Lõi trong của Trái Đất có dấu hiệu “biến dạng”

John Vidale, chuyên gia địa vật lý tại Đại học Nam
California ở Los Angeles, đã trình bày kết quả nghiên cứu này tại hội nghị Liên
đoàn Địa vật lý Hoa Kỳ vào ngày 9/12. Phát hiện này có tiềm năng giải đáp những
tranh luận kéo dài về những thay đổi bên trong trung tâm Trái Đất.

Do không thể trực tiếp nghiên cứu lõi Trái Đất, các nhà khoa
học đã sử dụng sóng địa chấn từ các trận động đất làm công cụ phân tích. Họ tập
trung theo dõi các trận động đất ở quần đảo South Sandwich gần Nam Cực, khu vực
đối diện với hệ thống đo đạc tại Alaska. Sóng địa chấn, tương tự như sóng âm
truyền qua nước, có thể xuyên qua lõi trong trước khi đến các trạm đo.

Trong nghiên cứu này, nhóm của ông Vidale đã phân tích khoảng
200 trận động đất ghép đôi xảy ra từ năm 1991 đến 2024. Kết quả cho thấy sự
khác biệt nhỏ trong các dạng sóng ghi nhận tại trạm đo ở Yellowknife, Canada,
nhưng không được ghi nhận tại Fairbanks, Alaska. Điều này ám chỉ rằng bề mặt
lõi trong đang có dấu hiệu biến dạng.

Nhiều giả thuyết đã được đưa ra để giải thích hiện tượng
này. Một khả năng là toàn bộ lõi trong đang biến dạng, tương tự như quả bóng bầu
dục bị thay đổi hình dạng. Hoặc, có thể chỉ một số vùng bề mặt bị phồng lên hoặc
lõm xuống, hình thành các “chỗ phình” và “vết lõm”. Những biến đổi này có thể
do tác động của lực hấp dẫn từ lớp địa mạc – phần lớn nhất của Trái Đất – hoặc
do sự dịch chuyển của vật chất trong lõi ngoài.

Xiaodong Song, một nhà địa vật lý từ Đại học Bắc Kinh, người
từng phát hiện sự khác biệt trong chuyển động của lõi trong so với phần còn lại
của Trái Đất, đồng tình với phát hiện của Vidale. Ông cho rằng, ngoài sự thay đổi
về chuyển động quay, các hiện tượng như biến dạng bề mặt cũng có thể đang diễn
ra cùng lúc. “Không phải là chọn cái này hoặc cái kia”, ông nhấn mạnh.

Theo ông Vidale, mặc dù chưa rõ những biến đổi này có tác động
thế nào đến cuộc sống trên bề mặt Trái Đất, các nhà khoa học sẽ tiếp tục nghiên
cứu sâu hơn để làm sáng tỏ hiện tượng này.

Thanh Mai (t/h)