Trang chủNewsThế giới"Làn gió mới" tại Iran

“Làn gió mới” tại Iran

Tổng thống thứ chín của nước Cộng hòa Hồi giáo Iran sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức đối nội và đối ngoại.

Tân Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian. (Nguồn: AP)
Tân Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian. (Nguồn: AP)

Ngày 30/7 tại Tehran, tuyên thệ trước Quốc hội, ông Masoud Pezeshkian, 69 tuổi, chính thức trở thành Tổng thống thứ chín của Cộng hòa Hồi giáo Iran, qua đó kế nhiệm ông Ebrahim Raisi, người qua đời sau vụ tai nạn máy bay hồi tháng Năm. Tuy nhiên, chờ đón ông là hàng loạt thách thức đối nội và đối ngoại cam go.

Nhiệm vụ cam go

Thách thức đầu tiên tân Tổng thống Masoud Pezeshkian phải đối mặt là thành lập chính phủ mới và vượt qua cuộc bỏ phiếu tín nhiệm. Chính trị gia 69 tuổi sẽ có hai tuần để thành lập chính phủ, trước khi đối mặt với cuộc bỏ phiếu tín nhiệm đầu tiên.

Hiện nhà lãnh đạo này đã bổ nhiệm ông Mohammad Reza Aref, 72 tuổi, làm phó tướng. Ông Aref có lập trường cải cách trung dung và từng đảm nhiệm vị trí này dưới thời cựu Tổng thống Mohammad Khatami, giai đoạn ông Pezeshkian đang làm Bộ trưởng Y tế. Trong vài ngày tới, tân Tổng thống Iran dự kiến bổ nhiệm những vị trí then chốt, với sự xuất hiện nhiều hơn các chính trị gia cải cách trung dung.

Tuy nhiên, ngay cả khi ông chỉ trích phe cứng rắn vì không khôi phục Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA) năm 2015 hay bán dầu với giá thấp để né trừng phạt, đây vẫn là lực lượng chủ chốt, đứng đầu là Lãnh tụ tối cao Ali Khamenei. Do đó, nhà lãnh đạo này có thể sẽ bổ sung một số nhân vật có quan điểm cứng rắn hơn vào nội các. Nỗ lực củng cố vị thế của ông Pezeshkian góp phần khôi phục sự cân bằng, đoàn kết giữa các lực lượng chính trị. Bên cạnh đề cập sự ra đi của người tiền nhiệm, ông ca ngợi Thiếu tướng Qassem Soleimani, nhân vật biểu tượng của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), người bị quân đội Mỹ ám sát tháng 1/2020 tại Baghdad, Iraq.

Bài toán thứ hai ông cần sớm có lời giải là khôi phục nền kinh tế và tìm kiếm các động lực tăng trưởng mới. Số liệu từ Trung tâm Thống kê của Iran cho thấy bất chấp chi tiêu công và nguồn thu tăng lên từ việc bán dầu mỏ, tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) đã chậm lại, giảm từ 7,9% (quý II/2023) xuống 5,1% (quý IV/2023). Tính từ tháng 3/2023-3/2024, tăng trưởng GDP chỉ đạt 4% và dự kiến giảm xuống 3% trong năm tài khóa 2024-2025. Lạm phát ở mức 43,6%, các khoản đầu tư tại Iran giảm mạnh và chỉ còn chiếm 11% GDP.

Nhìn theo hướng tích cực, tỷ lệ thất nghiệp tại Iran giảm từ 9% (năm tài khóa 2022-2023) xuống 8,2% (năm 2023-2024). Đồng thời, thống kê của Ngân hàng trung ương Iran cho thấy ngành dịch vụ chiếm tỷ trọng ngày càng lớn (58%) trong cơ cấu kinh tế, tạo công ăn việc làm ổn định. Nếu được duy trì và kích thích hợp lý, đây có thể là động lực tăng trưởng mới của Iran, qua đó giảm phụ thuộc vào việc bán dầu mỏ.

Bước ngoặt ở Tehran?

