Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ 1954 là sự kết tinh cao nhất sức mạnh tổng hợp của dân tộc với sức mạnh thời đại. Trong đó, sức mạnh chính trị – tinh thần của quân và dân ta là một trong những nhân tố cơ bản và là động lực góp phần quyết định thắng lợi.
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “Sự thống nhất về tinh thần và chính trị của nhân dân và Quân đội xung quanh Đảng và Chính phủ đã giúp chúng tôi vượt qua những thử thách, khó khăn không thể tưởng tượng được và tạo ra những điều kiện về chính trị, kinh tế và quân sự để chiến thắng”.
Khi phân tích những nhân tố cơ bản quyết định thắng lợi của Chiến dịch Điện Biên Phủ, Đại tướng Võ Nguyên Giáp nhấn mạnh: “Nhân tố quyết định thứ hai của Chiến thắng Điện Biên Phủ và nói chung là của các chiến thắng Đông Xuân là tinh thần quyết chiến, quyết thắng, là tinh thần đoàn kết chiến đấu của quân và dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng”.
Học thuyết Mác – Lênin về chiến tranh và quân đội đã chỉ rõ, sức mạnh của mỗi bên tham chiến trong chiến tranh là sức mạnh tổng hợp cả lực lượng vật chất và lực lượng tinh thần. Giành được ưu thế về tinh thần trong chiến tranh là giành được một trong hai ưu thế cơ bản của sức mạnh, giành được một trong những nhân tố quyết định thắng lợi. Lênin chỉ rõ: “Trong mọi cuộc chiến tranh, rút cuộc thắng lợi tùy thuộc vào tinh thần của quần chúng đang đổ máu trên chiến trường”. Giành được ưu thế trong chiến tranh là giành được nguồn động lực to lớn về tinh thần, thúc đẩy sự phát triển các tiềm lực khác: Kinh tế, khoa học, quân sự,… Ưu thế tinh thần còn làm cho sức mạnh của từng tiềm lực và toàn bộ sức mạnh của một bên tham chiến được nhân lên, bền vững hơn, sử dụng hiệu quả hơn. Thực tế các cuộc chiến tranh đã chứng minh, ý chí, lòng dũng cảm sẽ giúp con người nhạy bén, sáng tạo, táo bạo, vượt qua mọi khó khăn, thách thức để làm nên những chiến thắng vang dội.
Nắm vững và vận dụng sáng tạo lý luận đó, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn khẳng định: Sức mạnh chính trị – tinh thần của quân và dân ta là một trong những nhân tố cơ bản quyết định chiến thắng của chiến tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc. Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1946-1954) của nhân dân ta nói chung, Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (1954) nói riêng chứng tỏ sức mạnh vượt trội của chúng ta so với thực dân Pháp xâm lược, nhưng không phải từ các loại vũ khí tối tân, từ một nền kinh tế hiện đại hay một đội quân chuyên nghiệp mà từ sức mạnh tổng hợp của tinh thần đoàn kết, ý chí quyết chiến quyết thắng, xét đến cùng đó là sức mạnh chính trị – tinh thần.
Sức mạnh chính trị – tinh thần của quân và dân ta trong Chiến dịch Điện Biên Phủ bắt nguồn từ đường lối kháng chiến đúng đắn, sáng tạo và sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đó là đường lối kháng chiến toàn dân, toàn diện, trường kỳ, tự lực cánh sinh đã được kiểm chứng từ cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám. Nhờ đó, chúng ta giành được thắng lợi ngày càng to lớn, giữ gìn nền độc lập dân tộc, đem lại lợi ích thiết thực cho mọi tầng lớp nhân dân, nhất là người lao động. Ngoài ra, sức mạnh chính trị – tinh thần của quân và dân ta trong Chiến dịch Điện Biên Phủ còn được bắt nguồn từ ý chí “Thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ”, từ khát vọng giành cho được độc lập tự do của cả dân tộc và truyền thống yêu nước, kiên cường, bất khuất chống giặc ngoại xâm được hun đúc từ ngàn năm dựng nước và giữ nước. Ý chí, khát vọng đó đã thấm sâu vào toàn quân, toàn dân, trở thành quyết tâm sắt đá, thể hiện trong suốt chặng đường trường kỳ kháng chiến 9 năm, hội tụ trong Chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ.
