ຫວຽດນາມ ພະຍາຍາມບັນລຸເປົ້າໝາຍປອດພະຍາດໄຂ້ຍຸງ

ອົງການອະນາໄມໂລກ (WHO) ຊຸກຍູ້ໃຫ້ອົງການຂອງລັດຖະບານ, ຄູ່ຮ່ວມມື ແລະຊຸມຊົນທີ່ມີຄວາມສ່ຽງ ສືບຕໍ່ກໍ່ສ້າງຄວາມຄືບໜ້າອັນໃຫຍ່ຫຼວງເພື່ອບັນລຸເປົ້າໝາຍການກໍາຈັດພະຍາດໄຂ້ຍຸງຢູ່ຫວຽດນາມ ໃນຊຸມປີຕໍ່ໜ້າ.

Nhân viên y tế Lý Thị Nhiêu tại trung tâm y tế xã Pa Ủ, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu, Việt Nam. (Nguồn: WHO)

ພະນັກງານແພດໝໍ ລີທິເຫວີຍ ຢູ່ສູນການແພດຕາແສງ ປ່າອູ, ເມືອງ ເຟືອງ, ແຂວງ ລາຍເຈົາ. (ທີ່ມາ: WHO)

ໃນການກ່າວປາໄສທາງວິດີໂອເມື່ອບໍ່ດົນມານີ້, ໃນວັນພະຍາດໄຂ້ຍຸງໂລກ (25 ເມສາ), ຜູ້ຕາງໜ້າ WHO ປະຈຳ ຫວຽດນາມ, ທ່ານດຣ Angela Pratt ໄດ້ຕີລາຄາສູງບັນດາຜົນງານທີ່ສຳຄັນຂອງຫວຽດນາມ ໃນການຄວບຄຸມພະຍາດໄຂ້ຍຸງໃນ 30 ປີຜ່ານມາ, ແລະ ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ສືບຕໍ່ເອົາໃຈໃສ່ “ສຳເລັດວຽກເຮັດງານທຳ” ເພື່ອໃຫ້ ຫວຽດນາມ ບັນລຸເປົ້າໝາຍປອດໄຂ້ຍຸງລາຍ.

ເນື່ອງໃນໂອກາດວັນພະຍາດໄຂ້ຍຸງໂລກປີນີ້, ດ້ວຍຫົວຂໍ້ວ່າ “ເວລາປອດໄຂ້ຍຸງ: ລົງທຶນ, ປະດິດສ້າງ, ສະໜອງ”, ທ່ານໝໍ Pratt ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ຫວຽດນາມ ມີຫຼາຍສິ່ງທີ່ຄວນສະເຫຼີມສະຫຼອງໃນໂອກາດນີ້: “ສາມສິບປີຜ່ານມາ, ຫວຽດນາມ ໄດ້ບັນທຶກຜູ້ເປັນພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍກວ່າ 1 ລ້ານຄົນໃນແຕ່ລະປີ, ໃນປີກາຍນີ້ໄດ້ຫຼຸດລົງເປັນ 455 ຄົນ.

ຕາມຜູ້ຕາງໜ້າ WHO ປະຈຳ ຫວຽດນາມ ແລ້ວ, ຜົນສຳເລັດດັ່ງກ່າວ ແມ່ນຍ້ອນການນຳພາອັນໜັກແໜ້ນ ແລະ ເດັດດ່ຽວຂອງລັດຖະບານທຸກຂັ້ນ, ໃນນັ້ນ ມີໂຄງການຄວບຄຸມພະຍາດໄຂ້ຍຸງແຫ່ງຊາດ, ໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນ ແລະ ໜູນຊ່ວຍຈາກລັດຖະບານ ນັບແຕ່ໄດ້ຮັບການສ້າງຕັ້ງໃນຕົ້ນຊຸມປີ 1990 ເປັນຕົ້ນມາ.

