Nền tảng Cửa khẩu số được xây dựng với mục đích để doanh nghiệp xuất – nhập khẩu làm thủ tục khai báo, tra cứu, theo dõi từ xa và nắm được tình hình phương tiện, hàng hóa một cách nhanh chóng. Số điểm chạm phải thực hiện khi làm thủ tục thông quan hàng hóa từ 18 điểm chạm giảm xuống 4 điểm chạm cho một quy trình. Doanh nghiệp có thể có những đề xuất, kiến nghị và đánh giá trực tiếp trải nghiệm của mình khi sử dụng nền tảng dịch vụ tại cửa khẩu, việc tương tác giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý được đảm bảo thông suốt, minh bạch.
Đến thời điểm này, về hạ tầng, trang thiết bị phục vụ Cửa khẩu số tại Cửa khẩu Quốc tế đường bộ số II Kim Thành cơ bản đã hoàn thiện, gồm: Hạ tầng vật lý, trang thiết bị phục vụ Cửa khẩu số như Nhà A (trung tâm điều hành), Nhà kiểm soát liên ngành làm địa điểm triển khai Cổng dịch vụ công (đặt tên là Trung tâm tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính); trang thiết bị, tài sản phục vụ công tác xây dựng Cửa khẩu số, đã ký hợp đồng với 2 nhà mạng VNPT và Viettel lắp đặt hệ thống mạng LAN, màn hình Led, máy tính, camera AI, loa thông minh; trang bị bàn quầy, bàn, ghế làm việc tại Cổng dịch vụ công; cải tạo bãi đỗ xe KB2.
Về nền tảng cửa khẩu số, Lào Cai đã xây dựng xong phần mềm cửa khẩu số. Để đảm bảo việc triển khai Cửa khẩu số được thuận lợi, Ban Quản lý Khu kinh tế đã chủ trì phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông, Trung tâm Công nghệ thông tin và đơn vị viễn thông tổ chức 3 lần diễn tập cửa khẩu số trong tháng 6/2023.
Trên cơ sở 3 lần diễn tập cửa khẩu số, Ban Quản lý Khu kinh tế đã đề nghị đơn vị cung cấp dịch vụ khắc phục, chỉnh sửa và hoàn thiện phần mềm cửa khẩu số, việc đọc biển chính xác của camera AI …. Cùng với đó, Ban Quản lý Khu kinh tế đã tổ chức cuộc họp với các đơn vị có liên quan để thảo luận, bàn giải pháp khắc phục, thực hiện kiểm thử để thống nhất giải pháp ứng dụng thiết bị và các tính năng tích hợp trên phần mềm cửa khẩu số. Ban Quản lý Khu kinh tế đã đề nghị Công ty Cổ phần BKAV phối hợp với VNPT Lào Cai triển khai giải pháp khắc phục tỷ lệ đọc biển của camera AI.
Ban quản lý Khu kinh tế đã tổ chức tập huấn, hướng dẫn sử dụng phần mềm cửa khẩu số cho các đối tượng sử dụng nền tảng cửa khẩu số tại Cửa khẩu Quốc tế đường bộ số II Kim Thành. Sau khi kết thúc tập huấn, nền tảng cửa khẩu số được đưa vào vận hành theo 3 giai đoạn trong tháng 8/2023.
Từ ngày 21/8, một số đơn vị sẽ bắt đầu bước vào giai đoạn 1 của việc vận hành cửa khẩu số.
Từ 7h sáng 21/8, các cơ quan chuyên môn đã triển khai áp dụng đối với các thủ tục của các cơ quan cho doanh nghiệp xuất – nhập khẩu với 3 nội dung: Thu phí sử dụng hạ tầng đối với phương tiện của Trung tâm dịch vụ Khu kinh tế; cấp phép vận tải quốc tế của Trạm Quản lý vận tải quốc tế; cấp giấy chứng nhận kiểm dịch y tế, thu phí kiểm tra, xử lý y tế đối với phương tiện, hàng hóa của Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế trên nền tảng cửa khẩu số.
