Tết Thanh minh có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, gắn liền với phong tục truyền thống của người dân Việt Nam. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa hiểu đúng cách gọi tết Thanh minh và tiết Thanh minh.
Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Hùng Vĩ, Thanh minh là tiết thứ 5 trong 24 tiết khí của năm. “Thanh” là khí trong, còn “minh” là sáng sủa, Thanh minh nghĩa là trời mát mẻ, quang đãng.
Tiết Thanh minh đến sau ngày Lập xuân 45 ngày, sau ngày Đông chí 105 ngày. Theo quy ước, tiết Thanh minh bắt đầu từ ngày 4 – 5/4 và kết thúc vào khoảng ngày 20 – 21/4 dương lịch, rơi vào khoảng tháng 3 âm lịch.
Người xưa chọn ngày đầu của tiết Thanh minh để làm tết Thanh minh. Tết Thanh minh của mỗi năm có sự xê dịch khác nhau. Năm 2024, tết Thanh minh rơi vào ngày 4/4 dương lịch, tức 26/2 âm lịch.
Vào tiết Thanh minh, mọi người thường đi tảo mộ, sửa sang các ngôi mộ của tổ tiên, dòng tộc cho sạch sẽ. Đây là cơ hội cho con cháu thể hiện tấm lòng hiếu thuận, báo hiếu, trả nghĩa ông bà, tổ tiên.
Bên cạnh việc tảo mộ, con cháu còn sắm sửa lễ vật để thắp hương, cắm hoa cho người đã khuất. Nếu ai đi làm không kịp về quê, có thể tự lập mâm cúng và thắp hương từ xa.
Khi đi tảo mộ, cha mẹ nên cho trẻ con theo cùng để các cháu biết được vị trí ngôi mộ của ông bà.
Trong ngày tết Thanh minh, mỗi gia đình cũng nên dọn dẹp nhà cửa, bàn thờ, lau bát hương, thay hoa cho gọn gàng, sạch sẽ, để thể hiện lòng thành kính.
