Giải pháp kép thông vốn tín dụng cho cao tốc Hữu Nghị

Thi công Dự án tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị – Chi Lăng.

Công ty cổ phần cao tốc Hữu Nghị – Chi Lăng vừa có văn bản gửi Tỉnh ủy và các cơ quan chức năng tỉnh Lạng Sơn báo cáo các khó khăn, vướng mắc việc thu xếp tín dụng tại Dự án tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị – Chi Lăng.

Gỡ khó cho 2 dự án

Văn bản này một lần nữa được doanh nghiệp dự án phát đi sau khi Dự án tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị – Chi Lăng đã được ký kết hợp đồng dự án từ tháng 4/2024 nhưng đến nay sau 6 tháng vẫn chưa thu xếp được vốn tín dụng.

Theo đó, doanh nghiệp dự án đề nghị Tỉnh ủy Lạng Sơn có ý kiến chỉ đạo UBND tỉnh Lạng Sơn có văn bản tiếp tục báo cáo Thủ tướng Chính phủ đề xuất điều chỉnh tăng tỷ lệ vốn ngân sách nhà nước hỗ trợ Dự án cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị – Chi Lăng lên 70% tổng mức đầu tư để ngân hàng có cơ sở thực hiện tài trợ vốn Dự án (tương tự dự án cao tốc Đồng Đăng – Trà Lĩnh, cùng qua khu vực có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 106/2023/QH15 ngày 28/11/2023).

Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lạng Sơn sớm tổ chức kết nối Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Giang làm việc với nhà đầu tư qua đó kiến nghị Quốc hội có biện pháp tháo gỡ, hỗ trợ vốn NSTW 4.600 tỷ đồng đã được kiểm toán nhà nước xác định cho Dự án BOT cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn và tăng tỷ lệ vốn NSNN cho Dự án tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị – Chi Lăng lên 70% tổng mức đầu tư để đảm bảo việc thu xếp tín dụng.

Bên cạnh đó, đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Lạng Sơn kiến nghị Quốc hội sửa đổi Luật PPP để tạo hành lang pháp lý tháo gỡ cho các dự án gặp khó khăn do doanh thu thực tế thấp hơn nhiều so với phương án tài chính đã được ký kết.

Theo đó, đối với dự án đã đưa vào khai thác bị sụt giảm doanh thu nghiêm trọng do nguyên nhân khách quan (không do lỗi của nhà đầu tư), áp dụng các giải pháp theo quy định hợp đồng nhưng vẫn không khả thi, cơ quan có thẩm quyền bảo cao cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư quyết định việc bổ sung vốn nhà nước tham gia hỗ trợ để tiếp tục thực hiện hợp đồng, mức tối đa 70% tổng vốn đầu tư của dự án theo giá trị được kiểm toán, quyết toán”.

Đại diện Tập đoàn Đèo Cả (đơn vị đứng đầu liên danh nhà đầu tư) cho biết, tại Dự án tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị – Chi Lăng, Ngân hàng TMCP Tiên phong (TPBank) đã cam kết tài trợ vốn tín dụng 2.500 tỷ đồng và đã phát hành bảo lãnh thực hiện hợp đồng cho dự án.

“Hiện nay, công tác thẩm định để cấp nguồn vốn tín dụng cho dự án đang được tiến hành. Tuy nhiên, việc TPBank có cho Dự án vay hay không là câu hỏi vẫn chưa xác định được đáp án cụ thể”, đại diện liên danh nhà đầu tư dự án cho biết.

Theo Công ty cổ phần cao tốc Hữu Nghị – Chi Lăng, một trong những nguyên nhân chính khiến kế hoạch vay vốn tín dụng cho Dự án tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị – Chi Lăng gặp khó lại đến chính từ một công trình từng được Tập đoàn Đèo Cả nỗ lực “giải cứu” trước đó: Dự án BOT cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn, một công trình BOT không có bất kỳ hỗ trợ nào từ ngân sách Nhà nước.

