Trong năm 2024, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương sẽ triển khai đưa vắc-xin Rota phòng bệnh tiêu chảy do Rota vi-rút trong chương trình tiêm chủng mở rộng cho trẻ em. Sở Y tế tỉnh Lào Cai đã đăng kí, dự kiến sẽ có khoảng 12 nghìn trẻ trên địa bàn được sử dụng miễn phí vắc-xin này.
Vắc-xin Rota phòng bệnh tiêu chảy cấp hiện nay đang được cung ứng tại các phòng tiêm chủng vắc-xin dịch vụ và Trung tâm Y tế các huyện, thị xã, thành phố. Đây là loại vắc-xin có giá thành khá cao, bởi vậy, không phải gia đình nào cũng có khả năng chi trả.
Qua tham khảo tại phòng tiêm chủng trên địa bàn thành phố Lào Cai, vắc-xin Rota hiện có ba loại: vắc-xin Rotarix của Bỉ có giá khoảng hơn 800.000 đồng, vắc-xin Rota của Việt Nam có giá gần 500.000 đồng (trẻ đều cần uống 2 liều) và vắc-xin Rota Teq của Mỹ có giá gần 700.000 (trẻ cần uống 3 liều). Nhu cầu cho trẻ uống vắc-xin này của phụ huynh ở khu vực thành phố cao.
Chị Nguyễn Minh Lan ở phường Pom Hán, thành phố Lào Cai có con 3 tháng tuổi chia sẻ: Tôi cho con uống vắc-xin Rota để con có kháng thể phòng bệnh. Con còn nhỏ, sức đề kháng kém, nếu không may nhiễm phải vi-rút này thì sẽ rất mệt vì sốt cao, mất nước.
Tuy nhiên, với phụ huynh ở vùng cao thì vắc-xin Rota còn khá xa lạ. Chị Vàng Thị Hoa, Trạm Trưởng Trạm Y tế xã Tung Chung Phố, huyện Mường Khương cho biết: Đời sống của người dân ở vùng cao còn nhiều khó khăn, bởi vậy hầu hết đều phụ thuộc vào vắc-xin được cung ứng miễn phí trong chương trình tiêm chủng mở rộng, không có điều kiện tiếp cận với các mũi vắc-xin dịch vụ. Việc được cung ứng thêm loại vắc-xin Rota trong chương trình tiêm chủng mở rộng trong thời gian tới có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong công tác chăm sóc, phòng bệnh cho trẻ em vùng cao.
Người dân rất phấn khởi trước thông tin sẽ có thêm loại vắc-xin thứ 11 trong chương trình tiêm chủng mở rộng. Chị Sùng Thị Dợ ở xã A Lù, huyện Bát Xát chia sẻ: Trước đây, người dân chưa hiểu, sợ cho con tiêm vắc-xin sẽ bị ốm, nhưng bây giờ ai cũng chủ động, mỗi lần cán bộ y tế nhắc lịch tiêm là đưa con đến Trạm Y tế xã để được tiêm phòng miễn phí. Tôi rất mừng khi sắp có thêm 1 loại vắc-xin miễn phí để trẻ em nghèo, ở vùng sâu, vùng xa cũng được sử dụng.
Vi rút Rota là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tiêu chảy cấp ở trẻ nhỏ. Kết quả giám sát điểm tại Việt Nam trong các năm 2016 – 2021 cho thấy vi-rút Rota là nguyên nhân của 33,1% trẻ dưới 5 tuổi mắc tiêu chảy cấp.
Bác sỹ Mai Đại Thành, Trưởng Phòng Phòng chống bệnh truyền nhiễm cho biết: Số lượng trẻ được tiếp cận vắc-xin Rota thời gian qua còn hạn chế do giá thành cao. Hiện nay, có 3 loại vắc-xin Rota đã được cấp giấy phép lưu hành tại Việt Nam bao gồm vắc-xin nhập khẩu Rotarix (Bỉ), RotaTeq (Mỹ) và vắc-xin trong nước Rotavin do Trung tâm Nghiên cứu sản xuất vắc-xin và sinh phẩm y tế sản xuất. Qua tham khảo từ Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, năm 2024 sẽ cung ứng loại vắc-xin của Bỉ và Việt Nam trong chương trình tiêm chủng mở rộng, các vắc-xin này đều dành cho trẻ dưới 6 tháng tuổi, lịch trình uống hai liều cách nhau ít nhất 1 tháng.
Khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Sản – Nhi Lào Cai thường xuyên tiếp nhận điều trị bệnh nhi mắc tiêu chảy cấp, trong đó có những bệnh nhi dưới 1 tuổi. Bác sỹ Hoàng Tùng, Trưởng Khoa Truyền nhiễm khẳng định: Sử dụng vắc-xin Rota là một trong những biện pháp hiệu quả để phòng tránh nguy cơ nhiễm vi-rút Rota. Bên cạnh đó, để phòng, chống bệnh, phụ huynh cần thực hiện tốt vệ sinh cá nhân cho trẻ bằng cách rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Đặc biệt khi trẻ có dấu hiệu bị tiêu chảy cấp cần đưa ngay đến cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.
Rota vi-rút lây truyền chủ yếu qua đường tiêu hóa, tiếp xúc qua tay hoặc các đồ vật bị nhiễm vi-rút. Vi-rút Rota cũng có thể lây qua đường hô hấp. Trẻ em dưới 5 tuổi là đối tượng có nguy cơ bị lây nhiễm cao. Khi vi-rút Rota xâm nhập vào cơ thể sẽ có thời gian ủ bệnh từ 2 – 3 ngày sau đó mới phát bệnh.
Bệnh khởi phát đột ngột với triệu chứng nôn mửa trong 1 – 3 ngày, tiếp theo xuất hiện triệu chứng tiêu chảy cùng với nôn mửa, sốt. Khi bị tiêu chảy, trẻ bị mất nước, ảnh hưởng tới thể trạng. Trẻ có thể bị tử vong nếu như không được cấp cứu kịp thời.
Không chỉ vắc-xin Rota, theo Nghị quyết số 104/NQ-CP về lộ trình tăng số lượng vắc-xin trong Chương trình tiêm chủng mở rộng giai đoạn 2021 – 2030, sẽ có thêm 3 loại vắc-xin khác được tiêm chủng miễn phí cho người dân, đó là vắc-xin phòng bệnh do phế cầu từ năm 2025, vắc-xin phòng bệnh ung thư cổ tử cung từ năm 2026 và vắc-xin phòng bệnh cúm mùa từ năm 2030.
Tiêm chủng mở rộng là chương trình có ý nghĩa nhân văn sâu sắc nhằm bảo vệ sức khỏe cho trẻ em, giảm tỷ lệ mắc, di chứng và tử vong ở trẻ em trước nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Mỗi năm đã có hàng nghìn trẻ trên địa bàn tỉnh được tiêm chủng miễn phí vắc-xin, phụ huynh cần đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch.
