Lúng túng lựa chọn môn học vào lớp 10

Chị Nguyễn Bảo Khuyên, phụ huynh học sinh (HS) Trường THPT Ernst Thälmann (Q.1, TP.HCM), cho biết: “Khi đăng ký nguyện vọng lớp 10, hai mẹ con có điền thông tin dự kiến chọn nhóm môn tự chọn dựa vào thế mạnh cũng như yêu thích các môn tự nhiên của con mà chưa có sự chú tâm đến định hướng ngành nghề tương lai”. Vì vậy hiện nay rất cần nhà trường tư vấn để lựa chọn tổ hợp môn chính xác hơn với năng lực và các khối thi ĐH.

Phần lớn cho HS chọn theo “combo”

Theo ghi nhận, phần lớn các trường THPT sẽ xây dựng thành các tổ hợp môn học và HS chọn một trong những tổ hợp môn đó chứ không được chọn đơn lẻ từng môn cho đủ 4 môn tự chọn.

Về lý thuyết, HS có 126 cách chọn, song thực tế mỗi trường THPT thường có khoảng 4 – 8 tổ hợp, chủ yếu chia thành 2 nhóm tự nhiên và xã hội, tùy thuộc số giáo viên (GV) và cơ sở vật chất. HS sẽ được chọn 4 môn nhưng vì xếp theo “combo” nên không thể tránh khỏi tổ hợp nào cũng có môn mà HS không muốn nhưng vẫn phải chọn.

Tại Hà Nội, Trường THPT Kim Liên năm nay chỉ xây dựng 4 tổ hợp lựa chọn với 2 phương án mô hình lớp đại trà và lớp liên kết tiếng Anh IELTS. Ở mỗi mô hình, nhà trường xây dựng 4 tổ hợp gồm các môn bắt buộc và 4 môn học lựa chọn để HS chọn một trong 4 tổ hợp đó.

Trường THPT Việt Đức đưa ra nhiều lựa chọn gấp đôi, với 8 tổ hợp môn để HS lựa chọn. Đáng chú ý, đây là trường THPT công lập hiếm hoi ở Hà Nội đưa môn âm nhạc và mỹ thuật vào một trong 8 tổ hợp. Bà Nguyễn Bội Quỳnh, Hiệu trưởng nhà trường, cho biết dù không nhiều HS lựa chọn nhưng trường đã cố gắng tuyển dụng, hợp đồng GV của hai môn này để đáp ứng nhu cầu của HS.

Trường THPT Lê Quý Đôn (Hà Đông) triển khai chương trình học lớp 10 năm 2024 – 2025 thành 3 nhóm: tự nhiên 1, tự nhiên 2 và xã hội; cùng với đó là các môn lựa chọn và chuyên đề lựa chọn. Phụ huynh, HS được gửi trước thông báo để tìm hiểu, ngày 28.7, ban giám hiệu nhà trường trực tiếp tư vấn hướng nghiệp nhằm giúp HS chọn mô hình lớp phù hợp với sở thích và khả năng của bản thân.

Xây dựng tổ hợp môn theo khối thi ĐH

Tại TP.HCM, ông Nguyễn Hùng Khương, Hiệu trưởng Trường THPT Ernst Thälmann (Q.1), cho biết căn cứ trên những quy định về việc tổ hợp môn, phương thức thi tốt nghiệp THPT áp dụng từ năm 2025, trường xây dựng các tổ hợp môn cho phụ huynh, HS lựa chọn sao cho phù hợp với định hướng nghề nghiệp và năng lực học tập.

Trường Ernst Thälmann giới thiệu đến phụ huynh về Chương trình GDPT 2028, chọn tổ hợp môn theo định hướng nghề nghiệp và kỳ thi tốt nghiệp THPT tương thích với chương trình này. Sau đó, nhà trường sẽ phân công GV, cán bộ tư vấn riêng để giải đáp thắc mắc, hướng dẫn cụ thể cho từng phụ huynh, HS trước khi có quyết định chính thức về tổ hợp môn cho 3 năm học bậc THPT.

Ông Khương cho biết do kỳ thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 có 4 môn thi, trong đó 2 môn toán, ngữ văn là bắt buộc, còn lại 2 môn HS tự chọn, nên nhà trường xây dựng 3 nhóm tổ hợp: khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và nhóm tổ hợp kết hợp… Trong đó mỗi tổ hợp sẽ đảm bảo 3 khối thi truyền thống xét tuyển vào các trường ĐH. Việc này giúp HS đa dạng tổ hợp xét tuyển vào các ngành nghề, các trường ĐH.

