Làm giàu từ đam mê lưu giữ nghề truyền thống

Sinh ra và lớn lên trên vùng đất Bản Xèo, Bát Xát, tuổi thơ của Vũ Quang Hưng gắn liền với củ dong riềng từ việc trồng cây, thu hoạch, chọn giống cho vụ sau rồi đến cả việc tráng miến thủ công, anh đều rất thành thạo. Tại thời điểm đó, dong riềng không phải là lương thực chính và cũng không mang lại nguồn thu ổn định cho gia đình. Đã có thời kỳ tại xã vùng cao Bản Xèo, các loại cây trồng như ngô, sắn đã dần chiếm ưu thế, người dân không còn mặn mà với cây dong riềng, nghề truyền thống làm miến dong dần mai một, chỉ còn một vài hộ duy trì mỗi dịp tết đến, xuân về.

Với gia đình anh Hưng, từ ông bà đến bố mẹ anh đều biết làm miến và làm rất giỏi. Tuy nhiên, để có thể đưa miến dong trở thành sản phẩm hàng hóa mang lại nguồn thu ổn định cho gia đình, anh Hưng đã phải trải qua một hành trình khá dài. Anh bộc bạch: “Khi Nhà nước có chính sách khuyến khích phát triển làng nghề truyền thống, mình đã suy nghĩ rất lâu, bàn bạc với gia đình và quyết định đầu tư mở xưởng, tổ chức sản xuất theo quy mô hàng hóa. Mình là lao động chính, chịu trách nhiệm các khâu trong quá trình sản xuất, những việc khác như: tìm mua nguyên liệu đầu vào và tìm đầu ra cho sản phẩm miến khô thì do vợ đảm nhận. Lúc ấy, cả nhà cùng làm tất cả các công đoạn từ xay, lọc bột, tráng, phơi, đóng gói… lúc nào cũng quay như chong chóng, không một phút ngơi nghỉ. May mắn là miến phơi khô đến đâu đều được bán hết đến đấy. Kết thúc năm đầu tiên, mình bán được 7 tấn, trừ chi phí thu lãi 120 triệu đồng. Đây cũng chính là động lực quan trọng nhất để mình tiếp tục gắn bó với nghề”.

Công việc cứ thế cuốn theo thời gian, mỗi năm mở rộng thêm một chút, sau 3 năm tích cóp, năm 2018, cơ sở sản xuất miến dong Hưng Hiền chính thức ra đời, là tiền thân của HTX Hưng Hiền ngày hôm nay.

Chỉ cho chúng tôi từng công đoạn để làm ra những sợi miến dong ngọt thơm, anh Hưng vô cùng hào hứng: “Điểm mấu chốt để tạo ra sản phẩm miến dong được thị trường ưa chuộng như hiện nay chính là việc lựa chọn nguyên liệu đầu vào. Để có được những sợi miến khô khi nấu lên vừa có mùi thơm, vị thanh mát mà vẫn giữ được độ dai, giòn thì bắt buộc phải là tinh bột từ củ của cây dong riềng đỏ được trồng ở trên đất đồi, tuân thủ đúng kỹ thuật và phải đạt tầm 10 – 11 tháng tuổi thì mới cho ra được sản phẩm miến bảo đảm chất lượng. Với mình, khi sợi miến được nấu lên là sẽ cảm nhận được sự nồng ấm của bếp củi trong ngày mùa Đông, mùi thơm của sợi miến được phơi dưới ánh nắng mặt trời, người thưởng thức sẽ có cảm giác ấm cúng như đang sum họp bên gia đình… Đấy mới chính là hương vị miến xưa mà mình muốn đưa đến với người tiêu dùng và đây cũng là cách để mình lưu giữ nghề truyền thống của quê hương”.