Đại diện nhà đầu tư cho biết, qua 5 năm đưa vào vận hành khai thác, đến nay, các tồn tại vướng mắc về việc bố trí vốn ngân sách nhà nước hỗ trợ Dự án BOT cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn như cam kết của các lãnh đạo trước đây của tỉnh vẫn chưa được quan tâm giải quyết đúng mức, ngân hàng tài trợ vốn đã dừng giải ngân, niểm tin của các Nhà đầu tư tiên phong mất dẩn.

Theo quy định tại hợp đồng BOT, Dự án BOT cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn được thu phí hoàn vốn tại 2 trạm trên Quốc lộ 1 (tại Km24+800, Km93+160) và các trạm trên tuyến cao tốc. Thực tế quá trình vận hành, doanh thu thu phí chỉ đạt 39% so với phương án tài chính ban đầu, không đủ chi trả gốc và lãi phát sinh cho ngân hàng cung cấp tín dụng dự án.

Để xử lý những khó khăn khách quan, không thuộc trách nhiệm của nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án, trong thời gian vừa qua, UBND tỉnh Lạng Sơn đã nhiều lần báo cáo Chính phủ đề nghị bổ sung vốn ngân sách nhà nước 4.600 tỷ đồng hỗ trợ dự án (chiếm 37,75% tổng mức đầu tư, nhỏ hơn mức 50% quy định tại Luật PPP) nhưng vẫn chưa được cấp có thẩm quyền giải quyết.

Hâm nóng thị trường PPP

Được biết, tại căn bản số 46/2024/CV-TPB.TLG ngày 25/10/2024 gửi UBND tỉnh Lạng Sơn, TPBank cũng kiến nghị sớm giải quyết dứt điểm các khó khăn, vưởng mắc của Dự án BOT cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn.

Theo đại diện ngân hàng, một số tồn tại, vướng mắc tại Dự án BOT cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn đã được UBND tỉnh Lạng Sơn báo cáo Thủ tướng từ tháng 3/2024.

Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa được giải quyết triệt để, dẫn đến dự án này có nguy cơ phải dừng hoạt động, gây ảnh hưởng tới tính kết nối đồng bộ, cũng như phương án tài chính, phương án tín dụng của Dự án tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị – Chi Lăng. Đồng thời việc này gây ảnh hưởng tới uy tín, năng lực tài chính của các nhà đầu tư Dự án cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn, đồng thời cũng là nhà đầu tư Dự án tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị – Chi Lăng mà TPBank đang thẩm định cấp tín dụng.

Do vậy, TPBank kiến nghị UBND tỉnh Lạng Sơn tiếp tục báo cáo Thủ tướng, báo cáo Quốc hội sớm giải quyết dứt điểm các khó khăn, vướng mắc của Dự án BOT cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn.

Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư Lạng Sơn, những tồn tại của Dự án BOT cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn là đúng với thực tế triển khai.

Các khó khăn, vướng mắc này đã làm ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng trả nợ, hiệu quả kinh tế – xã hội, kéo dài thời gian thu phí của dự án. Ngoài ra, tác động không nhỏ đến tâm lý tham gia đầu tư cấp vốn của tổ chức tín dụng cho Dự án tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị – Chi Lăng.

Theo PGS. TS Trần Chủng, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam (VARSI), việc chậm trễ trong xử lý các vướng mắc tại các dự án PPP không chỉ gây khó khăn cho tiến độ, mà còn khiến nhà đầu tư thêm vất vả trong việc hoàn thiện hồ sơ khi có sự thay đổi về chính sách.

Ông nhấn mạnh đó sự lãng phí lớn về thời gian, làm “nguội lạnh” khát vọng cống hiến và đánh mất những cơ hội quý giá để các nhà đầu tư góp phần phát triển đất nước.

Để giải quyết tình trạng này, PGS. TS Trần Chủng cho rằng, cần đưa ra những chế tài và quy định trách nhiệm rõ ràng cho từng cơ quan, cá nhân liên quan. Điều này nhằm rút ngắn thời gian xử lý vướng mắc, cũng như đảm bảo tiến độ triển khai các dự án.

Nếu thực hiện được các giải pháp trên, thị trường PPP sẽ có cơ hội được “hâm nóng” trở lại, đặc biệt trong lĩnh vực giao thông đường bộ, khi mà nguồn lực nhà nước trong tương lai cần tập trung cho các dự án lớn như đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.