Tương tự, lãnh đạo Trường THPT Lê Quý Đôn (Q.3) cho rằng HS lớp 10 năm nay có tâm lý chuẩn bị “dài hơi” hơn cho việc thi tốt nghiệp, xét tuyển ĐH. Trên cơ sở xu hướng lựa chọn của HS qua 2 năm học trước, năm nay trường mở rộng hơn về tổ hợp môn lựa chọn, tiệm cận với mong muốn của HS. Trong đó, mỗi tổ hợp sẽ có tối đa 2 môn chủ lực kết hợp với 2 môn thi bắt buộc của kỳ thi tốt nghiệp THPT để HS có nhiều cơ hội chọn tổ hợp môn xét tuyển ĐH.

Bà Nguyễn Thị Ánh Mai, Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Hữu Cầu (H.Hóc Môn), cho hay việc chọn tổ hợp 4 môn học của HS sẽ được cân đối cho cả 2 lĩnh vực tự nhiên và xã hội để vừa đáp ứng yêu cầu của kỳ thi tốt nghiệp vừa đảm bảo tổ hợp xét tuyển theo khối thi của các trường ĐH và kiến thức bao quát để tham gia kỳ thi đánh giá năng lực.

CHỌN THEO NĂNG LỰC, SỞ THÍCH VÀ ĐỊNH HƯỚNG NGHỀ NGHIỆP

Tại Trường THCS-THPT Trần Đại Nghĩa (TP.HCM), bà Trần Thị Hồng Thủy, Hiệu trưởng nhà trường, cho biết việc công bố phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 trở đi là điều vô cùng quan trọng đối với công tác tư vấn lựa chọn môn học với HS lớp 10. Chính vì vậy, với lứa HS lớp 10 năm nay, trường tập trung vào tư vấn việc chọn tổ hợp môn, vừa phù hợp với năng lực của các em vừa phát huy hết sở trường, sự yêu thích môn học để các em có định hướng nghề nghiệp phù hợp nhất, có nhiều cơ hội cạnh tranh trong môi trường nghề nghiệp tương lai.

Theo bà Hồng Thủy, xác định kỹ năng tin học là cần thiết đối với HS nên nhà trường đưa môn này vào các tổ hợp. Sau đó, tùy theo năng lực, định hướng và sở thích, HS chọn 3 môn còn lại cho quá trình học bậc THPT của mình.

Trường Vinschool (Hà Nội) thì cho HS chọn môn học theo các bước: lĩnh vực ngành nghề mình sẽ học khi lên ĐH, ngành đào tạo, loại hình trường ĐH và phương thức xét tuyển, sau đó sẽ quyết định chọn môn học.

CÁC YẾU TỐ ĐỂ CHỌN MÔN PHÙ HỢP

Qua 2 năm thực hiện Chương trình GDPT mới, năm nào các trường cũng có tình trạng nhiều HS lựa chọn môn chưa phù hợp .

Bà Đỗ Thị Việt Phương, Hiệu phó Trường THPT Võ Trường Toản (Q.12, TP.HCM), cho biết năm học 2023-2024 trường có 2 HS lớp 10 xin chuyển từ tổ hợp môn tự nhiên sang tổ hợp môn xã hội. Những HS này phải mất thời gian tự học tại nhà và ôn luyện trên trường với thầy cô để bảo đảm yêu cầu cần đạt của môn học chuyển đổi cho lớp 11.

Từ đó, bà Việt Phương nêu ra 3 yếu tố để chọn lựa tổ hợp môn học phù hợp. Một là dựa vào sở thích để việc học không trở nên nhàm chán. Hai là năng lực để việc học không trở thành áp lực. Ba là hoàn cảnh gia đình, truyền thống nghề nghiệp… để bảo đảm việc học tập trong tương lai được thuận lợi. HS tuyệt đối không được nghe theo bạn bè hay mong muốn của bất kỳ ai. Phụ huynh thì cũng không nên “ép” theo nguyện vọng của mình mà hãy chia sẻ, đồng hành với con em.

Tương tự, Trường Vinschool (Hà Nội) cũng đưa ra 3 yếu tố quan trọng HS cần cân nhắc khi chọn môn: thứ nhất là năng lực học tập của bản thân. Thứ hai là định hướng ngành nghề đào tạo mà HS dự định theo đuổi. Yếu tố thứ ba HS cần cân nhắc khi chọn môn đó là phương thức xét tuyển của trường ĐH.

Còn ông Huỳnh Thanh Phú, Hiệu trưởng Trường THPT Bùi Thị Xuân (Q.1, TP.HCM), khuyên: “Phụ huynh cùng HS “lắng nghe” thế mạnh để hạn chế tối đa sự xáo trộn. Ngoài ra, HS cần rèn luyện 2 kỹ năng về ngoại ngữ và tin học để phù hợp với sự phát triển của cuộc sống hiện đại”.

Thạc sĩ Phạm Lê Thanh, giáo viên Trường THPT Nguyễn Hiền (Q.11, TP.HCM), cho rằng để lựa chọn môn phù hợp, HS cần xác định rõ đam mê lĩnh vực nghề nghiệp dài lâu và năng lực hiện có. Cần lưu ý đam mê dài lâu khác với sở thích nhất thời.