Hoạt động sản xuất ổn định của HTX đã tạo ra việc làm cho khoảng 20 người lao động địa phương. Vì công việc nhẹ nhàng nên đa số người lao động làm việc tại xưởng đều là nữ. Chị Nông Thị Liên cho hay: “Nhà tôi cách đây hơn trăm mét, tôi đi làm ở HTX đã được 6 năm rồi, công việc của tôi là thái sợi, cắt và phơi miến, buổi chiều, khi miến khô thì sẽ đóng gói. So với làm ruộng, đi nương thì công việc này vừa nhẹ nhàng hơn, lại có nguồn thu ổn định 6 triệu đồng/tháng, tôi rất cảm ơn HTX đã tạo việc làm cho chúng tôi”.

Còn với chị Vàng Thị Chíu, người dân ở thôn Thành Sơn, xã Bản Xèo thì đây là công việc rất cần thiết. Chị cho biết, ngay từ những ngày đầu anh Hưng mở xưởng làm miến, chị đã chủ động xin vào làm tại xưởng, nhưng chị còn phải chăm lo cho gia đình nên chỉ có thể làm thời vụ. Với việc tráng miến hằng ngày tại đây, chị được HTX trả 200.000 đồng/ngày công. Đây được coi là mức thu nhập tương đối cao so với lao động nông nghiệp tại địa phương.

Để hoạt động của HTX ổn định và có thể mở rộng sản xuất, ngoài việc lựa chọn, thu mua nguyên liệu của người dân tại xã Bản Xèo, anh Hưng đã đến các xã Pa Cheo, Dền Thàng để khảo sát và đặt hàng với người nông dân. Theo đó, HTX cung cấp giống, phân bón, hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc, đến vụ thu hoạch sẽ thu mua toàn bộ số củ dong tươi của gần 40 nông hộ. Chúng tôi đến thăm diện tích trồng củ dong của ông Vừ A Lử ở xã Dền Thàng, được biết, mỗi năm nhà ông đều trồng 30 bao giống. 7 năm qua, toàn bộ sản phẩm củ dong của gia đình ông đều bán cho HTX Hưng Hiền.

Ông bảo: “Tôi thích bán cho anh Hưng hơn những nơi khác vì anh luôn trách nhiệm, uy tín; khi tôi cần hỗ trợ về kinh tế hay kỹ thuật, anh luôn sẵn sàng. Một điều quan trọng hơn, đó là anh trả giá cao hơn, ổn định hơn và đúng với giá cam kết ngay từ đầu năm là 2.800 đồng/kg củ tươi. Mỗi năm, tôi cũng thu được 50 – 70 triệu đồng. Năm 2022, tôi thu được nhiều nhất, 120 triệu đồng. Từ số tiền này, tôi đã sửa sang lại nhà khang trang, mua sắm được xe máy, ti vi và nhiều vật dụng thiết yếu trong gia đình”.

Nhờ có niềm đam mê với nghề truyền thống, lại có nguồn cung ứng nguyên liệu ổn định, cộng với mong muốn tạo ra các sản phẩm phong phú, phục vụ ngày một tốt hơn nhu cầu của khách hàng, anh Hưng đã nghiên cứu, kết hợp giữa củ sâm đất (Hoàng Sin Cô) với tinh bột củ dong riềng, tạo ra sản phẩm miến sâm được khách hàng đón nhận. Với các sản phẩm miến dong bảo đảm chất lượng, mẫu mã đẹp, giá cả phù hợp, kinh doanh uy tín, được khách hàng tin tưởng, HTX Hưng Hiền đang xuất bán trung bình từ từ 15 – 20 tấn miến/năm, thu về khoảng 1,2 tỷ đồng, trừ chi phí, mỗi năm thu lãi trên 400 triệu đồng.

Khởi nghiệp thành công, làm giàu từ niềm đam mê với nghề truyền thống và mong muốn mọi người cùng có cuộc sống khá giả hơn, anh đã hỗ trợ vốn, giống cây trồng cho 18 hộ dân của xã Pa Cheo và Bản Xèo để phát triển kinh tế; giúp đỡ 3 hộ gia đình tại xã Pa Cheo và A Lù thoát nghèo nhờ trồng dong riềng và chăn nuôi. Anh và gia đình luôn gương mẫu chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đi đầu trong các phong trào thi đua phát triển kinh tế, xây dựng nông thôn mới ở địa phương.