Từ khi Quyết định 861 ngày 4/6/2021 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt danh sách các xã khu vực I, II, III thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2025 có hiệu lực, nhiều người dân trên địa bàn huyện Si Ma Cai không còn thuộc diện được cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) miễn phí, đặc biệt là người dân sống ở các xã đã đạt chuẩn nông thôn mới.
Tháng 3/2023, anh Giàng A Tiếp (xã Sín Chéng) bị ốm, phải nhập viện điều trị tại Khoa Ngoại, Bệnh viện Đa khoa huyện Si Ma Cai. Tuy nhiên, do không có thẻ BHYT nên anh phải tự chi trả viện phí hết gần 4 triệu đồng.
Anh Tiếp cho biết: “Trước kia, tôi thuộc diện được Nhà nước hỗ trợ cấp thẻ BHYT. Từ tháng 7/2021, không được cấp thẻ BHYT miễn phí nữa, hoàn cảnh gia đình lại rất khó khăn, phải lo cho 3 con ăn học nên tôi chưa có điều kiện mua thẻ BHYT cho mình”.
Sau khi Quyết định 861 có hiệu lực, xã Sín Chéng có 3.619/4.700 người dân không còn được cấp thẻ BHYT miễn phí. Ông Vũ Văn Sơn, Chủ tịch UBND xã Sín Chéng cho rằng, mặc dù là xã đạt chuẩn nông thôn mới nhưng mức sống, thu nhập của người dân không có nhiều thay đổi. Đến nay, tỷ lệ bao phủ BHYT trên địa bàn xã mới đạt khoảng 85%.
Huyện Si Ma Cai có 1 thị trấn và 4 xã chịu tác động trực tiếp của Quyết định 861 khi là các xã khu vực III chuyển lên xã khu vực I, gồm thị trấn Si Ma Cai và các xã Cán Cấu, Sín Chéng, Bản Mế, Nàn Sán. Mặc dù các xã, thị trấn này đã đạt chuẩn nông thôn mới nhưng chủ yếu mới ở mức tối thiểu, chênh lệch thu nhập giữa hộ nghèo và hộ thoát nghèo không đáng kể. Để vận động người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số mua BHYT là rất khó khăn.
Để mở rộng tỷ lệ bao phủ BHYT, vận động những người dừng tham gia BHYT do ảnh hưởng bởi Quyết định 861, thời gian qua, Bảo hiểm xã hội huyện Si Ma Cai đã tham mưu cho Huyện ủy, UBND huyện, Ban Chỉ đạo thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội, BHYT huyện chỉ đạo tăng cường tuyên truyền, vận động người tham gia BHYT, đặc biệt là nhóm người bị ảnh hưởng.
Hằng năm, UBND huyện đều xây dựng kế hoạch phát triển người tham gia bảo hiểm y tế, giao chỉ tiêu tham gia BHYT đến từng xã, thị trấn. Bảo hiểm xã hội huyện đã ký quy chế phối hợp với UBND các xã, thị trấn và các đoàn thể huyện, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan trong việc tăng cường tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về BHYT, đặc biệt là phối hợp với Trung tâm Văn hóa – Thể thao và Truyền thông huyện và UBND các xã, thị trấn tăng cường tuyên truyền chính sách BHYT trên hệ thống truyền thanh cơ sở. Bảo hiểm xã hội huyện phối hợp với Bưu điện huyện tuyên truyền, vận động người dân tham gia bảo hiểm y tế hộ gia đình; phối hợp với UBND các xã, thôn, tổ dân phố tổ chức hội nghị tuyên truyền, tuyên truyền theo nhóm, trực tiếp tiếp xúc với người dân…
Tuy nhiên, việc triển khai gặp không ít khó khăn trên thực tế, do người dân còn tâm lý trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước; điều kiện kinh tế, thu nhập của người dân còn thấp nên chưa tự bỏ tiền mua BHYT; bất đồng ngôn ngữ trong việc triển khai tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHYT hộ gia đình; nhiều người vẫn có tâm lý khi nào ốm mới mua BHYT…
BHYT là 1 trong 2 trụ cột an sinh xã hội, có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện sự hỗ trợ, tương thân, tương ái trong chăm sóc sức khỏe, bởi vậy, chủ động tham gia BHYT là cách mỗi người dân tự bảo vệ, chăm sóc sức khỏe của bản thân và gia đình.
