‘Lắt léo’ quy định Nhà nước thu hồi đất cho dự án nhà ở thương mại

Sáng 9.6, báo cáo thẩm tra dự án luật Đất đai sửa đổi sau khi lấy ý kiến nhân dân, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho hay so với dự thảo luật trước đó, điều 79 quy định về thu hồi đất phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng tại dự thảo lần này đã có sự thay đổi lớn.

 Cụ thể, dự thảo luật đã mở rộng, liệt kê 31 trường hợp thu hồi đất theo 3 nhóm: thu hồi đất để xây dựng công trình công cộng; thu hồi đất để xây dựng trụ sở cơ quan nhà nước, công trình sự nghiệp; thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng khác.

Tuy nhiên, ông Thanh cho biết, quy định tại điểm e, g khoản 3 điều 79 lại dẫn chiếu sang các trường hợp đấu giá tạo quỹ đất và đấu thầu là chưa rõ nội hàm, mâu thuẫn về cách tiếp cận so với các trường hợp khác.

Đấu giá quyền sử dụng đất hay đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất chỉ là cách thức giao đất, cho thuê đất, không phải là tiêu chí để xác định trường hợp thu hồi đất.

Hơn nữa, điểm e khoản 3 điều 79 dẫn chiếu đến khoản 1 điều 112, trong đó, liệt kê các dự án sử dụng đất mà Nhà nước thu hồi đất để đấu giá quyền sử dụng đất bao gồm cả “dự án nhà ở thương mại”.

Theo Ủy ban Kinh tế việc thiết kế quy định này chung chung, chưa đủ rõ ràng các trường hợp thực hiện “dự án nhà ở thương mại” mà Nhà nước thu hồi đất, khó xác định có thuộc phạm vi phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng hay không.

Ông Thanh cho rằng, điều này cũng chưa thể chế rõ nội dung Nghị quyết số 18 của T.Ư trong đó yêu cầu: “Quy định cụ thể hơn về thẩm quyền, mục đích, phạm vi thu hồi đất, điều kiện, tiêu chí cụ thể việc Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Tiếp tục thực hiện cơ chế tự thỏa thuận giữa người dân và doanh nghiệp trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện các dự án đô thị, nhà ở thương mại”.

“Ủy ban Kinh tế nhận thấy, đây là quy định quan trọng của luật Đất đai, khoanh định các trường hợp thu hồi đất của tổ chức, cá nhân đang có quyền sử dụng đất, có tác động lớn đến quyền và lợi ích của người sử dụng đất, chỉ được thực hiện khi được quy định tại Hiến pháp, luật và đáp ứng tiêu chí để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Vì vậy, cần hết sức thận trọng, cân nhắc kỹ lưỡng, bảo đảm thể chế hóa đầy đủ Nghị quyết số 18 của T.Ư và tuân thủ quy định của Hiến pháp năm 2013 để quy định rõ ràng, tránh cách hiểu khác nhau, gây vướng mắc trên thực tiễn”, ông Thanh nêu quan điểm của cơ quan thẩm tra.

Từ đó, Ủy ban Kinh tế đề nghị rà soát lại các điểm e, g khoản 3 điều 79 để không quy định theo cách dẫn chiếu sang quy định tại các điều, khoản khác mà có quy định cụ thể, rõ ràng ngay tại dự thảo luật.

Ông Thanh khẳng định trong các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng, Ủy ban Kinh tế nhất trí với các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để điều tiết chênh lệch giá trị tăng thêm từ đất do thay đổi quy hoạch, đầu tư kết cấu hạ tầng, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước – người dân – nhà đầu tư và các trường hợp thu hồi đất để bảo đảm điều kiện thực hiện dự án đầu tư sử dụng đất.

Bên cạnh đó, Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị tiếp tục rà soát các quy định tại các điểm, khoản khác của điều 79, bảo đảm đầy đủ, rõ ràng. Việc thu hồi đất trong các trường hợp này chỉ được thực hiện khi gắn với dự án cụ thể.