Sáng 20/10 (giờ địa phương), Hội nghị cấp cao giữa Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC) đã diễn ra tại thủ đô Riyadh của Saudi Arabia.
Đây là lần đầu tiên lãnh đạo cấp cao của các nước thành viên ASEAN và GCC gặp nhau kể từ khi hai bên thiết lập quan hệ năm 1990.
Tại hội nghị các nhà lãnh đạo khẳng định coi trọng mối quan hệ giữa hai tổ chức khu vực kể từ khi thiết lập quan hệ năm 1990, dựa trên nền tảng những mối liên kết lịch sử và văn hóa lâu đời trải qua hàng thế kỷ giữa hai khu vực.
Lãnh đạo các nước ASEAN và GCC.
ASEAN đánh giá cao các nước thành viên GCC đều đã gia nhập Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác Đông Nam Á (TAC), đồng thời hoan nghênh Các Tiểu vương quốc Ả-rập Thống nhất (UAE) trở thành Đối tác đối thoại theo lĩnh vực của ASEAN kể từ 2022.
Hợp tác giữa ASEAN và GCC trong năm 2022 tiếp tục tiến triển tích cực, với tổng kim ngạch thương mại đạt 142,25 tỷ USD, đầu tư trực tiếp nước ngoài đạt 523,46 triệu USD, đồng thời lượng khách du lịch GCC đến khu vực ASEAN đạt hơn 375 nghìn người.
Hướng tới tương lai, lãnh đạo các nước ASEAN và GCC nhất trí cần duy trì trao đổi thường xuyên, trong đó dự kiến sẽ định kỳ tổ chức gặp gỡ cấp cao ASEAN-GCC 2 năm/lần, củng cố và hoàn thiện cơ chế hợp tác, đồng thời đẩy mạnh hợp tác bình đẳng, cùng có lợi, nhằm khai thác hiệu quả dư địa và tiềm năng hợp tác còn rất lớn giữa hai bên.
Các nước nhấn mạnh cần chú trọng hợp tác trong kinh tế, thương mại, đầu tư, bảo đảm chuỗi cung ứng bền vững, kết nối, hợp tác biển, an ninh năng lượng, lương thực, công nghiệp Halal, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, du lịch, hợp tác lao động, chuyển đổi năng lượng, ứng phó biến đổi khí hậu,…
Lãnh đạo các nước thành viên GCC tại hội nghị.
Trước những khó khăn phức tạp trong tình hình thế giới và khu vực hiện nay, hai bên nhất trí tăng cường hợp tác đa phương, thúc đẩy đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin, thượng tôn pháp luật, tôn trọng độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào công việc của nhau, chung tay giải quyết thách thức khu vực và toàn cầu, đóng góp hiệu quả cho hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển bền vững.
Các nước khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không tại khu vực, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, Công ước UNCLOS 1982.
Các nước bày tỏ quan ngại về những diễn biến gần đây tại dải Gaza, lên án mạnh mẽ hành động bạo lực nhằm vào dân thường, kêu gọi các bên ngừng bắn ngay lập tức, chấm dứt các hành động sử dụng vũ lực, tôn trọng luật nhân đạo quốc tế, nối lại đàm phán, giải quyết bất đồng thông qua biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế và các nghị quyết liên quan của Liên Hợp Quốc nhằm đạt được giải pháp công bằng, thỏa đáng và lâu dài cho Tiến trình hòa bình Trung Đông, bảo đảm tính mạng, an ninh, an toàn cho người dân.
Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại hội nghị.
Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu đề cao ý nghĩa của hội nghị, là một dấu mốc lịch sử, đồng thời đánh giá cao vai trò của GCC đối với ASEAN. Thủ tướng nhấn mạnh ASEAN và GCC cần chung tay khơi dậy ý chí tự lực, tự cường, khơi thông các nguồn lực phát triển, triển khai các hành động thực chất, hiệu quả, với quyết tâm chính trị cao nhất, hành động quyết liệt, đưa hợp tác hai bên bứt phá mạnh mẽ trong thời gian tới, trở thành điểm sáng của hợp tác khu vực và toàn cầu.
Định hướng quan hệ, Thủ tướng nhấn mạnh hai bên cần tạo thuận lợi hơn nữa để kinh tế, thương mại và đầu tư trở thành trụ cột chính, là động lực kết nối hai khu vực, bổ trợ cho nhau cùng phát triển, cùng thắng, đồng thời đẩy mạnh hợp tác vì mục tiêu phát triển xanh và bền vững hơn.
Để làm điều đó, cần tạo điều kiện cho các Quỹ đầu tư, doanh nghiệp các nước GCC mở rộng hơn nữa đầu tư kinh doanh tại ASEAN, hỗ trợ hàng hóa, dịch vụ của các nước ASEAN xuất hiện nhiều hơn tại Vùng Vịnh. Bên cạnh đó, cần ưu tiên hợp tác phát triển kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, phát triển nông nghiệp bền vững, chuyển đổi năng lượng…
Theo đó, Thủ tướng đề nghị cần thúc đẩy ba kết nối: một là kết nối con người, văn hóa, lao động; hai là kết nối thương mại, đầu tư, du lịch; ba là kết nối hạ tầng, thông qua đầu tư hạ tầng chiến lược.
Đồng thời, Thủ tướng nhấn mạnh cần nhanh chóng thể chế hóa hợp tác ASEAN-GCC bằng cơ chế hợp tác thường xuyên, thực chất, hiệu quả trên từng lĩnh vực cụ thể.
Thủ tướng đề nghị, là những tổ chức khu vực rất thành công, ASEAN và GCC cần tăng cường hợp tác đa phương, hỗ trợ nhau để phát huy vai trò trung tâm, đóng góp thiết thực cho hòa bình, ổn định và phát triển của hai khu vực và trên thế giới.
Thủ tướng khẳng định Việt Nam phản đối mạnh mẽ mọi hành vi sử dụng vũ lực và kêu gọi các bên liên quan chấm dứt ngay các hành động bạo lực nhằm vào dân thường, các cơ sở nhân đạo và hạ tầng thiết yếu; đồng thời nhấn mạnh chỉ có thương lượng và đàm phán. Người đứng đầu Chính phủ Việt Nam cho rằng cần giải quyết bất đồng thông qua biện pháp hòa bình, đạt giải pháp hai nhà nước trên cơ sở luật pháp quốc tế và các nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc mới là con đường duy nhất để mang lại nền hòa bình bền vững, lâu dài cho Trung Đông và tất cả các bên.
Hội nghị thông qua Tuyên bố chung, phản ánh những kết quả trao đổi của lãnh đạo cấp cao và đề ra định hướng phát triển hơn nữa quan hệ ASEAN-GCC trong thời gian tới.
