Lễ Cấp sắc tiếng Dao gọi là “Lập tịnh” là hình thức sinh hoạt văn hóa dân gian với những nội dung rất đặc sắc miêu tả về quá trình di cư, định cư cũng như quá trình đấu tranh chinh phục chống lại các thế lực siêu nhiên giành lấy cuộc sống ấm no hạnh phúc. Trải qua bao thế kỷ và những thăng trầm của lịch sử, lễ cấp sắc vẫn tồn tại trong cộng đồng người Dao như một món ăn tinh thần không thể thiếu của đồng bào. Lễ cấp sắc là một nghi lễ quan trọng công nhận sự trưởng thành cả về thể chất lẫn tinh thần của người đàn ông Dao. Người Dao nói chung rất coi trọng việc làm lễ cấp sắc, bất kể người đàn ông nào từ khi sinh ra đều phải làm lễ cấp sắc, nếu không dù nhiều tuổi vẫn bị xem là đứa trẻ. Sau khi được cấp sắc mới có đủ điều kiện để làm lễ cúng bái và được giao tiếp với thần linh.
Quý vì hãy cùng tìm hiểu về nghi lễ này cùng Vietnam.vn qua bộ ảnh “Lễ Cấp Sắc 12 Đèn Của Người Dao” của tác giả: Đỗ Trường Vinh để hiểu thêm về Lễ cấp sắc ngoài thể hiện nét văn hóa độc đáo riêng của dân tộc Dao, còn thể hiện đạo lý làm người, hướng con người tới cái thiện, hướng tới cội nguồn và tổ tiên. Mọi người đàn ông Dao đều mong muốn được cấp sắc và cấp sắc bậc cao. Lễ cấp sắc có nhiều bậc, bậc đầu tiên họ được cấp 3 đèn và 36 binh mã; bậc hai được cấp 7 đèn và 72 binh mã; bậc ba được cấp 12 đèn và 120 binh mã. Người được cấp sắc bậc một phải tiếp tục học hỏi, tu dưỡng hơn nữa để được cấp sắc bậc hai và phấn đấu để được cấp sắc cao hơn nữa. Cấp sắc càng cao càng được xem là niềm vinh dự lớn của gia đình, dòng họ mà tất cả những người đàn ông Dao đều hướng tới. Bộ ảnh được tác giả tác giả gửi đến tham dự Cuộc thi ảnh và Video “Việt Nam hạnh phúc – Happy Vietnam”, do Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức.
Người Dao quan niệm, cấp sắc để khẳng định sự trưởng thành về mặt tâm linh, càng nhiều đèn càng có nhiều âm binh bảo hộ, điều này quan trọng hơn sự trưởng thành về mặt tuổi tác. Ông Chảo Ỳ Sài, Trưởng nhóm họ Chảo ở thôn Van Hồ, xã Phìn Ngan cho biết: “Cấp sắc 12 đèn xong là mình được mang 120 quân. Sau này già, hết tuổi rồi mình vẫn được mang bằng đấy quân, như vậy sẽ lợi thế bởi vì quân nhiều hơn cũng sẽ được vinh dự hơn”.
Dù không bắt buộc nhưng tâm lý chung của đàn ông người Dao, ai cũng muốn trong đời ít nhất phải được cấp sắc một lần. Chi phí cho mỗi lần cấp sắc trung bình khoảng hơn 10 triệu đồng/người, ai không có đủ điều kiện có thể quy đổi ra bằng công lao động phục vụ nghi lễ.
Lễ cấp sắc 12 đèn đòi hỏi phải nhờ tới những thầy cúng cao tay nhất trong cộng đồng người Dao. Như nghi lễ ở Phìn Ngan lần này có tới 14 thầy cúng, tất cả đều là nam giới, có cả thầy cúng đến từ Lai Châu, Hà Giang. Ngoài ra còn 3 phụ nữ có tuổi giúp nấu đồ lễ, hỗ trợ các bà vợ về nghi thức, trang phục.
Quá trình cấp sắc cũng diễn ra rất nhiều khâu như rước thầy, trình báo tổ tiên, treo tranh, gói gạo, mời thần linh, mời Ngọc Hoàng, dựng đèn, cấp phép. Mỗi khâu trong cấp sắc 12 đèn càng phức tạp hơn. Đặc biệt, những người đàn ông Dao được cấp sắc ngoài đánh dấu sự trưởng thành còn có cơ hội để trở thành sư phụ.
Một điều đặc biệt nữa trong cấp sắc của người Dao đó là kiêng cữ. Từ trước khi nghi lễ tiến hành, các cặp đôi phải giữ gìn sạch sẽ cả tinh thần và thể chất, không quan hệ vợ chồng, không tơ tưởng lăng nhăng, không nói tục, không cãi vã…; suốt thời gian cấp sắc chỉ ăn chay để bày tỏ sự tôn kính với tổ tiên, thần linh.
Trong những bài cúng, bài khấn và cả âm nhạc trong lễ cấp sắc của người Dao đều phản ánh khát vọng, mong muốn một cuộc sống sung túc, thể hiện những quan niệm về đạo đức, luân lý, sự tôn kính cha mẹ, tình nghĩa vợ chồng và cách đối nhân xử thế.
Năm 2024, Cuộc thi ảnh và Video “Việt Nam hạnh phúc – Happy Vietnam” tiếp tục được Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp với Hội Nghệ sỹ Nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức trên trang web https://happy.vietnam.vn dành cho tất cả công dân Việt Nam và người nước ngoài từ 15 tuổi trở lên. Cuộc thi nhằm tôn vinh những cá nhân và tập thể có những sản phẩm thông tin tích cực, đóng góp thiết thực vào việc tuyên truyền, quảng bá hình ảnh đẹp về Việt Nam ra thế giới. Qua đó giúp người dân trong nước, đồng bào ở nước ngoài và bạn bè quốc tế tiếp cận những hình ảnh chân thực về đất nước, con người Việt Nam, thành tựu của Việt Nam trong bảo đảm quyền con người, hướng tới một Việt Nam hạnh phúc.
Mỗi hạng mục dự thi (ảnh và video) có các giải thưởng và giá trị giải thưởng như sau:
– 01 Huy chương Vàng: 70.000.000đ
– 02 Huy chương Bạc: 20.000.000đ
– 03 Huy chương Đồng: 10.000.000đ
– 10 giải Khuyến khích: 5.000.000đ
– 01 tác phẩm được bình chọn nhiều nhất: 5.000.000đ
Các tác giả đạt giải sẽ được Ban Tổ chức mời tham dự Lễ công bố và trao giải thưởng và giấy chứng nhận trên sóng truyền hình trực tiếp của Đài Truyền hình Việt Nam.
Vietnam.vn
