ຂົວ 'ລຶກລັບ' ຢູ່ຄອງໜອງເຫ້ວ

ຕາມແຜນທີ່ຂອງທ່ານ Tran Van Hoc ເມື່ອປີ 1815, ເມື່ອທຽບໃສ່ກັບພາກພື້ນປະຈຸບັນ, ຂົວດັ່ງກ່າວຕັ້ງຢູ່ໃກ້ກັບກາງໂຄ້ງ 90 ອົງສາ ຢູ່ສາຍນ້ຳຫົວໜ້າຂອງ ຄອງນ້ຳ ເຫີລົກ - Thi Nghe (HCMC), ແມ່ນທາງໂຄ້ງຈາກຄອງບຶງບິ່ງ (ປະຈຸບັນຖະໜົນ ຣາຊບິ່ງບິ່ງ) ເຖິງຂົວ 5 ໂຄ້ງໃນປະຈຸບັນ.

ພິເສດກວ່ານັ້ນ, ສະຖານທີ່ຕັ້ງຂອງຂົວແຫ່ງນີ້ ເບິ່ງຄືວ່າຢູ່ປະມານຂົວເລກ 6 ແລະ 7; ຢູ່ເຄິ່ງກາງແມ່ນຂົວທາງລົດໄຟໄປຫາສະຖານີລົດໄຟ Saigon (Hoa Hung). ເສັ້ນທາງລົດໄຟຄູ່ນີ້ແມ່ນຖະໜົນ 115 ໄປຮອດຖະໜົນ Le Van Sy ໃນປະຈຸບັນ, ແມ່ນທາງລົດໄຟເລກ 6.

Cây cầu 'bí ẩn' trên rạch Nhiêu Lộc - Thị Nghè: Cây cầu 'lạ'- Ảnh 1. — ແຜນທີ່ເມືອງ Gia Dinh ປີ 1815 ແຕ້ມໂດຍ Tran Van Hoc, ຂຽນໂດຍ ຫງວຽນດິ່ງດ້ວ, ມີຂົວທັງໝົດ 4 ແຫ່ງຢູ່ຕາມຄອງແມ່ນ້ຳ Nhieu Loc - Thi Nghe.

ມັນ “ແປກ” ໜ້ອຍໜຶ່ງ ເພາະວ່າເອກະສານປະຫວັດສາດ ແລະ ແຜນທີ່ເກົ່າແກ່ທັງໝົດບໍ່ໄດ້ບັນທຶກຂົວໃດໆຢູ່ບ່ອນນີ້, ເຖິງວ່ານາຍພົນທະຫານ ແລະ ຜູ້ບັນຊາການກອງບັນຊາການທະຫານຊາຍແດນ Tran Van Hoc ແຕ້ມແຜນທີ່ນີ້ຕາມຮູບແຕ້ມທາງວິທະຍາສາດຕາເວັນຕົກໃນສະໄໝນັ້ນ, ເຊິ່ງຖືກຕ້ອງພໍສົມຄວນ. ໃນເວລານັ້ນ, ອຸປະກອນການວັດແທກແມ່ນຈໍາກັດຫຼາຍແລະ Saigon ຍັງເປັນດິນປ່າທໍາມະຊາດ.

ຊື່ລາວຮວາຍັງເປັນຊື່ຂົວທີ່ “ແປກ”, ເຮັດໃຫ້ຜູ້ມີຄວາມສົນໃຈເປັນຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ, ໃນນັ້ນມີນັກຄົ້ນຄ້ວາ ຫງວຽນດິ່ງດ້ວ ເປັນຕົ້ນ. ໃນປຶ້ມ ປະຫວັດຫຍໍ້ຂອງໄຊງ່ອນຈາກສະຕະວັດທີ 17 ຈົນເຖິງການຮຸກຮານຂອງຝຣັ່ງ (1859) (Tre Publishing House - 2023), ໜ້າ 65, ລາວຂຽນວ່າ: “ໃນແຜນທີ່ທີ່ແຕ້ມໂດຍ Tran Van Hoc ໃນປີ 1815, ມີເຄື່ອງໝາຍ ຂອງ Cuu Luy , ຫຼື “Ban Bich Co Luy”, ສະຖານທີ່ໜຶ່ງແມ່ນຊື່ຂອງ ໄຕໂຮ່ ຂົວ ລາວ ຮວ່າ”. ແລະລາວຍັງສົງໄສວ່າ: "ຂ້ອຍບໍ່ຮູ້ວ່າຝ່າຍໃດຖືກຕ້ອງ, ຫຼືອາດຈະມີການປ່ຽນຊື່."

