Vai trò khảo sát, giám sát và giám sát chuyên có ý nghĩa hết sức quan trọng và luôn được HĐND, Thường trực HĐND và các Ban HĐND tỉnh đã có nhiều đổi mới theo hướng ngày càng nâng cao chất lượng, hiệu quả, hiệu lực, qua đó khẳng định rõ vị trí, vai trò của cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất của địa phương.
Tại Kỳ họp thứ 13, HĐND tỉnh Khóa XVI được tổ chức tháng 7/2023, HĐND tỉnh công bố Báo cáo kết quả giám sát chuyên đề về thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh các mặt ưu điểm, Báo cáo giám sát chỉ rõ những một số hạn chế cụ thể, những tồn tại cần được khắc phục trong triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018.
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 là Chương trình định hướng giáo dục và đào tạo ban hành ngày 26 tháng 12 năm 2018 theo thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT về “Ban hành chương trình giáo dục phổ thông”, thay thế Chương trình giáo dục phổ thông năm 2006.
Đó là: Tại một số cơ sở giáo dục, cán bộ quản lý, giáo viên còn lúng túng do chưa được bồi dưỡng, tiếp cận kiên thức, phương pháp mới. Chương trình nhiều tổ hợp môn tích hợp trong khi giáo viên chưa được đào tạo bài bản, chuyên sâu nên nhiều thầy, cô phải dạy gần môn, trái môn đã ảnh hướng đến chất lượng giáo dục.
Việc tham gia nhiều chương trình bồi dưỡng, tập huấn khiến có thời điểm nhiều nhà trường thiếu giáo viên dạy chính khóa; đối với các môn do học sinh tự chọn xảy ra tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ; nhiều trường THPT đang thiếu giáo viên âm nhạc, mĩ thuật, ngoại ngữ 2 và tiếng dân tộc.
Theo đồng chí Lý Bình Minh, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh, qua giám sát, HĐND tỉnh nhận thấy một số nội dung, thuật ngữ được sử dụng trong sách giáo khoa chưa đảm bảo tính liên thông giữa các môn học. Nội dung giữa các bộ sách giáo khoa đang có sự khác biệt, nhất là việc sách đòi hỏi giáo viên chủ động chọn các ngữ liệu khiến nhiều thầy, cô lúng túng trong thống nhất chọn nội dung, kiểm tra, đánh giá học sinh.
Về đội ngũ, tại thời điểm giám sát (năm học 2022 – 2023), tỉnh Lào Cai đang thiếu 654 giáo viên so chỉ tiêu được giao; cơ cấu đội ngũ chưa hợp lý, thiếu giáo viên các môn tiếng Anh, tin học, âm nhạc, mỹ thuật, thể dục; số cán bộ, giáo viên xin chuyển vùng, chuyển công tác, xin thôi việc có xu hướng tăng lên ảnh hưởng đến thực hiện Chương trình. Về hệ thống cơ sở vật chất, tỉnh Lào Cai hiện có 24,1% số phòng học chưa được kiên cố hóa, nhiều trường thiếu phòng học bộ môn; với cấp tiểu học, hiện có ¼ số học sinh đang phải học ở các điểm trường lẻ, khó khăn trong tập trung nguồn lực đầu tư, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
Từ kết quả giám sát, cơ quan chức năng đã có một số đề xuất, kiến nghị với Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương, riêng với UBND tỉnh, cơ quan HĐND tỉnh kiến nghị tiếp tục chỉ đạo thực hiện hiệu quả Nghị quyết 88/2014/QH13 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông; đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, làm rõ trách nhiệm của cơ quan, đơn vị, địa phương trong việc triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018 chưa đảm bảo kế hoạch; thực hiện đầy đủ, kịp thời, phát huy hiệu quả các chính sách hiện hành; chỉ đạo rà soát các cơ chế chính sách, kịp thời đề nghị HĐND tỉnh sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới đảm bảo phù hợp, hiệu quả.
HĐND tinh cũng đề nghị UBND tỉnh cần tiếp tục chỉ đạo rà soát quy mô mạng lưới trường, lớp học; danh mục trang thiết bị dạy học để có kế hoạch đầu tư theo lộ trình phù hợp, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục; ưu tiên các nguồn lực đầu tư cho giáo dục, trong đó, tập trung đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học. Về chất lượng, coi trọng đào tạo, bồi dưỡng, đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực, phẩm chất người học gắn với nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, giáo dục thực chất.
Trên đây chỉ là một hoạt động và báo cáo giám sát chuyên đề cụ thể của cơ quan HĐND tỉnh theo kế hoạch giám sát và giám sát chuyên đề của HĐND tỉnh Khóa XVI trong năm 2023. Theo kế hoạch đã ban hành, năm 2023, cơ quan HĐND tỉnh còn thực hiện chuyên đề giám sát thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 – 2025 trên địa bàn tỉnh; Thường trực HĐND tỉnh tổ chức giám sát chuyên đề về việc chấp hành pháp luật trong đấu thầu trên địa bàn tỉnh Lào Cai; giám sát việc chấp hành pháp luật trong công tác quản lý tạm giữ, tạm giam và thi hành án phạt tù có thời hạn, chung thân và án tử hình trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Mỗi ban của HĐND tỉnh tổ chức 2 chuyên đề giám sát, mỗi tổ đại biểu tổ chức giám sát ít nhất 1 nội dung chuyên đề trong năm 2023.
Cũng theo đồng chí Lý Bình Minh, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh, để nâng cao chất lượng giám sát chuyên đề, bắt đầu từ việc ban hành nghị quyết về kế hoạch, chương trình giám sát hàng năm, HĐND tỉnh đã cọi trọng việc lựa chọn nội dung giám sát thật “trúng”, “đúng”, đặc biệt là các vấn đề đang được xã hội quan tâm trên cơ sở tổng hợp từ tình hình kinh tế – xã hội của tỉnh. Ngoài ra, việc xây dựng kế hoạch và đề cương giám sát chuyên đề cho từng cuộc cụ thể cũng được chuẩn bị kỹ lưỡng; thành phần đoàn giám sát đảm bảo đủ lực lượng, có mời đội ngũ chuyên gia nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực được giám sát để nhận tư vấn chính xác nhất.
Trong quá trình giám sát là việc tích cực đôn đốc các cơ quan, đơn vị, địa phương được giám sát gửi báo cáo đúng mẫu, thời hiệu để đoàn giám sát có thời gian nghiên cứu, phân tích, đánh giá. Báo cáo kết quả giám sát chuyên đề của HĐND tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh, các ban HĐND tỉnh là quá trình chuẩn bị công phu, kỹ lưỡng, chính xác và khoa học với sự đánh giá đầy đủ, toàn diện và sâu sắc về nội dung giám sát, làm cơ sở cho việc kiến nghị đúng trọng tâm, làm rõ trách nhiệm của các cấp, các ngành.
Đồng chí Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Lý Bình Minh cho rằng, việc đổi mới, nâng cao chất lượng các cuộc giám sát chuyên đề giúp HĐND tỉnh nắm bắt thông tin và kịp thời có các kiến nghị với cơ quan có liên quan và UBND tỉnh trong chỉ đạo, điều hành, triển khai các nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội.
Với cơ quan HĐND tỉnh là từ kết quả giám sát để có những điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện cơ chế chính sách có liên quan; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các cơ quan, đơn vị, địa phương trong việc triển khai thực hiện nhiệm vụ chính trị.
