Nhảy múa với Ma Cỏ (Ghà Lu Ngang) là màn múa đỉnh cao của sự hòa hợp giữa con người và đấng thần linh trong Lễ cúng tổ tiên của dân tộc Lô Lô. Đây là một nghi lễ độc đáo, đầy tính nhân văn trong các phong tục cổ truyền của dân tộc Lô Lô ở Lũng Cú, huyện Đồng Văn (Hà Giang) còn được bảo tồn, duy trì đến ngày nay.
Cùng tác giả Ngô Chí Thanh tái hiện phong tục lễ cúng tổ tiên của đồng bào dân tộc Lô Lô ở Hà Giang qua bộ ảnh “Ma cỏ “nhảy lễ” trong lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô – Hà Giang”. Bộ ảnh được tác giả gửi tham dự Cuộc thi ảnh và Video “Việt Nam hạnh phúc – Happy Vietnam”, do Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức.
Lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô thường được tổ chức 14/7 âm lịch. Trưởng họ phải trực tiếp đi mời thầy cúng, mời nghệ nhân đánh trống đồng trong Lễ cúng tổ tiên, mời người hóa trang thành người rừng, hay còn gọi là Ma cỏ để múa nghi lễ.
Họ quan niệm rằng, Ma cỏ là nguồn cội của tổ tiên xưa ở trên rừng, lấy cây cỏ làm quần áo, nên ngày nay khi làm lễ, muốn tổ tiên về được thì phải có Ma cỏ là người dẫn đường, là cầu nối giữa con cháu trên trần gian với tổ tiên, người chết mới được dẫn đường chỉ lối về nhận tổ tiên ở thế giới bên kia.
Những người hóa trang Ma cỏ sẽ cùng nhau đi tìm loại cỏ “Su choeo” trên núi “Chun ta” bện quanh người thành trang phục che kín khắp người. Ma cỏ sẽ “nhảy lễ” cho đến khi kết thúc.
Lễ cúng tổ tiên là một trong những sinh hoạt thuộc các nghi lễ vòng đời của người Lô Lô, mang tính giáo dục cộng đồng hướng về nguồn cội, biết ơn tổ tiên, giáo dục đạo lý uống nước nhớ nguồn, tạo sự cố kết cộng đồng gia đình, dòng họ, làng bản, … Đây là nghi lễ mang tính thiêng, đầy chất nghệ thuật của riêng người Lô Lô.
Đoàn người nhảy với Ma Cỏ liên tục cho đến khi kết thúc lễ cúng với các điệu múa diễn tả sinh động cuộc sống của người Lô Lô xưa. Để múa được bài múa này phải là những người có sức khỏe tốt và lòng nhiệt tình mà họ có thể nhảy múa rất lâu, không biết mệt.
Lễ cúng tổ tiên Trong nghi lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô bắt buộc phải có người “nhảy lễ” trong trang phục Ma cỏ. Họ quan niệm rằng, Ma cỏ là nguồn cội của tổ tiên xưa ở trên rừng, nên ngày nay khi làm lễ, muốn tổ tiên về được thì phải có Ma cỏ , là cầu nối giữa con cháu trên trần gian với tổ tiên.
Hiện nay, Lễ cúng tổ tiên độc đáo này vẫn được người Lô Lô duy trì và thực hành đều đặn theo truyền thống. Nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của di sản, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Hà Giang đã phối hợp với các ban, ngành chức năng, chính quyền địa phương và nhân dân làng Lô Lô Chải, xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn thực hiện việc tư liệu hóa Lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô./.
Vietnam.vn
