ຮັກສາພາສາຂຽນຂອງຊາວເຜົ່າ ດ້າວ ຢູ່ຕາແສງ ໂຮເທວ

ຊາວດ່າວດາບັງຢູ່ໝູ່ບ້ານກ່າວແທ່ງ, ຕາແສງຮ່ວາທ້ວນ (ຕາມດົ່ງ, ເລເຈົາ) ລ້ວນແຕ່ເອີ້ນທ່ານ ຟານວັນຊາງ ແມ່ນຜູ້ຮັກສາການຂຽນຢູ່ເຂດຊົນເຜົ່າດ້າວດ໋າວ, ສືບຕໍ່ໃຫ້ຄົນລຸ້ນຫຼັງ.

ເຖິງວ່າມີອາຍຸແກ່ແລ້ວກໍ່ຕາມ, ແຕ່ທ່ານ ຟານວັນຊາງ ຍັງມີຄວາມຫ້າວຫັນ ແລະ ມີຄວາມກະຕືລືລົ້ນໃນການເກັບກຳ, ຄົ້ນຄວ້າປື້ມບູຮານຂອງຊາວ ດ່າວ, ບໍ່ພຽງແຕ່ຂອງຊາວ ດ່າໜັງ ເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງມີຫຼາຍກຸ່ມຊາວ ດ່າວອີກດ້ວຍ. ພາຍຫຼັງຄົ້ນຄວ້າ ແລະ ຄົ້ນຄວ້າມາເປັນເວລາຫຼາຍປີ, ທ່ານຊາງຈ່າງໄດ້ຮຽບຮຽງໜັງສືຂອງຊາວດ່າວເກືອບທັງໝົດໃນພາກພື້ນ.

ຢູ່ເຮືອນຂອງເພິ່ນ, ທ່ານຈ່າງເຈີ້ນໄດ້ສະຫງວນມຸມໜຶ່ງເພື່ອເກັບມ້ຽນປຶ້ມດ່າໂນມ, ເຊິ່ງເພິ່ນເວົ້າວ່າແມ່ນມໍລະດົກອັນລ້ຳຄ່າ ແລະ ເປັນຕົ້ນກຳເນີດຂອງຊາດ. ຖືປຶ້ມທີ່ເສື່ອມເສຍໄປຕາມການເວລາ, ລາວໄດ້ເລົ່າເຖິງຄຸນຄ່າຂອງຕົວໜັງສື Dao Nom. ອັກສອນດ່າວນາມໄດ້ເກີດມາຫຼາຍພັນປີກ່ອນ, ສ້າງຈາກຕົວໜັງສືຈີນທີ່ໃຊ້ເພື່ອຖອດຂໍ້ຄວາມແລະບັນທຶກພາສາຂອງຊົນເຜົ່າ. ໃນເມື່ອກ່ອນ, ຊາວເຜົ່າ ດ້າວ ໄດ້ນຳໃຊ້ຕົວໜັງສື Dao Nom ໃນການຮໍ່າຮຽນ, ບັນທຶກເພງພື້ນເມືອງ, ອະທິຖານ, ໃຊ້ຢາ, ໃຊ້ຄຳຂະໜານ, ສອນໃຫ້ລູກຫຼານກ່ຽວກັບຈັນຍາບັນ, ຮຽນວິຊາການຄ້າຂາຍ, ເຈດຈຳນົງ, ເອກະສານ...

Gìn giữ con chữ ở vùng người Dao tại xã Hồ Thầu- Ảnh 1. — *ນັກຮຽນຂອງທ່ານ ຟານວັນຊາງ ເປັນໄວລຸ້ນໃນຊຸມຊົນຊາວ ດ່າວ.*

ນັບແຕ່ຍັງນ້ອຍ, ພໍ່ແມ່ຂອງລາວໄດ້ສອນຕົວໜັງສືດ່າໂນມ, ແລ້ວກໍສືບຕໍ່ຮ່ຳຮຽນກັບຊາວເຜົ່າຈຳຢູ່ເຂດດັ່ງກ່າວ, ດັ່ງນັ້ນຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບຕົວໜັງສືດ້າວໂນມຂອງລາວຈຶ່ງຄ່ອຍໆສະສົມ. ຮອດອາຍຸ 17 ປີ, ລາວມີຄວາມເຂົ້າໃຈຢ່າງເລິກເຊິ່ງກ່ຽວກັບສິນທຳ, ສາສະໜາໃນປຶ້ມບູຮານ, ແລະ ຮູ້ດ້ວຍໃຈເຖິງຄຳອະທິດຖານ, ເພງພື້ນເມືອງ, ຮີດຄອງປະເພນີຂອງຊາວດ່າວ. ເມື່ອອາຍຸໄດ້ 25 ປີ, ລາວກາຍເປັນຄົນຜີປີສາດ ແລະ ໄດ້ຮັບຄວາມໄວ້ເນື້ອເຊື່ອໃຈຈາກຊາວບ້ານໃຫ້ເປັນຜູ້ຮັບຜິດຊອບໃນງານບຸນ ແລະ ພິທີຕ່າງໆຂອງບ້ານ.

