Đường cao tốc Nội Bài ‑ Lào Cai được đầu tư xây dựng và đưa vào khai thác từ năm 2014, trong đó: đoạn Nội Bài ‑ Yên Bái (Km0 – Km123+080) và đoạn cuối cao tốc (Km244+155 – Km262+815) đã được đầu tư với quy mô 4 làn xe; riêng đoạn Yên Bái ‑ Lào Cai (Km123+080 – Km244+155) dài khoảng 121 km đã hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng theo tiêu chuẩn 4 làn xe, hiện có khoảng 38 km đã được đầu tư mặt đường với quy mô 4 làn xe, còn lại khoảng 83 km phân kỳ đầu tư nền đường với quy mô 4 làn xe nhưng mặt đường mới chỉ đạt quy mô 2 làn xe và không có dải phân cách cứng ở giữa.
Qua 10 năm khai thác, mặt đường đã xuống cấp, hiện nay lưu lượng trên tuyến tăng cao, tốc độ khai thác chậm không đáp ứng tốc độ thiết kế (trung bình khoảng 50 km/h), tiềm ẩn nguy cơ cao mất an toàn giao thông.
Theo số liệu tính toán của Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC), với quy mô hiện tại, đoạn tuyến này không đảm bảo được nhu cầu lưu thông và dự kiến đến năm 2025 sẽ vượt năng lực thông hành.
Trong chuyến thăm và làm việc tại tỉnh Lào Cai, Thủ tướng Chính phủ đã giao Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam khẩn trương nghiên cứu phương án huy động vốn, hình thức đầu tư để tiếp tục mở rộng đoạn Yên Bái ‑ Lào Cai theo quy mô 4 làn xe (Thông báo số 321/TB-VPCP ngày 6/10/2022 của Văn phòng Chính phủ).
Đồng thời tại Công điện số 16/CĐ-TTg ngày 21/2/2024, Thủ tướng Chính phủ đã giao Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp chỉ đạo VEC khẩn trương nghiên cứu, đề xuất phương án đầu tư, nâng cấp các tuyến đường bộ cao tốc đang quản lý khai thác theo quy mô phân kỳ, gửi Bộ Giao thông Vận tải trước ngày 15/3/2024.
Vì vậy, để khai thác đồng bộ toàn tuyến, đáp ứng nhu cầu vận tải, đảm bảo an toàn giao thông, nhằm từng bước hoàn thiện tuyến cao tốc Nội Bài ‑ Lào Cai theo quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1454/QĐ-TTg ngày 1/9/2021, việc đầu tư nâng cấp, mở rộng mặt đường tuyến cao tốc Nội Bài ‑ Lào Cai đoạn Yên Bái ‑ Lào Cai lên 4 làn xe trên phạm vi đã hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng là hết sức cần thiết và cấp bách.
Với các nội dung nêu trên, UBND tỉnh Lào Cai đề nghị Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, Bộ Giao thông Vận tải báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, ưu tiên sớm đầu tư nâng cấp, mở rộng mặt đường đoạn Yên Bái ‑ Lào Cai lên thành 4 làn xe theo phương án VEC đã báo cáo Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp tại Văn bản số 2096/BC-VEC ngày 9/8/2023 và triển khai thực hiện ngay trong giai đoạn 2024 – 2025.