ປີ 1882, ນັກສຶກສາ ເຈືອງວິງກີ ໄດ້ພິມເຜີຍແຜ່ ທັດສະນີຍະພາບອ່າວເກົ່າ Gia Dinh , ເຊິ່ງໃຫ້ຂໍ້ສັງເກດວ່າ: ຂົວ 4 ແຫ່ງ: “ຂົວບາງເຫ້ວ, ຂົວບ່າງເຫີ) ແມ່ນຂົວບົງ, ຂົວກຽວ, ຂົວເຫີລົກ” ( ທັດສະນີຍະພາບອ່າວເຈ່ຍດິງ - ໂຮງພິມເຮີ 2023, ໜ້າ 19). ຂົວລາວຮົວ/ຂົວລາວເຫວ້/ຂົວເຫ້ວ ຕໍ່ມາເອີ້ນວ່າຂົວ ເຫີລົກ?

Cây cầu 'bí ẩn' trên rạch Nhiêu Lộc - Thị Nghè: Cây cầu 'lạ'- Ảnh 2. — ສະຖານທີ່ຂົວລາວຮວ່າຢູ່ໃນແຜນທີ່ Gia Dinh ປີ 1815 ແຕ້ມໂດຍ Tran Van Hoc, ບັນທຶກໂດຍ ຫງວຽນດິ່ງດ້ວ.

ຊື່ຂົວ Nhieu Loc ໄດ້ຖືກບັນທຶກໄວ້ໃນຕົ້ນສະໄໝການປົກຄອງຂອງຝະລັ່ງ. ແຜນທີ່ "ຂາຍດິນຕອນ" ໄດ້ລົງປະກາດໃນ ຖໍ້າກອງລໍ່ ໃນວັນທີ 10 ພຶດສະພາ 1864, ຢູ່ສະຖານທີ່ນອກຄອງບຶງຕາມແຜນການ, ມີຂົວຂ້າມທາງ (ປະຈຸບັນແມ່ນຖະໜົນ ດົ່ງວັນງູ). ຕໍາແຫນ່ງນີ້ແມ່ນເລກ 34 ແລະບັນທຶກໄວ້ຢ່າງຈະແຈ້ງ (verbatim); “ຂົວ ນີວເລີ໋ກ (ໃກ້ກັບປ້ອມ ຈີຮ່ວາ): ຂົວ ນີວເລີ໋ກ (ໃກ້ປ້ອມ ຈີຮ່ວາ)”. ປ້ອມແຫ່ງນີ້ຕັ້ງຢູ່ໜຶ່ງໃນສອງມຸມແຫຼມຂອງເຂດປະຕູເມືອງຈີ່ຮ່ວາທີ່ພວກເຮົາທຸກຄົນຮູ້.

ໃນແຜນທີ່ 1815 ຍັງມີເສັ້ນທາງແລ່ນຂ້າມຂົວ ແຕ່ທິດຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອ (ພູນານ) ໄປຫາທິດຕາເວັນຕົກສຽງໃຕ້ (ຖະໜົນທຽນລີ, ປະຈຸບັນ ກ່າມແທ່ງທາມ). ເສັ້ນທາງນີ້ແມ່ນໄດ້ແຕ້ມຢ່າງຊັດເຈນຢູ່ໃນແຜນທີ່ພູມສັນຖານຂອງເຂດ 20 ແລະເຂດອ້ອມຂ້າງ (Plan Topographicque 20 eme Arrondissement et ses environs) ຂອງປີ 1882 ແລະ 1885: ແລ່ນຄຽງຄູ່ຄອງສາຍໜຶ່ງທີ່ພາໄປເຖິງ ຄອງເໝືອງ; ດ້ວຍບັນທຶກ "chemin vicinal" (ຢາສະຫມຸນໄພ). ເສັ້ນທາງນີ້ໃນເບື້ອງຕົ້ນມີເສັ້ນທາງ (ແຜນທີ່ສະແດງໃຫ້ເຫັນສາຍເປັນໄລຍະໆ) ຜ່ານຖະໜົນ ຮ່ວາງວັນທູ, ປະຈຸບັນ, ເຂດບ້ານ ເຕິນເຊີນ (ເຍີດ) ໄປຮອດ ຮ່າໂນ້ຍ. 10 ປີຕໍ່ມາ, ເມື່ອເຂດໝູ່ບ້ານ ເຕີນເຊີນເຍີດ ສ້າງຕັ້ງນິຄົມເອກະຊົນຫຼາຍແຫ່ງ, ເສັ້ນທາງດັ່ງກ່າວໄດ້ໝູນວຽນໂດຍພື້ນຖານຢູ່ສີ່ແຍກ ດ່າວວັນງູ - ຫງວຽນຈູງຕື໋ຽນ ຄືດັ່ງປັດຈຸບັນ.

