Khu vườn của gia đình anh Nguyễn Thái Xuân, thôn Thái Vô, xã Xuân Quang có hơn 200 gốc na đang bắt đầu bước vào thời điểm cho thu hoạch. Dự kiến, năm nay khu vườn sẽ cho thu hoạch khoảng 1 tấn na quả. Anh Xuân cho biết: Do thời điểm na ra hoa, thời tiết nắng nóng, hạn hán kéo dài khiến na rụng hoa, khó đậu quả, sản lượng na năm nay giảm khoảng 20% so với những vụ trước. Quả na cũng nhỏ hơn so với cùng thời điểm các năm trước. Năm nay, chỉ có những vườn na nào gần nguồn nước, chăm sóc tốt, không đốn tỉa nhiều thì ít bị giảm sản lượng. Vườn nào không chủ động được nước tưới thì gần như không có quả. Giá na năm nay cũng giảm khoảng 10 nghìn đồng/kg so với năm trước.
Tại thôn Nậm Dù, xã Xuân Quang, nhiều nông dân tỏ ra lo lắng vì vườn na năm nay mất mùa, chưa kể nhiều vườn cây na bị chết khô không rõ nguyên nhân. Bà Hoàng Thị Tin chia sẻ: Gia đình tôi có khoảng 200 gốc na nhưng đến nay đã chết quá nửa không rõ nguyên nhân. Mặc dù đã áp dụng các biện pháp kỹ thuật, bón phân bổ sung dinh dưỡng và thụ phấn nhưng cả vườn na dai và na bở năm nay đều đậu ít quả, quả nhỏ. Chúng tôi mong được cán bộ nông nghiệp hỗ trợ tìm ra nguyên nhân na chết hàng loạt, đồng thời hướng dẫn biện pháp kỹ thuật để tăng sản lượng na cho các vụ sau.
Những năm trước, vườn na của gia đình bà Hoàng Thị Tin thường cho thu hoạch khoảng 1 tấn quả. Nhưng năm nay, sản lượng chỉ đạt được khoảng 30% so với những vụ trước. Giá bán na cũng giảm nhẹ, dao động từ 20 – 50 nghìn đồng/kg.
Tại xã Phong Niên, nhiều vườn na chính vụ sản lượng cũng giảm mạnh, giảm 30 – 40% so với cùng kỳ các năm trước. Theo các hộ trồng na ở xã Phong Niên, sản lượng na chính vụ năm nay giảm là do thời điểm na ra hoa, thời tiết nắng hạn kéo dài, nguồn nước ở các khe suối cũng cạn kiệt khiến người dân không chủ động được nguồn nước tưới cho cây. Do thiếu nước, cây không đảm bảo dinh dưỡng khiến tỷ lệ đậu quả thấp.
Chị Nguyễn Thị Hoa, thôn Cốc Sâm 2, xã Phong Niên cho biết: Việc na mất mùa, giảm sản lượng đã được chúng tôi dự đoán từ đầu vụ. Vì thời tiết nắng hạn nên đa số các hộ chỉ dành 1/3 diện tích để canh tác chính vụ, còn 2/3 diện tích áp dụng các biện pháp kỹ thuật để na ra hoa trái vụ, thu hoạch vào khoảng tháng 11 – 12 dương lịch. Vì vậy, việc sản lượng na chính vụ giảm cũng không ảnh hưởng nhiều đến các hộ trồng na ở địa phương.
Mặc dù sản lượng na chính vụ giảm, giá bán giảm nhẹ nhưng nông dân trồng na ở huyện Bảo Thắng vẫn đang tích cực thu hoạch để bán cho tư thương hoặc người tiêu dùng ở các chợ trên địa bàn huyện Bảo Thắng và thành phố Lào Cai.
Được biết, trên địa bàn huyện Bảo Thắng hiện có gần 150 ha na, tập trung ở xã Xuân Quang, Phong Niên và Thái Niên. Do na chính vụ giảm sản lượng, giá bán thiếu ổn định nên nhiều hộ trồng na đã áp dụng các biện pháp kỹ thuật để mở rộng diện tích trồng na trái vụ. Hiện tại, diện tích na lệch vụ, trái vụ trên địa bàn huyện có khoảng 40 ha, chiếm 26% tổng diện tích na toàn huyện.
Để nâng cao năng suất, chất lượng, tìm kiếm thị trường ổn định cho quả na, ngành nông nghiệp huyện Bảo Thắng thường xuyên tổ chức tập huấn, cử cán bộ xuống các vườn hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc cho người trồng na. Bên cạnh đó, chính quyền từ huyện đến xã thường xuyên kiểm tra các vườn na, đảm bảo yêu cầu sản xuất đúng quy trình, quy chuẩn… nhằm đưa tới tay người tiêu dùng những quả na đảm bảo an toàn, chất lượng tốt.
