Được biết, từ năm 2004 đến năm 2022, trên địa bàn thành phố Lào Cai có 4 cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm tập trung, phân bố tại 4 địa điểm là phường Duyên Hải, phường Kim Tân, phường Lào Cai và xã Vạn Hòa. Tuy nhiên, cơ sở giết mổ tại xã Vạn Hòa đã nhanh chóng đóng cửa sau khoảng 1 tháng hoạt động do vị trí xa trung tâm, đi lại khó khăn nên không có khách hàng. Còn cơ sở tại phường Duyên Hải duy trì hoạt động tới năm 2012 thì ngừng hoạt động.
Đối với cơ sở giết mổ gia súc tập trung Thành Công (nằm bên suối Ngòi Đum) ở tổ 1, phường Kim Tân mặc dù được đầu tư tương đối bài bản, thế nhưng từ tháng 5/2023, chính quyền địa phương đã yêu cầu cơ sở này dừng hoạt động vì không còn phù hợp về quy hoạch cũng như gây ô nhiễm môi trường. Đặc biệt, theo kết quả kiểm tra điều kiện vệ sinh thú y ngày 12/5/2023 của Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh thì trong 17 tiêu chí đánh giá (theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia yêu cầu vệ sinh thú y đối với cơ sở giết mổ động vật tập trung), cơ sở này có 14 tiêu chí không đạt nên không đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận vệ sinh thú y và phải dừng hoạt động.
Như vậy, trên địa bàn thành phố Lào Cai hiện chỉ còn 1 cơ sở giết mổ tập trung của hộ bà Phùng Thị Hoa ở tổ 29, phường Lào Cai đang hoạt động.
Bài 1: Tràn lan cơ sở hoạt động chui
Theo tìm hiểu của phóng viên, mặc dù cơ quan chức năng đã yêu cầu tạm dừng việc kiểm soát giết mổ do không đảm bảo các điều kiện về hạ tầng, vệ sinh thú y có liên quan, nhưng hiện tại hằng đêm cơ sở giết mổ tập trung tại tổ 1, phường Kim Tân vẫn “sáng đèn”.
Trao đổi về vấn đề này, bà Đoàn Thị Ngọc, Chủ tịch UBND phường Kim Tân cho biết: Ngay sau khi có chỉ đạo của UBND thành phố và thông báo của cơ quan thú y, chính quyền phường đã yêu cầu cơ sở giết mổ gia súc tập trung ở tổ 1 của Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Hoàng Long dừng hoạt động và tìm địa điểm mới để di chuyển. Tuy nhiên, trên địa bàn phường hiện không còn diện tích có thể quy hoạch xây dựng điểm giết mổ gia súc, gia cầm tập trung và phải chờ quy hoạch của UBND thành phố.
Không chỉ ở phường Kim Tân mà hầu hết các phường, xã trên địa bàn thành phố đang gặp khó khăn vì không có địa điểm xây dựng cơ sở giết mổ tập trung.
Đơn cử như cơ sở giết mổ quy mô nhỏ tại tổ 29, phường Lào Cai của bà Phùng Thị Hoa hiện là địa điểm duy nhất có cơ quan thú y tham gia kiểm soát, nhưng địa điểm này cũng đang phát sinh những vướng mắc liên quan đến vấn đề quy hoạch. Cụ thể, theo các quy định có liên quan của ngành chăn nuôi và thú y, vị trí địa lý, hạ tầng được đầu tư đồng bộ với quy trình bài bản, khép kín, thợ được đào tạo thì cơ sở này có đủ điều kiện hoạt động. Thế nhưng, theo quy hoạch liên quan đến ngành xây dựng và về mục đích sử dụng đất thì cơ sở này lại có những vướng mắc, nên mặc dù đang hoạt động nhưng chủ cơ sở này vẫn “thấp thỏm” vì có thể bị yêu cầu đóng cửa bất cứ lúc nào.
Theo ông Phạm Tuấn Cường, Trưởng Phòng Kinh tế thành phố Lào Cai, vướng mắc lớn nhất trong xây dựng cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm tập trung là việc lập quy hoạch và mời gọi những doanh nghiệp lớn đầu tư xây dựng các nhà máy hiện đại. Tuy nhiên, việc lựa chọn địa điểm phù hợp với quy hoạch phát triển đô thị, đáp ứng được các tiêu chí nhưng vẫn phải đủ sức “hấp dẫn” với nhà đầu tư là rất khó do thiếu quỹ đất…
Ví dụ như cơ sở giết mổ gia súc tập trung Thành Công tại tổ 1, phường Kim Tân là cơ sở từng được các cơ quan cấp tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư và cũng có nguyện vọng được bố trí địa điểm mới để tái đầu tư, xây dựng hạ tầng bài bản, hiện đại nhưng địa phương chưa bố trí được quỹ đất cho doanh nghiệp, dẫn tới doanh nghiệp “muốn đi mà chưa có chỗ để đi”.
Về vấn đề xây dựng cơ sở quy mô lớn, tập trung, cần có thêm thời gian bởi địa phương đang tích cực rà soát quy hoạch và đã có một số phương án khả thi. Thành phố Lào Cai đang nỗ lực, quyết tâm cao, dự kiến cần thêm khoảng 2 năm nữa, doanh nghiệp có thể đầu tư xây dựng cơ sở giết mổ tập trung
Trên thực tế, rất nhiều điểm giết mổ gia súc nhỏ lẻ trên địa bàn thành phố Lào Cai đều nằm ở nhà dân trong các khu dân cư với diện tích chật hẹp, thiết kế không đồng bộ, mọi hoạt động giết mổ được thực hiện chủ yếu dưới nền nhà, nền sân; chất thải, nước thải chưa được xử lý, thải trực tiếp ra môi trường gây ô nhiễm. Cùng với đó, hầu hết người dân làm nghề giết mổ gia súc chưa được đào tạo, tập huấn kiến thức về vệ sinh, an toàn thực phẩm… quan trọng nhất là các điểm này không được cơ quan chức năng tổ chức kiểm soát dịch bệnh. Thế nhưng, để “xóa bỏ” những cơ sở giết mổ này thì trước hết phải bố trí được điểm xây dựng cơ sở giết mổ tập trung đảm bảo theo quy định.
Trong khi chưa xây dựng được các cơ sở tập trung, thành phố Lào Cai cần xây dựng tạm thời một cơ sở có đủ điều kiện về hạ tầng, đảm bảo môi trường và điều kiện kiểm soát về thú y. Cùng với đó là tăng cường kiểm tra và kiên quyết đóng cửa những cơ sở giết mổ gia súc nhỏ lẻ nằm ở các khu dân cư; kiểm soát chặt chẽ việc buôn bán thịt động vật trên địa bàn, nhất là ở các chợ…
