Thực hiện Chương trình Mục tiêu Quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025, thời gian qua các địa phương trên địa bàn huyện Tân Sơn, Thanh Sơn, nơi có đông đồng bào dân tộc Mường sinh sống đã tích cực đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, khuyến khích người dân phát huy vai trò, trách nhiệm trong việc bảo tồn, gìn giữ văn hóa, phong tục, tập quán tốt đẹp của đồng bào mình.
Từ thuở ấu thơ, được nuôi dưỡng và lớn lên trong âm vang của những lời ru, những câu hát Ví, hát Rang cùng tiếng cồng chiêng ngân vang khắp bản Cón đã thấm sâu vào tâm hồn trở thành một phần không thể thiếu trong ký ức và tình yêu văn hóa dân tộc của bà Đinh Thị Thành (sinh năm 1954) xã Thu Cúc, huyện Tân Sơn.
Bà Thành (ngồi giữa) cùng các thành viên Câu lạc bộ văn nghệ dân gian của địa phương tập luyện những điệu hát của người Mường.
Mang trong mình ước mơ giữ lửa và thổi hồn cho văn hóa Mường, hơn 10 năm qua, bà Thành đã dành thời gian đi khắp các bản làng, gặp gỡ và trò chuyện với các bậc cao niên về văn hóa Mường để sưu tầm, ghi chép, lưu giữ một cách đầy đủ, bài bản nhất. Bà luôn cổ vũ, động viên và truyền cảm hứng cho những người đam mê và yêu thích văn hóa dân tộc Mường, nhiệt tình truyền dạy cho thế hệ trẻ cách đánh các bài chiêng cơ bản, những bài hát, điệu múa truyền thống của dân tộc Mường với mong muốn lưu giữ và lan tỏa những giá trị văn hóa đặc sắc này.
Bà Thành cũng là nữ giới duy nhất ở Thu Cúc giữ vai trò “chủ trò” – người hướng dẫn, thực hành các nghi lễ trong các hoạt động diễn xướng văn nghệ dân gian, trong tết Doi và một số tục lệ khác. Những nỗ lực của bà đã góp phần tái sinh và phát triển nét đẹp truyền thống của dân tộc Mường ở bản Cón và vùng đất Thu Cúc.
Thời gian qua, để bảo tồn, lưu giữ văn hóa Mường, UBND huyện Tân Sơn đã ban hành các Nghị quyết chuyên đề, kế hoạch bảo tồn và phát triển một số loại hình văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện. Đồng thời, triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm phát huy các loại hình văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch, thực hiện mục tiêu “Bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội bền vững, phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn”. Đặc biệt cuối năm 2024, nghề dệt thổ cẩm người Mường tại các xã Xuân Đài, Kim Thượng đã được Bộ trưởng Bộ VHTT&DL quyết định đưa vào Danh mục Di sản phi vật thể cấp Quốc gia nghề thủ công truyền thống.
Chị Nga (bên trái) giới thiệu về sản phẩm thịt chua của gia đình.
Trong dòng chảy của văn hóa Mường không chỉ có trang phục, những điệu hát, múa... mà còn có văn hóa ẩm thực độc đáo, tiêu biểu là thịt chua - một món ăn nức tiếng gần xa.
Với mong muốn tiếp nối, phát triển sản phẩm thịt chua từ món ăn dân dã thành hàng hóa, những năm qua, chị Hà Thị Nga, xã Võ Miếu, huyện Thanh Sơn đã cùng mẹ là bà Đinh Thị Mai cho ra thị trường sản phẩm thịt chua mang thương hiệu Nga Hợp.
Theo chị Nga, trước đây, cuộc sống khó khăn, cả năm chỉ có dịp Tết, các gia đình sẽ mổ lợn, không có tủ lạnh bảo quản như bây giờ, vì thế người Mường thường gác bếp sấy vừa để được lâu lại không bị hỏng hoặc làm món thịt chua ướp thính. Càng về sau này, khi cuộc sống đầy đủ, tiện nghi hơn, hầu hết các gia đình không còn giữ thói quen này nữa, chỉ còn số ít những người vẫn tâm huyết, gìn giữ và lưu truyền cách chế biến độc đáo và gia đình chị Nga là một trong số đó.
Chị Nga chia sẻ: Yếu tố quyết định làm nên sự khác biệt của thịt chua Nga Hợp là chất lượng nguyên liệu, gia vị cùng bí quyết riêng của gia đình. Tôi và mẹ tôi rất coi trọng việc lựa chọn nguyên liệu và chế biến đều thật cẩn thận và tỉ mỉ. Ban đầu khi mới bắt tay sản xuất và bán, gia đình tôi chỉ có vài đơn hàng tiêu thụ trong xã, các xã lân cận nhưng đến nay các đơn hàng đã được vận chuyển đều đặn hàng tháng đến nhiều huyện trong tỉnh và các tỉnh lân cận, trong đó cũng có rất nhiều khách hàng tận An Giang, Cà Mau, thành phố Hồ Chí Minh...
Để bảo tồn, lưu giữ những giá trị văn hóa độc đáo của đồng bào Mường, huyện Thanh Sơn đã triển khai Đề án “Bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường và các dân tộc thiểu số khác trên địa bàn huyện giai đoạn 2021–2025”. Toàn huyện có trên 150 CLB văn hóa dân tộc Mường và CLB văn hoá các dân tộc tại các xã, khu dân cư, trường học. Huyện đã bảo tồn được 634 chiếc chiêng, 123 bộ nhạc cụ khác, 1.268 bộ trang phục, hàng trăm nhà sàn truyền thống trong cộng đồng và nhiều đồ dùng công cụ, lao động, sản xuất, sinh hoạt của đồng bào Mường...
Có thể thấy, cộng đồng người Mường tại các địa phương nói chung và những người tâm huyết với văn hóa dân tộc Mường đã và đang góp phần khẳng định những nỗ lực, quyết tâm của thế hệ đồng bào Mường nơi đây. Họ đã cùng nhau gìn giữ văn hóa đặc sắc của đồng bào mình, xây dựng đời sống văn hóa, phát triển kinh tế để cuộc sống ngày càng ấm no, hạnh phúc...
Vy An
Nguồn: https://baophutho.vn/luu-giu-van-hoa-muong-228643.htm
Bình luận (0)