Ở Lạng Sơn, khi nhắc đến những món ăn mang đậm hương vị của núi rừng, ngoài bánh ngải, măng ớt, vịt quay lá mác mật còn có các món ngon được chế biến từ trứng kiến với hương vị thơm lừng, béo ngậy, ăn một lần là nhớ mãi.
Từ trứng kiến để làm ra các món ngon là trứng của loài kiến đen, thân nhỏ, đuôi nhọn. Loài kiến này thường làm tổ, đẻ trứng trên những chạc cây trong rừng nên người dân khi đi “săn” trứng kiến thường phải cất công lên rừng, nhiều cây bụi rậm… Mùa trứng kiến chỉ kéo dài từ tháng 2 đến tháng 3 âm lịch, mỗi tổ kiến cho từ 0,1kg-0,2kg trứng. Mỗi lần đi rừng tìm kiếm tổ kiến người dân thu hoạch được 1 đến 2kg trứng kiến, giá trứng kiến khoảng 350.000 đồng/kg tuỳ từng thời điểm. Tại Lạng Sơn, trứng kiến thường được bán nhiều ở các huyện: Bình Gia, Văn Lãng, Tràng Định, Bắc Sơn…
Bánh nếp trứng kiến
Trứng kiến đen có màu trắng sữa, mọng nước, to gần bằng hạt gạo và có hàm lượng protein cao, tốt cho sức khỏe nên đây là nguyên liệu để làm thành nhiều món ăn hấp dẫn, trong đó phổ biến nhất là bánh trứng kiến, xôi trứng kiến, chả trứng kiến.
Nguyên liệu chính để làm món bánh trứng kiến gồm lá vả, bột bếp và nhân trứng kiến. Phần vỏ bánh được làm từ gạo nếp đãi sạch rồi ngâm qua đêm, sau đó đem xay thành bột. Nhân trứng kiến được ví như “linh hồn” của món ăn này. Chị Hoàng Thuý Nga, thị trấn Thất Khê, huyện Tràng Định cho biết: Trứng kiến sau khi thu về được sàng sẩy sạch sẽ, loại bỏ các tạp chất và khéo léo để chọn những hạt trứng trắng tròn, căng mọng. Để món bánh thêm hấp dẫn, đậm đà, tôi thường xào trứng kiến cùng với thịt băm, nêm nếm một chút gia vị cho vừa ăn. Bình thường cứ 0,1kg trứng kiến, tôi sẽ làm được khoảng 10 cái bánh, mỗi chiếc bánh bán với giá từ 10.000 đến 15.000 đồng tuỳ kích thước bánh.
Xôi trứng kiến
Khác với các loại bánh nếp được gói bằng lá chuối hoặc lá dong thì bánh trứng kiến được gói bằng lá vả non vì đây là loại lá có vị mát, có tác dụng thanh nhiệt, tốt cho sức khỏe. Bánh sau khi được gói sẽ được hấp cách thủy từ 35 đến 40 phút. Món bánh này có vị ngon bùi, béo ngậy từ sự hòa quyện của trứng kiến và thịt băm, sự mềm dẻo của bột nếp, vị thanh của lá vả.
Khác với sự cầu kì của bánh nếp trứng kiến, món chả lá lốt trứng kiến là sự lựa chọn hoàn hảo của các gia đình bởi sự thơm ngon mà dễ làm của nó. Nguyên liệu chính để làm chả lá lốt trứng kiến là: trứng kiến, thịt băm, lá lốt và gia vị nêm nếm. Sau khi sơ chế các nguyên liệu, các gia đình thường trộn lẫn các nguyên liệu và ướp khoảng 15 phút cho ngấm, có thể thêm hành hoa và một chút lá lốt thái nhỏ để ướp cùng tuỳ theo khẩu vị của từng gia đình. Sau khi nguyên liệu đã ngấm lấy lá lốt cuốn hỗn hợp vừa ướp thành những chiếc chả sao cho đều nhau rồi chiên trên chảo dầu nóng già. Khi ăn, miếng chả có vị ngọt của thịt vị bùi ngậy của trứng kiến, thêm vào đó là hương thơm từ lá lốt và hạt tiêu.
Các món ngon từ trứng kiến được du khách trong và ngoài tỉnh yêu thích. Bà Lê Thị Liên, Quận Ba Đình, thành phố Hà Nội cho biết: Có dịp được đến với Lạng Sơn vào đầu tháng 4/2023, đoàn chúng tôi được thưởng thức món xôi trứng kiến và chả lá lốt trứng kiến tôi cảm thấy món ăn rất ngon và lạ miệng. Sau khi thưởng thức và hỏi qua cách làm tôi đã mua trứng kiến về để tự tay làm món ăn này cho gia đình thưởng thức.
Đầu bếp nhà hàng Đồng Quê, huyện Tràng Định đang sắp xếp món chả lá lốt trứng kiến
Ngoài ra, trứng kiến còn được chế biến thành một vài món ăn khác như: trứng kiến rang lá chanh, canh trứng kiến cá giòn, trứng cá viên chiên…
Mặc dù là nguyên liệu bổ dưỡng, song trứng kiến có nhiều chất đạm, hàm lượng trytophan cao và một số loại acid amin, nên có thể gây dị ứng đối với một số người. Vì vậy, thực khách nếu có cơ địa dị ứng thì nên cân nhắc trước khi thưởng thức các món ăn từ trứng kiến.
Mùa trứng kiến sắp qua, nếu ai chưa từng thử các món ăn từ trứng kiến thì hãy đến Lạng Sơn để thưởng thức sự thơm ngon, lạ miệng mà trứng kiến mang lại. Tin rằng, bất kỳ ai dù một lần được thưởng thức chả trứng kiến, xôi trứng kiến, bánh trứng kiến… sẽ nhớ mãi không quên.
Chả lá lốt trứng kiến
