp trong nước.

Khoảng 20% còn lại được nhập khẩu từ Trung Quốc, Nhật Bản, Nga, châu Âu, Mỹ.

Giá xe hơi nhập châu Âu bắt đầu giảm

Với lộ trình cắt giảm thuế đều mỗi năm, tính từ khi Hiệp định thương mại tự do EU – Việt Nam (EVFTA) có hiệu lực (năm 2020), thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ EU về Việt Nam sẽ giảm gần 7%/năm, giúp cho giá xe ngày một giảm.

Theo tính toán, năm 2024, thuế suất thuế nhập khẩu ô tô từ EU về Việt Nam giảm từ 37% – 42,5% so với năm 2023 là gần 45%. Dự kiến đến năm 2030, thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ EU xuống còn 0%.

Cũng theo Cục Hải quan TP, số thu ngân sách giảm cũng có yếu tố tác động của chính sách giảm thuế giá trị gia tăng (GTGT). Theo đó, 6 tháng đầu năm 2024, thu thuế GTGT của cơ quan này đã giảm 2.000 tỉ đồng.

Ngoài ra, các FTA được ký kết giữa Việt Nam và các đối tác kinh tế lớn như: Trung Quốc, EU, Hàn Quốc, Nhật Bản, Anh, Nga… cũng làm cho hoạt động nhập khẩu chịu nhiều thách thức. Thuế nhập khẩu của nhiều mặt hàng giảm theo lộ trình giảm thuế của các hiệp định FTA như EVFTA/UKVFTA từ 4,7% giảm về 3,5%, CPTTP giảm từ 2,1% về 1,7%…

Với tình hình hiện nay, Cục Hải quan TP nhận định việc quản lý và dự báo nguồn thu từ các mặt hàng nhập khẩu, đặc biệt là ô tô, là vô cùng cần thiết để đảm bảo ổn định ngân sách nhà nước và có giải pháp bù đắp từ nhóm hàng khác.