Sáng 15/1, kỳ họp bất thường lần thứ 5, Quốc hội khóa XV đã khai mạc trọng thể tại Hội trường Diên Hồng, Nhà Quốc hội, Thủ đô Hà Nội. Ngay sau lễ khai mạc, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Quốc hội đã thảo luận ở hội trường về một số nội dung mới hoặc còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).
Tại hội trường, đại biểu Sùng A Lềnh, Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lào Cai đã phát biểu một số ý kiến góp phần hoàn thiện dự thảo Luật. Cụ thể, đối với Điều 93 về “Việc tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thành dự án độc lập và việc tổ chức thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với dự án đầu tư”, đại biểu đề nghị điều chỉnh, bổ sung theo 2 phương án.
Phương án 1: Đề nghị bổ sung thêm 1 điều sau Điều 250 tại Mục 1 Chương XVI Điều khoản thi hành với nội dung: “Sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật, nghị quyết của quốc hội có liên quan đến đất đai” như sau:
Tại Khoản 1, Điều 5 Luật Đầu tư công, đại biểu đề nghị sửa đổi, bổ sung: “Trường hợp cần thiết tách riêng việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập, đối với dự án quan trọng quốc gia do Quốc hội xem xét, quyết định; đối với dự án nhóm A do Thủ tướng Chính phủ, Hội đồng nhân dân cấp tỉnh xem xét, quyết định; đối với dự án nhóm B, nhóm C do Hội đồng nhân dân các cấp xem xét quyết định theo thẩm quyền. Việc tách riêng dự án độc lập được thực hiện khi phê duyệt chủ trương đầu tư dự án”.
Phương án 2 : Đại biểu đề nghị bổ sung thêm 1 khoản (khoản 2) tại Điều 93 Luật Đất đai với nội dung: “2. Chính phủ quy định chi tiết điều này”.
Giải thích thêm về nội dung này, đại biểu Sùng A Lềnh cho biết: Hiện nay công tác giải phóng mặt bằng rất vướng mắc làm chậm tiến độ thi công và giải ngân xây dựng cơ bản, Chính phủ đã có Nghị quyết số 141/NQ-CP ngày 14/11/2021 về phiên họp Chính phủ chuyên đề tháng 11 năm 2021. Chính phủ cơ bản thống nhất với nội dung trình của Bộ Kế hoạch và Đầu tư về Đề án thí điểm tách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập. Đồng thời, tại dự thảo Luật Thủ đô sửa đổi, khoản 4 Điều 39 quy định Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội quy định: Việc tách riêng công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập khi phê duyệt chủ trương đầu tư dự án tổng thể; quyết định mục tiêu, quy mô, tổng mức đầu tư, cơ cấu nguồn vốn, địa điểm đầu tư của dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng tại quyết định chủ trương đầu tư dự án tổng thể.
Góp ý vào Điều 111 “Bố trí tái định cư”, đại biểu Sùng A Lềnh đề nghị sửa đổi, chia làm 2 trường hợp như sau:
Trường hợp trong hộ gia đình có nhiều thế hệ, nhiều cặp vợ chồng cùng chung sống trên một thửa đất ở bị thu hồi nếu đủ điều kiện để tách hộ theo quy định của pháp luật về cư trú thì UBND cấp tỉnh quy định mức đất ở tái định cư cho từng hộ.
Trường hợp có nhiều hộ gia đình có chung quyền sử dụng một (1) thửa đất ở bị thu hồi thì UBND cấp tỉnh căn cứ vào quỹ đất tái định cư và tình hình thực tế của địa phương giao 1 suất đất ở tái định cư, quy định mức giao thêm đất ở có thu tiền sử dụng đất hoặc bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở.
Lý giải điều này, đại biểu cho biết: Trong thực tế khi các hộ bị thu hồi đất, trong hộ gia đình có nhiều thế hệ chung sống có nhu cầu ở thực tế cần được xem xét, giao đất để đảm bảo có chỗ ở theo tinh thần Hiến pháp. Việc quy định sẽ tránh trường hợp nhiều hộ gia đình lợi dụng khe hở chính sách để trục lợi bằng hình thức mua chung 1 thửa đất ở để được hưởng chế độ giao đất tái định cư, đặc biệt là đối với những địa phương quỹ đất hạn chế, đất có khả năng sinh lời cao.
Đối với Điều 127 “Sử dụng đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế – xã hội thông qua việc thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất”, tại khoản 7 quy định: Chính phủ quy định chi tiết Điều này, đại biểu đề nghị Chính phủ ban hành Nghị định hướng dẫn thi hành chi tiết các nội dung để UBND cấp tỉnh có cơ sở triển khai thực hiện.
Góp ý vào Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Thị Lan Anh, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lào Cai đã phát biểu một số nội dung.
Cụ thể, đối với Điều 16 “Trách nhiệm của Nhà nước về đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số”, đại biểu đề nghị nghiên cứu, xem xét miễn tiền sử dụng đất đối với đồng bào dân tộc thiểu số tại các xã biên giới khi được chuyển mục đích sử dụng từ đất không phải là đất ở sang đất ở để người dân yên tâm lao động, sản xuất, giữ đất, giữ rừng, giữ biên giới.
Đối với điều 159 “Bảng giá đất”, tại khoản 3, đại biểu đề nghị sửa đổi và bổ sung thành: ”Ủy ban nhân dân cấp tỉnh xây dựng, trình Hội đồng nhân dân cùng cấp thông qua trước khi quyết định Bảng giá đất lần đầu để công bố và thực hiện từ ngày 1 tháng 1 năm 2026. Hằng năm, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm trình Hội đồng nhân dân cấp tỉnh thông qua trước khi quyết định điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất để áp dụng từ ngày 1 tháng 1 của năm tiếp theo”; đề nghị bổ sung nội dung: “Đối với các trường hợp tính thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, tính tiền thuê đất trả tiền thuê đất hàng năm thì giá đất để tính thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, tính tiền thuê đất trả tiền thuê đất hàng năm ổn định trong 5 năm. Sau 5 năm không vượt quá 20% tiền thuê đất mà người sử dụng đất trả trong 5 đầu tiên”.
Về điều khoản thi hành luật (mục 3), đại biểu Nguyễn Thị Lan Anh cho biết: Hiện nay có 88 luật, bộ luật có chứa quy phạm pháp luật về đất đai. Do vậy để đảm bảo khi luật đất đai được thông qua nhanh chóng đi vào cuộc sống, đề nghị bổ sung thêm 1 khoản vào Điều 260 của dự thảo Luật để các nội dung có quy định khác nhau về cùng một vấn đề trong các luật khác còn chưa thống nhất khi Luật Đất đai (sửa đổi) có hiệu lực thi hành, như sau: “Những nội dung đã được quy định khác nhau về cùng một vấn đề tại các luật khác thì thực hiện theo Luật Đất đai”.
Đại biểu cũng đề nghị bổ sung quy định điều tiết lợi ích từ đất.