ກ່ຽວກັບຂົວລາວເຫ້ວ, ປຶ້ມເກົ່າທີ່ບັນທຶກໄວ້ຢ່າງສະໝ່ຳສະເໝີ:

Le Quang Dinh ຂຽນເມື່ອປີ 1806, ດ້ວຍຂໍ້ຄວາມວ່າ: “(ຈາກຂົວ Diem ໄປ) 347 ໄລຍະ (ໜຶ່ງແລວໜຶ່ງເສັ້ນທາງແມ່ນປະມານ 1.825 ມ), ທັງສອງຟາກທາງແມ່ນສວນສວນຢູ່ຕິດກັນ, ຢູ່ທາງແຍກ, ສາຂາທິດໃຕ້ໄປ 1.663 ໄລຍະເຖິງຂົວ ລາວເຫ້ວ” (ຮວ່າງຫວຽດ ນາມທອງ ດ່າວທິ້ງ ສະບັບທີ 2, ສະບັບເລກທີ 209/2017-2018).

Trinh Hoai Duc ຂຽນໃນຊຸມປີ 1820: “ແມ່ນ້ຳ Binh Tri (...) ໄຫຼໄປທາງທິດໃຕ້ ປະມານ 4 ກມ ເຖິງຂົວ Phu Nhuan), 6 ກິໂລແມັດເຄິ່ງເຖິງຂົວ Hue, ແຫຼ່ງດຽວກັນ, ຢູ່ທົ່ວທຸກແຫ່ງມີໜອງປາກະແຈກກະຈາຍ” (Gia Dinh Thanh Thong Chi , ປະລິມານ Thuong - Tu Trai Nguyen Tao ແປ - Nha Van Hoa, ໜ້າທີ່ 109 ຂອງກະຊວງວັດທະນະທໍາ).

ສະຖາບັນປະຫວັດສາດແຫ່ງຊາດ ສະໄໝລາຊະວົງ ຫງວຽນ ໄດ້ຂຽນໃນສະໄໝ ຕູ່ດຶກ, ໃນເຄິ່ງທີ່ສອງຂອງສະຕະວັດທີ 19, ໃນພາກ “ແຂວງ ຈີ່ດິ່ງ”, ພາກ ເຊີນຊວນ ໄດ້ຂຽນກ່ຽວກັບ ແມ່ນ້ຳ ບິ່ງ ໄຕ (ບິ່ງ ຈຽງ- ຄອງ ປະຈຸບັນ ນີວເລີ໋ກ-ທ່ຽນເຫີ), ບັນທຶກ 5 ຂົວ, ໂດຍສະເພາະ (ຂໍອ້າງເຖິງຕົ້ນສະບັບ, ລວມທັງ ກົດລະບຽບການສະກົດຄໍາ):

“ຢູ່ທິດເໜືອຂອງເມືອງ ບິ່ງເຢືອງ, ຫ່າງຈາກເທດສະບານ ບິ່ງເຢືອງ 6 ໄມ (ຄືແມ່ນ້ຳໄຊງ່ອນ) ຜ່ານຂົວ ງ່າງ (ຂົວ ໄຕງ໋ຽນ?) ໄຫຼລົງເທິງ 4 ກິໂລແມັດ ຮອດຂົວ ກາວມັນ (ຂົວບິ່ງ), ໄຫຼໄປທາງທິດຕາເວັນຕົກສ່ຽງເໜືອ 2 ກິໂລແມັດ ເຖິງຂົວ ຈ່າວຈຽວ (?), ໄຫຼໄປທາງທິດຕາເວັນອອກ 4 ກິໂລແມັດ ຮອດຂົວ ຟູ໋ນວນ (ຂົວກຽວ), ຂົວ ກຽວ ລ້ວນແຕ່ມີເສັ້ນທາງ 6 ກິໂລແມັດ u Giang” (Dai Nam Nhat Thong Chi , ປື້ມບັນທຶກ Thuong - Tu Trai Nguyen Tao - ກົມວັດທະນະທຳ, ກະຊວງສຶກສາທິການແຫ່ງຊາດ 1959).

ໝາຍເຫດ: ໄມລ໌ຄົນຫວຽດນາມໃນເມື່ອກ່ອນ, ບາງເອກະສານບອກວ່າ 444,44 ມ, ບາງເອກະສານບອກວ່າ 576 ມ. ໄລຍະຫ່າງບໍ່ເປັນເອກະພາບ, ບາງເອກະສານບອກວ່າ 1.825 ມ, ບາງສະບັບບອກວ່າປະມານ 2.12 ມ, ບາງຜູ້ຂຽນແບ່ງ 2.48 ມ. ດັ່ງນັ້ນ, ການວັດແທກແມ່ນພຽງແຕ່ການຄາດຄະເນແລະບໍ່ຈໍາເປັນ 100% ທີ່ຖືກຕ້ອງ. ແລະ ເມືອງເກົ່າບິ່ງເຢືອງບໍ່ແມ່ນແຂວງບິ່ງເຢືອງໃນປະຈຸບັນ, ແຕ່ແມ່ນເມືອງຂອງຕາແສງ Tan Binh, ແຂວງ Gia Dinh ກ່ອນຍຸກອານານິຄົມຝລັ່ງ. (ຈະສືບຕໍ່)

ທີ່ມາ: https://thanhnien.vn/cay-cau-bi-an-tren-rach-nhieu-loc-thi-nghe-cay-cau-la-185250220214643569.htm