ຫວຽດນາມມີລະບົບປ້ອງກັນ ແລະ ຄວບຄຸມພະຍາດໄຂ້ຍຸງຢ່າງແຂງແຮງກວມເອົາ 3 ພາກເໜືອ, ພາກກາງ ແລະ ພາກໃຕ້. ແຕ່ລະພາກພື້ນມີສະຖາບັນໄຂ້ມາເລເລຍ, Parasitology ແລະ Entomology ທີ່ປະສານງານທີ່ມີປະສິດທິຜົນກັບຈຸດສຸມຂອງແຂວງ, ເມືອງແລະບ້ານ.

ນອກນີ້, ລັດຖະບານຫວຽດນາມ ໄດ້ນຳເອົາວິທີການຮ່ວມມືຢ່າງສຳເລັດຜົນ. ໃນນັ້ນ, ລວມມີກົມການແພດທະຫານ, ກອງທັບປະຊາຊົນຫວຽດນາມ ມີບົດບາດສຳຄັນໃນການຕ້ານພະຍາດໄຂ້ຍຸງຢູ່ເຂດຊາຍແດນ.

ໃນຄໍາປາໄສຂອງທ່ານ, ທ່ານດຣ Pratt ຍັງໄດ້ເນັ້ນຫນັກເຖິງການປະກອບສ່ວນທີ່ສໍາຄັນຂອງພະນັກງານສາທາລະນະສຸກທ້ອງຖິ່ນທີ່ອຸທິດຕົນ.

ຕາມທ່ານນາງແລ້ວ, ຫວຽດນາມ ມີເຄືອຂ່າຍພະນັກງານແພດ-ປະຊາຊົນຢ່າງຄົບຖ້ວນ ຄືທ່ານນາງ Ly Thi Nhieu, ເຮັດວຽກຢູ່ສະຖານີສາທາລະນະສຸກຕາແສງ Pa U, ເມືອງ La Chau. ໃນຖານະເປັນເສນາທິການສະຖານີ, ທ່ານນາງ Ly Thi Nhieu ພວມປະຕິບັດໜ້າທີ່ 24/7 ແລະ ພ້ອມແລ້ວທີ່ຈະຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຕ່າງໆ, ນັບແຕ່ໄຂ້ມາເລເຣຍ ຈົນເຖິງການຜະດຸງຄັນ ແລະ ແມ່ນແຕ່ການສັກຢາປ້ອງກັນໂລກເອດ.

ໃນວຽກງານປ້ອງກັນພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍ, ແຕ່ລະເດືອນ, ນາງລີທິເຮີຍຽວໄດ້ໄປຢ້ຽມຢາມບັນດາບ້ານເພື່ອດຳເນີນການທົດສອບໂດຍກົງແຕ່ລະເທື່ອຈະໃຊ້ລົດຈັກຢ່າງໜ້ອຍ 3 ຊົ່ວໂມງ.

ທ່ານຜູ້ຕາງໜ້າອົງການອະນາໄມໂລກປະຈຳຫວຽດນາມເນັ້ນໜັກວ່າ: “ແມ່ນການອຸທິດລະດັບນີ້, ຄຽງຄູ່ກັບການໜູນຊ່ວຍລະດັບຊາດ ແລະ ພາກພື້ນ, ນັ້ນແມ່ນກະແຈເພື່ອບັນລຸເປົ້າໝາຍຫວຽດນາມປອດໄພໄຂ້ຍຸງ.”

Nhân viên y tế Lý Thị Nhiêu đang thu thập dữ liệu test nhanh chẩn đoán bệnh sốt rét từ dân làng. (Nguồn: WHO)

ພະນັກງານແພດ Ly Thi Nhieu ກຳລັງເກັບກຳຂໍ້ມູນກວດພະຍາດໄຂ້ຍຸງໄວຈາກຊາວບ້ານ. (ທີ່ມາ: WHO)

ຫວຽດນາມ ກໍ່ໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນຢ່າງກະຕືລືລົ້ນຈາກບັນດາຜູ້ໃຫ້ທຶນ, ໃນນັ້ນມີກອງທຶນໂລກ, ໂຄງການລິເລີ່ມພະຍາດໄຂ້ຍຸງຂອງປະທານາທິບໍດີອາເມລິກາ ແລະ ມູນນິທິ Bill & Melinda Gates.

ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ທ່ານ ດຣ Pratt ຍັງກ່າວອີກວ່າ ພະຍາດໄຂ້ຍຸງຍັງແຜ່ລະບາດຢູ່ໃນບາງເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ ແລະ ດ້ອຍພັດທະນາຂອງຫວຽດນາມ ເຊັ່ນໃນປ່າ ແລະ ໃນບາງອຸດສາຫະກຳທີ່ໃຊ້ແຮງງານທີ່ຕ້ອງການເຄື່ອນໄຫວເລື້ອຍໆ ເຊັ່ນ: ການຂຸດຄົ້ນບໍ່ແຮ່ ແລະ ປ່າໄມ້.

ຜູ້ຕາງໜ້າອົງການອະນາໄມໂລກປະຈຳຫວຽດນາມ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: “ພວກເຮົາບໍ່ສາມາດຈົ່ມໄດ້ເມື່ອຫວຽດນາມໄດ້ບັນທຶກຜູ້ຕິດເຊື້ອພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍ 116 ຄົນນັບແຕ່ເດືອນຕຸລາຫາເດືອນທັນວາ 2022, ເພີ່ມຂຶ້ນ 21% ເມື່ອທຽບໃສ່ໄລຍະດຽວກັນຂອງປີ 2021,” ເຖິງວ່າ ຫວຽດນາມ ໃກ້ຈະກຳຈັດພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍແລ້ວກໍ່ຕາມ, ແຕ່ໄລຍະສຸດທ້າຍຂອງການມາລາທອນແມ່ນເກືອບທຸກເວລາ.

ເພື່ອບັນລຸເປົ້າໝາຍລົບລ້າງພະຍາດໄຂ້ຍຸງຢູ່ຫວຽດນາມ, ພວກເຮົາຕ້ອງເພີ່ມທະວີຄວາມມານະພະຍາຍາມລວມເພື່ອບັນລຸບັນດາກຸ່ມທີ່ມີຄວາມສ່ຽງສູງກວ່າໝູ່ຄື: ນາຍທະຫານປ່າດ້ວຍມາດຕະການປ້ອງກັນ, ກວດພະຍາດ, ປິ່ນປົວພະຍາດ.”

ໃນຊຸມປີມໍ່ໆມານີ້, WHO ຫວຽດນາມ ຍາມໃດກໍ່ຕີລາຄາສູງການຮ່ວມມືຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນກັບບັນດາຄູ່ຮ່ວມມືພາຍໃນ ແລະ ພາກພື້ນ, ພ້ອມກັບກະຊວງສາທາລະນະສຸກ.

ທ່ານນາງ Pratt ກ່າວວ່າ “ພວກເຮົາທຸກຄົນຕ້ອງເຮັດໃຫ້ດີທີ່ສຸດໃນຊຸມປີທີ່ຈະມາເຖິງ ເພື່ອໄປສູ່ໄລຍະທີ່ຜ່ານມາ, ເຮັດໃຫ້ແນ່ໃຈວ່າ ພວກເຮົາຈະເອົາໃຈໃສ່ໃນການໄປເຖິງຊຸມຊົນທີ່ຫ່າງໄກສອກຫຼີກ ແລະຍາກທີ່ສຸດໃນການໄປເຖິງ,”. ເຮັດວຽກຮ່ວມກັນ, ພວກເຮົາສາມາດຍາດໄດ້ໄຊຊະນະໃນການສູ້ຮົບປະຫວັດສາດນີ້ ແລະ ບັນລຸເປົ້າໝາຍບໍ່ມີພະຍາດໄຂ້ຍຸງຢູ່ຫວຽດນາມອີກແລ້ວ.”

ທີ່ມາ