Theo ghi nhận của phóng viên, sáng 21/8, các doanh nghiệp hoạt động xuất – nhập khẩu bắt đầu khai báo trên nền tảng cửa khẩu số khi giải quyết thủ tục xuất – nhập cảnh, xuất – nhập khẩu. Một số doanh nghiệp còn khá “lúng túng”, vẫn có doanh nghiệp chưa thực hiện khai báo thông tin phương tiện, người lái trên nền tảng cửa khẩu số, dẫn tới tình huống chưa thể nhận diện, thu phí sử dụng hạ tầng đối với phương tiện một cách tự động. Trước thực tế đó, các cán bộ trực tiếp làm việc tại các bộ phận đã tận tình hướng dẫn, hỗ trợ để các quy trình được thông suốt.
Đối với các doanh nghiệp đã thực hiện khai báo trên nền tảng cửa khẩu số, nhiều doanh nghiệp có chung nhận định, việc khai báo trên hệ thống diễn ra thuận lợi, dễ dàng.
Anh Tô Văn Lâm, đại diện Công ty TNHH kinh doanh xuất- nhập khẩu Hoàng Hưng chia sẻ: Được hướng dẫn và đã được khai báo thử nhiều lần trước đó nên hôm nay tôi thực hiện khai báo trên hệ thống rất thuận lợi. Hiện nay, vẫn còn một số quy trình phải thực hiện trực tiếp, đặc biệt là kê khai danh mục hàng hóa nhập khẩu. Tôi hy vọng thời gian tới, hệ thống hoàn thiện hơn, nhiều chức năng, các quy trình thực hiện dễ dàng, thuận lợi hơn.
Tiếp đó, trong giai đoạn 2, (từ ngày 23/8) sẽ triển khai áp dụng đối với các thủ tục liên quan đến lực lượng bộ đội biên phòng: Khai báo vào khu vực cửa khẩu; phân luồng, xếp vị trí theo thứ tự đối với phương tiện chở hàng xuất khẩu; giải quyết thủ tục xuất cảnh, nhập cảnh đối với người và phương tiện cho doanh nghiệp trên nền tảng cửa khẩu số.
Cuối cùng, trong giai đoạn 3 (từ ngày 25/8): Triển khai áp dụng giải quyết thủ tục hành chính của Chi cục Hải quan cửa khẩu, Trạm Kiểm dịch thực vật, Trạm Kiểm dịch động vật và các doanh nghiệp kho bãi trên nền tảng cửa khẩu số.
Ông Vương Trinh Quốc, Trưởng Ban Quản lý Khu Kinh tế tỉnh cho biết: Việc vận hành Cửa khẩu số được thực hiện từng bước, theo từng giai đoạn để tránh trường hợp khi xảy ra sự cố ở một bộ phận sẽ ảnh hưởng tới toàn bộ hệ thống, ảnh hưởng tới quá trình thông quan hàng hóa. Theo đó, ở mỗi giai đoạn, các thủ tục, chức năng của hệ thống sẽ từng bước được vận hành, kịp thời tháo gỡ các tình huống phát sinh. Trong quá trình thực hiện từng giai đoạn, các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp sử dụng ứng dụng phần mềm cửa khẩu số tổng hợp các khó khăn, vướng mắc phát sinh (nếu có) về Ban quản lý Khu kinh tế để phối hợp cùng VNPT Lào Cai kịp thời xử lý.
Để thực hiện nền tảng cửa khẩu số đúng lộ trình rất cần sự vào cuộc của các cơ quan chức năng làm nhiệm vụ tại Cửa khẩu Quốc tế đường bộ số II Kim Thành, bởi chỉ cần một bộ phận ngừng hoạt động thì cả hệ thống sẽ phải ngừng theo, gây rất nhiều khó khăn cho hoạt động xuất – nhập khẩu, xuất – nhập cảnh của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, cũng cần có sự đầu tư nâng cấp hạ tầng giao thông ở các tuyến đường ra, vào cửa khẩu; công tác phân luồng giao thông của lực lượng cảnh sát giao thông…