Thực tiễn đã chứng minh, sức mạnh chính trị – tinh thần là ưu thế tuyệt đối của ta so với đối phương, giữ vai trò quan trọng trong nâng cao hiệu quả sử dụng vũ khí trang bị, phát huy tinh thần sáng tạo trong chiến đấu, đồng thời là nhân tố góp phần quan trọng làm chuyển hóa lực lượng, tạo thế và lực hơn hẳn đối phương để giành thắng lợi trong Chiến dịch Điện Biên Phủ. 56 ngày đêm đánh chiếm tập đoàn cứ điểm là những thử thách to lớn, khốc liệt hơn tất cả những chiến dịch mà quân và dân ta đã trải qua. Chính trong thử thách lớn lao đó, phẩm chất anh hùng của Quân đội, dân tộc ta lại càng ngời sáng, làm nên ưu thế tuyệt đối so với kẻ thù xâm lược và các thế lực phản động. Đó là ý chí quyết chiến quyết thắng, không ngại gian khổ, hy sinh; đoàn kết, kỷ luật cao nhưng đầy tính năng động, sáng tạo trong mọi nhiệm vụ chiến đấu, phục vụ chiến trường. Sức mạnh chính trị – tinh thần trở thành động lực mở ra một phong trào thi đua giết giặc lập công diễn ra sôi nổi khắp các mặt trận. Gian khổ, ác liệt nhưng bộ đội ta vẫn quyết giữ vững thế tiến công, không nao núng; một lòng một dạ trung thành với Đảng, với nhân dân; kiên cường chiến đấu vì độc lập – tự do của Tổ quốc.
Sức mạnh chính trị – tinh thần đã làm nên chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam, trong thời đại Hồ Chí Minh; đã sản sinh ra các thế hệ anh hùng: Bế Văn Đàn lấy thân mình làm giá súng; Tô Vĩnh Diện lấy thân mình chèn pháo; Phan Đình Giót lấy thân mình lấp lỗ châu mai,… Những hành động anh hùng đó không chỉ có sức cổ vũ to lớn đối với Chiến dịch Điện Biên Phủ, mà còn lan tỏa trong toàn dân, toàn quân, trên khắp các mặt trận, trở thành nguồn sức mạnh to lớn động viên quân và dân ta ra sức giết giặc lập công, giành chiến thắng.
Sức mạnh chính trị – tinh thần của quân và dân ta trong Chiến dịch Điện Biên Phủ còn được thể hiện trong hành động xông pha lửa đạn, bất chấp mọi hiểm nguy của hàng chục vạn dân công, thanh niên xung phong. Đi dân công phục vụ chiến dịch đã trở thành phong trào rộng khắp, cả ở vùng tự do cũng như ở các vùng địch tạm chiếm. Các đoàn dân công, thanh niên xung phong được tổ chức chặt chẽ đã nô nức lên đường đưa lương thực, đạn dược, thuốc men đến mặt trận. Bộ đội và dân công ta chỉ dùng sức người lập nên kỳ tích chưa từng có trong lịch sử các cuộc chiến tranh: Đưa pháo lên đồi cao, vận chuyển quân trang, quân dụng, lương thực,… với nhiều tấm gương tiêu biểu: Với chiếc xe đạp thồ thô sơ, anh dân công hỏa tuyến Ma Văn Thắng (Phú Thọ) đã chở được 350kg gạo một chuyến lên chiến trường trong điều kiện gian khổ, ác liệt; chị Tô Thị Ngải (Hòa Bình) vận chuyển hàng suốt 10 ngày đêm không ngủ… Điều đó chỉ có thể có được nhờ sức mạnh chính trị – tinh thần, xuất phát từ lòng yêu nước với ý chí quyết tâm chiến đấu và chiến thắng kẻ thù xâm lược của mỗi người dân, mỗi cán bộ, chiến sĩ.
Sức mạnh chính trị – tinh thần trong Chiến dịch Điện Biên Phủ được khơi dậy mạnh mẽ trong tất cả các tầng lớp nhân dân: Từ đồng bào ở miền xuôi đến miền ngược, từ thành thị đến nông thôn, từ Bắc vào Nam, từ phụ nữ, trẻ em, người già, người trẻ đến đồng bào dân tộc thiểu số… “Hội mẹ chiến sĩ” với hơn 500.000 bà mẹ đã hăng hái tiếp tế, nuôi dưỡng bộ đội; phụ nữ đóng góp 2.381.000 ngày công (bằng 50% ngày công của dân công); các huyện Tuần Giáo, Điện Biên, Quỳnh Nhai và Thuận Chân đã đóng góp cho chiến dịch 7.500 tấn gạo (vượt mức huy động 1.500 tấn), gần 390 tấn thịt,… Chưa có một thời điểm nào của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, sức người, sức của lại được huy động cao độ như Chiến dịch Điện Biên Phủ.
Chiến dịch Điện Biên Phủ đã hội tụ các tiền đề và điều kiện cần thiết để sức mạnh chính trị – tinh thần của quân và dân ta được khơi dậy và phát huy cao độ; thể hiện rõ sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng ta trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.
HUYỀN TRẦN (Lược trích theo cuốn sách “Điện Biên Phủ – Lịch sử và ký ức”, NXB Chính trị quốc gia Sự thật)
