Lễ cúng rừng đầu năm của đồng bào các dân tộc thiểu số ở Lào Cai

Đồng bào Tày múa hát trong ngày lễ cúng rừng cấm ở xã Hợp Thành

Đã thành thông lệ, hằng năm, khép lại mùa lễ hội xuân, đồng bào các dân tộc thiểu số Lào Cai bắt tay vào mùa vụ mới, gieo cấy lúa xuân, trồng cây gây rừng.

Có một nghi lễ độc đáo để bảo môi trường sinh thái, tạo sinh thủy phục vụ sản xuất mùa vụ trong năm, không thể thiếu được phong tục cúng rừng thiêng, rừng cấm…

Có mặt từ rất sớm tại lễ cúng rừng cấm xã Hợp Thành, thành phố Lào Cai, hòa trong dòng người đi lễ, chúng tôi náo nức tham gia các nghi thức cúng lễ dưới tán cây đa của thôn, cùng nhau dâng lễ để cầu mong một năm mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an.

Năm nào cùng vậy, cứ tháng 2 âm lịch, đồng bào Tày ở xã Hợp Thành lại chọn ngày tốt để thực hành nghi lễ cúng rừng cấm. Năm nay, lễ cúng rừng cấm vẫn được tổ chức trang nghiêm theo đúng phong tục truyền thống, sau khi cúng thần rừng, mọi người tổ chức các trò chơi dân gian: kéo co, đẩy gậy, ném còn, nhảy sạp, thi giã bánh giầy… rồi cùng nhau ăn thề và tham gia trồng cây đầu xuân.

Bà Nông Thị Hà, Chủ tịch UBND xã Hợp Thành cho biết: Đây là phong tục truyền thống tốt đẹp của đồng bào Tày, vừa để bảo tồn nét đẹp văn hóa cha ông truyền lại, vừa là dịp để giáo dục, chuyển tải thông điệp bảo vệ rừng, gìn giữ môi trường sinh thái luôn tươi xanh, thu hút du khách.

Thông qua hình thức ký cam kết bảo vệ rừng của cả cộng đồng, nét đẹp văn hóa sẽ chung tay bảo vệ rừng, hệ sinh thái tại địa phương ngày càng hiệu quả.

Đồng bào Dao đỏ chuẩn bị lễ vật trong ngày tổ chức lễ cúng rừng

Tại huyện Bát Xát, lễ cúng rừng thiêng cũng được đồng bào Dao đỏ ở thôn Dền Sáng, xã Dền Sáng tổ chức dịp này. Theo quan niệm của đồng bào Dao đỏ, lễ cúng được thực hiện để cầu xin thần rừng phù hộ, che chở cho cả thôn bản một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, nhà nhà bình an, khỏe mạnh, vật nuôi lớn nhanh; đồng thời cũng là dịp để giáo dục cho cộng đồng người Dao đỏ về ý thức bảo vệ rừng, để những cánh rừng mãi xanh.

Cũng trong dịp này, đồng bào Mông ở xã Vĩnh Yên, huyện Bảo Yên tổ chức nghi lễ cúng rừng theo phong tục truyền thống của địa phương. Theo phong tục của đồng bào Mông, họ chọn ngày Thìn trong tháng 2 âm lịch để tổ chức nghi lễ.

Sau phần rước lễ tới khu rừng thiêng của bản, thầy cúng hoặc người có uy tín trong dòng họ, cộng đồng sẽ thực hiện các nghi lễ cúng thần rừng dưới gốc cây cổ thụ.

Cũng giống như đồng bào Tày, đồng bào Dao ở các bản làng vùng cao của Lào Cai, bà con người Mông ở Vĩnh Yên cũng mang mâm lễ đến cùng các gia đình trong bản để tham gia nghi lễ cúng rừng, cầu mong cho gia đình mạnh khỏe, cầu mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu cho cả bản làng mình.

Đồng bào Mông tổ chức lễ cúng rừng vào tháng 2 âm lịch hằng năm

Khi thực hiện xong phần lễ, mọi người cùng nhau tổ chức bữa ăn tại nơi làm lễ cúng rừng, vui vẻ “thụ lộc” và chúc cho nhau sức khỏe, bình an, may mắn.

Vẫn là nét đẹp trong văn hóa, nghi lễ cúng rừng của đồng bào Mông ở xã Vĩnh Yên ngoài giá trị về tín ngưỡng văn hóa còn mang ý nghĩa trao truyền lại cho con cháu về nét đẹp, gìn giữ cho đến mai sau, vừa là giáo dục cho toàn thể cộng đồng cùng nâng cao ý thức bảo vệ rừng.

Ông Nguyễn Sĩ Hồng, Trưởng Phòng Văn hóa - Khoa học và Thông tin huyện Bảo Yên cho biết: Năm nay, có thêm sự hỗ trợ của Chương trình mục tiêu quốc gia, Phòng Văn hóa đã phối hợp với UBND xã Vĩnh Yên để tổ chức nghi lễ cúng rừng.

Rất đông đồng bào Mông trong vùng tới tham dự ngày lễ, cùng tham gia các trò chơi dân gian truyền thống (kéo co, đẩy gậy, đánh cù quay, đánh yến…), đã cùng nhau ký cam kết giữ rừng đầu nguồn, tạo sinh thủy, bảo vệ môi trường sống tại địa phương.

Thầy cúng dâng lễ vật trong lễ cúng rừng ở xã Vĩnh Yên huyện Bảo Yên

Không chỉ có ý nghĩa riêng với mỗi cộng đồng thôn bản, lễ cúng rừng hằng năm của đồng bào các dân tộc thiểu số ở vùng cao Lào Cai có tầm quan trọng trong đời sống tín ngưỡng và có giá trị lớn đối với cuộc sống hằng ngày của người dân.

Từ năm 2020, lễ cúng rừng của đồng bào Mông ở Si Ma Cai đã được Bộ VHTTDL ghi vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, càng khẳng định ý nghĩa to lớn lễ cúng rừng của đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn trong việc bảo vệ rừng.

Theo ông Nguyễn Việt Hà, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Lào Cai, trong dịp này, lực lượng kiểm lâm trên địa bàn tỉnh Lào Cai cũng đều tổ chức các buổi lồng ghép tuyên truyền bảo vệ rừng tại lễ cúng rừng và ký cam kết bảo vệ rừng với cộng đồng các dân tộc thiểu số ở các địa phương.

Đồng thời, các cộng đồng thôn bản đều đã cùng nhau thảo luận, thống nhất các hương ước, quy ước bảo vệ rừng, cùng nhau thực hiện trong năm, khơi dậy tình đoàn kết gắn bó, phát triển kinh tế rừng hiệu quả, cùng nhau xây dựng quê hương giàu bản sắc văn hóa.

Nguồn: https://bvhttdl.gov.vn/le-cung-rung-dau-nam-cua-dong-bao-cac-dan-toc-thieu-so-o-lao-cai-20250325081920111.htm