ຕໍ່ມາ, ທ່ານຊາງມີຄວາມວິຕົກກັງວົນຫຼາຍ, ເພາະວ່າໄວໜຸ່ມຫຼາຍລຸ້ນຄົນຂອງຊາວດ່ານບໍ່ຮູ້ໜັງສື ແລະ ບໍ່ສົນໃຈຮຽນໜັງສືດ້າວເດີມອີກແລ້ວ, ຄວາມສ່ຽງທີ່ຈະສູນເສຍປຶ້ມບູຮານຂອງຊາວດ້າວແມ່ນສູງຫຼາຍ. ຖ້າລຸ້ນໜຸ່ມໃຫຍ່ຂຶ້ນໂດຍບໍ່ຮູ້ປຶ້ມ, ຈົດໝາຍຂອງປະຊາຊົນ, ເຂົາເຈົ້າຈະບໍ່ສາມາດຮູ້ຕົ້ນກຳເນີດ ແລະ ຄວາມຮູ້ຂອງປະຊາຊົນໄດ້. ນັບແຕ່ນັ້ນເປັນຕົ້ນມາ, ລາວໄດ້ເປີດຊຸດຮຽນສອນຕົວໜັງສືດ້າວນາມໃຫ້ລຸ້ນໜຸ່ມ, ດ້ວຍຄວາມປາດຖະໜາຢາກອະນຸລັກຮັກສາ ແລະ ເຊີດຊູບົດຂຽນຂອງຊາວເຜົ່າມົ້ງ.

ມື້ທໍາອິດຂອງການເປີດຫ້ອງຮຽນແມ່ນເຕັມໄປດ້ວຍຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ, ຈາກໂຕະແລະຕັ່ງນັ່ງໄປຫາເຈ້ຍ, ປາກກາ, ແລະຫມຶກ. ຄູອາຈານແລະນັກຮຽນຍາມໃດກໍພະຍາຍາມຜ່ານຜ່າຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃນເບື້ອງຕົ້ນມາຮອດປັດຈຸບັນ, ຫ້ອງຮຽນຂອງທ່ານຊາງມີນັກຮຽນເພີ່ມຂຶ້ນ, ກວ້າງຂວາງກວ່າ, ມີອຸປະກອນການຮຽນການສອນຄົບຖ້ວນ. ມາຮອດປະຈຸບັນ, ລາວໄດ້ເປີດ 3 ຫ້ອງຮຽນສອນຕົວໜັງສື Dao Nom ດ້ວຍນັກຮຽນ 100 ກວ່າຄົນ, ຕົ້ນຕໍແມ່ນແຕ່ 10 – 40 ປີ. ໃນຂະບວນການສອນ, ນັກສຶກສາບໍ່ພຽງແຕ່ຮຽນຂຽນເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງໄດ້ຮັບການສອນວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງຂອງຊາດ, ຈັນຍາບັນຂອງມະນຸດ, ການອະທິຖານ, ບົດເພງ ແລະ ວິທີການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດງານບຸນປະຈຳຊາດເຊັ່ນ: ງານມະໂຫລານ, ງານບຸນຂຶ້ນປີໃໝ່, ວັນບຸນກຸດຈີນ...

ເຖິງວ່າເຖົ້າແກ່ແລ້ວກໍ່ຕາມ, ແຕ່ເມື່ອມີເວລາຫວ່າງ, ທ່ານຟານວັນຊາງຍັງນັ່ງສຳເນົາປື້ມບູຮານຂອງດ່າວເພື່ອສອນລູກຫຼານ. ສຳລັບລາວແລ້ວ, ຍັງມີຄວາມປິຕິຊົມຊື່ນທີ່ໄດ້ອຸທິດສ່ວນໃນການອະນຸລັກຮັກສາ ແລະ ເຜີຍແຜ່ຄວາມງາມດ້ານວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງຂອງຊາວເຜົ່າ ດ້າວດ໋າວ.

ທ່ານ ຟ້າມວັນທອຍ, ຮອງຫົວໜ້າຫໍພິພິທະພັນແຂວງລາຍເຈົາ, ແບ່ງປັນວ່າ: “ນັກສິລະປະພັນຟານວັນຊາງ ແມ່ນຜູ້ມີຄວາມຮູ້ເລິກເຊິ່ງກ່ຽວກັບນາມດ່າວໄດ້ໃຊ້ເວລາຫຼາຍປີໃນການຄົ້ນຄ້ວາ, ຄົ້ນຄ້ວາ, ຄັດລອກປື້ມອັນລ້ຳຄ່ານັບຮ້ອຍຫົວເພື່ອຮັກສາໃຫ້ຄົນລຸ້ນຫຼັງ. ເປັນຄົນທີ່ມີຄວາມກະຕືລືລົ້ນໃນການອະນຸລັກຮັກສາ ແລະ ເຊີດຊູອັກສອນ ດ່າໜອມ, ໄດ້ອຸທິດຕົນມານະພະຍາຍາມເປີດຫ້ອງຮຽນສອນໜັງສື ດ່າໜອມ ໃຫ້ແກ່ລຸ້ນໜຸ່ມໃນຊຸມຊົນຂອງຕົນເອງ, ຍ້ອນບັນດາຊັບສົມບັດຂອງໜັງສືບູຮານ ແລະ ໜັງສືດໍໂນມ ຢູ່ເຂດຊາວ ດ່າວໂນມ ໄດ້ຮັບການພັດທະນາ ແລະ ຮັກສາລຸ້ນຄົນໃນອານາຄົດ.

ທີ່ມາ: https://phunuvietnam.vn/lai-chau-nguoi-gin-giu-con-chu-o-vung-nguoi-dao-xa-ho-thau-20241201103400656.htm