– Di tích Nhà số 8 phố Chính Cai, phố Kỳ Lừa, phường Hoàng Văn Thụ, thành phố Lạng Sơn là nơi đồng chí Hoàng Văn Thụ trọ học và hoạt động cách mạng từ năm 1923 – 1927. Di tích được Bộ Văn hóa – Thông tin, nay là Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch công nhận là di tích lịch sử văn hoá vào năm 1994. Những năm qua, nơi đây đã trở thành địa điểm tham quan, học tập cho Nhân dân và du khách, đặc biệt vào các dịp kỷ niệm ngày sinh đồng chí Hoàng Văn Thụ (4/11) và các ngày lễ, tết, ngày kỷ niệm của đất nước.
Thành viên Ban Quản lý di tích Nhà số 8 phố Chính Cai, phường Hoàng Văn Thụ, thành phố Lạng Sơn bảo quản các hình ảnh, tư liệu, hiện vật tại di tích
Đồng chí Hoàng Văn Thụ là người dân tộc Tày, sinh ngày 4/11/1909 tại thôn Phạc Lạn, tổng Nhân Lý, châu Văn Uyên (nay là thôn Nhân Hòa, xã Hoàng Văn Thụ, huyện Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn). Đồng chí sinh ra trong một gia đình có truyền thống yêu nước, lao động cần cù và hiếu học. Là một thanh niên yêu nước có chí hướng, đồng chí đã tham gia hoạt động cách mạng từ rất sớm và đã cống hiến trọn đời mình cho cách mạng. Đồng chí cũng là tấm gương sáng ngời về tinh thần yêu nước, ý chí vượt qua mọi hoàn cảnh để thực hiện những mục tiêu cao cả của Đảng, của dân tộc.
Để ghi nhớ công lao của đồng chí Hoàng Văn Thụ, các cấp, ngành trên địa bàn tỉnh đã quan tâm, chú trọng công tác xây dựng, tu sửa các điểm di tích cách mạng và các công trình văn hoá liên quan đến đồng chí, trong đó có di tích Nhà số 8 phố Chính Cai, phường Hoàng Văn Thụ, thành phố Lạng Sơn. Đây là nơi đồng chí Hoàng Văn Thụ ở trọ trong quãng thời gian theo học trường Pháp – Việt (từ năm 1923 đến năm 1927). Tại đây, ngoài công việc học tập, đồng chí đã soạn thảo một số truyền đơn cũng như khẩu hiệu có nội dung vận động quần chúng đấu tranh giành cơm ăn, áo mặc, giành tự do dân chủ và chống chế độ thực dân, phong kiến áp bức.
Ngôi nhà trọ gồm 2 tầng đã được phục chế nguyên gốc gồm khu nhà chính và khu vực sân với diện tích gần 200 m2. Sau nhiều lần tu bổ, tôn tạo, hiện nay ngôi nhà vẫn lưu giữ được nhiều hiện vật gắn liền với cuộc sống sinh hoạt của đồng chí Hoàng Văn Thụ và giữ nguyên về mặt kiến trúc cũng như cách bài trí. Hiện nay, nơi đây đã trở thành một “bảo tàng nhỏ” trưng bày về quãng thời gian hoạt động cách mạng của đồng chí Hoàng Văn Thụ với hơn 50 hình ảnh, tư liệu và hiện vật, tiêu biểu như: chiếc giường, nồi đồng, chậu đồng, khung xe đạp, bộ quần áo chàm đồng chí Hoàng Văn Thụ sử dụng trong thời gian hoạt động cách mạng…
Ông Trần Lệnh Trưởng, Trưởng Phòng Văn hoá – Thông tin thành phố Lạng Sơn cho biết: Những năm qua, di tích Nhà số 8 phố Chính Cai đã được quan tâm tu bổ, tôn tạo, gần đây nhất là năm 2019, di tích đã được tu sửa lại toàn bộ. Đặc biệt, nếu như trước đây di tích Nhà số 8 phố Chính Cai chủ yếu được mở cửa vào những dịp lễ, tết, thì từ năm 2020, di tích đã được các cấp, ngành của thành phố phát triển thành điểm du lịch trong khu vực phố đi bộ Kỳ Lừa (mở cửa vào tối thứ 6 và thứ 7 hằng tuần).
Cùng với đơn vị chức năng, cấp ủy, chính quyền phường Hoàng Văn Thụ, thành phố Lạng Sơn cũng đã chỉ đạo triển khai nhiều hoạt động thiết thực. Ông Phùng Mạnh Cường, Phó Chủ tịch UBND phường Hoàng Văn Thụ cho biết: Để thực hiện tốt công tác giữ gìn và phát huy giá trị di tích Nhà số 8 phố Chính Cai, phường đã thành lập Ban Quản lý di tích. Năm nay, hướng tới kỷ niệm 114 năm ngày sinh đồng chí Hoàng Văn Thụ, chúng tôi đã nâng cấp hệ thống ánh sáng phía bên ngoài di tích, đồng thời thực hiện chu đáo công tác trang trí khu vực khánh tiết của di tích nhằm phục vụ tốt nhu cầu tham quan của người dân và du khách.
Với những giá trị lịch sử được lưu giữ, di tích Nhà số 8 phố Chính Cai đã trở thành địa chỉ văn hóa, du lịch thu hút các tầng lớp Nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ đến tìm hiểu về thân thế, sự nghiệp cũng như sự hy sinh anh dũng và những đóng góp to lớn của đồng chí đối với cách mạng Việt Nam. Đây cũng là điểm đến trong hành trình về nguồn của các chi bộ và một số cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh. Được biết, từ đầu năm 2023 đến nay, di tích đã thu hút hơn 1.000 lượt người và nhiều đoàn khách trong, ngoài tỉnh tới tham quan và dâng hương.
Thời gian tới, các cấp, ngành liên quan ở thành phố Lạng Sơn tiếp tục thực hiện việc lưu giữ, bảo tồn những giá trị lịch sử, văn hóa của Nhà số 8 phố Chính Cai để di tích phát huy tốt giá trị văn hóa, lịch sử, là nơi giáo dục truyền thống cách mạng, tinh thần yêu nước cho Nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.
