Thời gian qua, trên địa bàn cả nước liên tiếp xảy ra các vụ vỡ họ, hụi, hoặc bị đối tượng chủ họ lừa đảo chiếm đoạt tài sản khiến nhiều người bị mất tài sản, với số bị tiền chiếm đoạt lên tới hàng tỷ đồng. Mặc dù cơ quan chức năng thường xuyên tuyên truyền, cảnh báo, song sự việc vỡ hụi, họ vẫn xảy ra. Do nhiều người tham gia thiếu sự cảnh giác, không nắm rõ quy định pháp luật, quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lý liên quan và còn sự chủ quan khi tham gia vào các dây họ.
Vừa qua, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, quyết định khởi tố bị can đối với Đoàn Thị Sáng (sinh năm 1983), trú tại thôn 1, xã Chính Lý, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Với thủ đoạn lợi dụng lòng tin của người dân có nhu cầu chơi họ và việc những người chơi trong các dây họ không quen biết nhau, Sáng đã thành lập các dây họ để thu tiền.
Do mất cân đối tài chính không còn khả năng chi trả tiền họ, Sáng đã có hành vi gian dối, bằng cách mạo danh người muốn mua họ ở các kỳ để bản thân mình lấy họ tại các kỳ đó để chiếm đoạt tài sản.
Bằng các thủ đoạn trên, trước khi bỏ trốn khỏi địa phương, Sáng đã dựng 27 dây họ, lôi kéo hơn 800 người dân chơi (tương đương với hơn 1.300 suất họ) để chiếm đoạt tài sản.
Tại cơ quan điều tra, đối tượng Đoàn Thị Sáng đã thừa nhận: “Do tôi kinh doanh thua lỗ nên phần đa những người đến mua họ tôi đều có phiếu gửi rồi nên là để tôi lấy. Sau khi biết mình không còn khả năng để chi trả cho các chủ họ nữa thì tôi đã trốn khỏi địa phương”.
Hụi, họ được hoạt động dựa trên niềm tin, cơ chế tự kiểm soát, thường người kiểm soát và điều hành là chủ họ. Đa số người tham gia thiếu sự cảnh giác, không nắm rõ quy định pháp luật, quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lý liên quan.
Là một trong nhiều người tham gia đóng họ cho đối tượng Đoàn Thị Sáng, bà Phạm Thị Ngọc cho biết, hằng tháng gia đình tôi đã chắt chiu, tằn tiền để góp 8 suất họ, tổng số tiền tôi đóng là 241 triệu không trăm hai mươi nghìn đồng. Đến tháng 3 năm 2024 âm lịch, vợ chồng bà Sáng đã bỏ trốn khỏi địa phương, bây giờ, gia đình tôi rất hoang mang, lo lắng không biết đến bao giờ mới lấy lại được số tiền họ đã góp.
Hụi, họ là loại hình huy động vốn cho vay, tiết kiệm theo hình thức tự nguyện, ít công khai giữa các đối tượng, hoạt động dựa trên niềm tin và các mối quan hệ cá nhân, tự nguyện. Chủ họ không cần tài sản bảo đảm, cũng không cung cấp đầy đủ thông tin cho người tham gia. Mặc dù pháp luật đã quy định việc tham gia hụi, họ phải thỏa thuận bằng văn bản và có thể yêu cầu công chứng nhưng thực tế, người tham gia chủ yếu thỏa thuận miệng, giấy tờ viết tay. Trong khi số lượng người tham gia đông nhưng lại ít biết về nhau, ít thông tin về điều kiện kinh tế, mục đích của chủ họ, hụi.
Thực tế cho thấy, đa phần những người dân ở các địa phương tham gia chơi họ đều là người lao động có thu nhập thấp, kinh doanh nhỏ lẻ… gom góp từng khoản tiền tiết kiệm hằng tháng của cả gia đình vào chơi họ, thậm chí là đi vay tiền để góp họ.
Tuy nhiên, lợi dụng việc này nhiều chủ họ đã lừa đảo, chiếm đoạt tài sản khiến nhiều hội viên “trắng tay”, lâm vào cảnh nợ nần, mất tài sản, ít thì vài chục triệu đồng, nhiều thì lên đến hàng tỷ đồng, gây ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình an ninh, trật tự tại địa phương và bức xúc trong dư luận quần chúng nhân dân.
Trao đổi về vấn đề này, Thiếu tá Nguyễn Đức Thạo, Phó Đội trưởng Đội Điều tra tổng hợp, Công an huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam cảnh báo: Khi người dân có nhu cầu vay vốn hoặc gửi tiền tiết kiệm thì nên tìm đến những tổ chức tín dụng như ngân hàng, tránh chơi họ hụi vì tiềm ẩn nguy cơ rủi ro vỡ hụi rất cao, nguy cơ mất tiền rất lớn.
Từ các vụ vỡ họ xảy ra trên địa bàn cả nước nói chung, tỉnh Hà Nam nói riêng trong thời gian gần đây, Cơ quan Công an khuyến cáo để tránh bị lừa đảo mất tài sản, ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt của mỗi gia đình, người dân nên chọn lựa các hình thức đầu tư, tiết kiệm, tích góp phù hợp, an toàn tránh việc tham gia hụi, họ mang tính rủi ro cao, tiềm ẩn nguy cơ bị chiếm đoạt tài sản; đồng thời, phải nắm vững các quy định của pháp luật liên quan đến góp vốn, để vừa bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của mình, vừa phòng tránh rủi ro.