Tính đến thời điểm hiện tại, xuất khẩu dầu mỏ vẫn là nguồn thu nhập then chốt. Song, để phát huy hết tiềm năng của lĩnh vực này, nối lại JCPOA hoặc tìm kiếm một thỏa thuận tương tự về dỡ bỏ cấm vận là cần thiết. Phát biểu ngày 30/7, tân Tổng thống Iran khẳng định: “Tôi không dừng lại chừng nào cấm vận bất công đó bị bãi bỏ. Chúng tôi muốn bình thường hóa quan hệ kinh tế với thế giới”. Đại sứ Iran tại Liên hợp quốc Amir Saeid Iravani nhấn mạnh khôi phục JCPOA là “phương án tốt nhất” và chính phủ nước này sẵn sàng điều chỉnh chương trình hạt nhân nếu cấm vận “được dỡ bỏ hoàn toàn và có thể kiểm chứng được”. Đây là thay đổi đáng kể của chính quyền ông Pezeshkian so với người tiền nhiệm Raisi.

Tuy nhiên, ông Pezeshkian khẳng định việc nối lại JCPOA hay tìm kiếm một thỏa thuận tương tự không đồng nghĩa rằng Iran nhượng bộ Mỹ. Trong bài viết trên tờ Mehr Times (Iran) ngày 12/7, chính trị gia này nhấn mạnh: “Nước Mỹ cần nhìn nhận thực tế để hiểu rằng, trước nay cũng như sau này, Iran đã và sẽ không khuất phục trước áp lực”. Khẳng định sự rút lui của Mỹ khỏi JCPOA cùng thái độ thù địch với Iran là nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng quan hệ hai nước hiện nay, ông Pezeshkian kêu gọi xứ cờ hoa “rút kinh nghiệm từ tính toán sai lầm trong quá khứ và có điều chỉnh chính sách hợp lý”.

Quan điểm của ông về các bên tham ký kết JCPOA còn lại có phần ôn hòa hơn. Chính trị gia này thừa nhận quan hệ Iran – châu Âu “chứng kiến nhiều thăng trầm”, đơn cử như việc Pháp, Đức và Anh nỗ lực cứu vãn thỏa thuận, song lại chưa thể thực hiện cam kết. Tuy nhiên, ông hy vọng hai bên có các “cuộc đối thoại mang tính chất xây dựng” đưa quan hệ trở lại đúng hướng; tuyên bố này và sự hiện diện của Đặc phái viên châu Âu về đàm phán hạt nhân Iran Enrique Mora tại buổi lễ tuyên thệ nhậm chức của ông Pezeshkian là tín hiệu tích cực.

Tân Tổng thống Iran mong muốn tiếp tục thiết lập “quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện” cùng có lợi với Trung Quốc, trên cơ sở lộ trình quan hệ 25 năm được hai nước nhất trí, hướng tới một trật tự thế giới mới. Chính trị gia này đánh giá cao vai trò của Trung Quốc trong nỗ lực thúc đẩy bình thường hóa quan hệ Iran – Saudi Arabia.

Về Nga, ông khẳng định xứ bạch dương vẫn là “đối tác chiến lược quan trọng, láng giềng” của Iran; hai bên cam kết mở rộng và làm sâu sắc hơn quan hệ. Đồng thời, Chính phủ mới sẵn sàng thúc đẩy các sáng kiến hòa bình ở Ukraine. Dự kiến, tân Tổng thống Iran sẽ gặp người đồng cấp Nga Vladimir Putin tại Hội nghị thượng đỉnh Các nền kinh tế mới nổi hàng đầu thế giới (BRICS) ở Kazan (Nga) tháng Mười tới.

Trên bình diện khu vực, ông khẳng định Iran “mong muốn hợp tác với Thổ Nhĩ Kỳ, Saudi Arabia, Oman, Iraq, Bahrain, Qatar, Kuwait, Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) và tổ chức khu vực” để củng cố quan hệ chính trị, liên kết kinh tế và giải quyết thách thức chung. Song lập trường của ông đối với Israel lại khác biệt hoàn toàn. Dùng ngôn từ rất mạnh để chỉ trích Israel và chiến dịch quân sự của nước này tại Dải Gaza, ông thể hiện ủng hộ mạnh mẽ với đất nước, nhân dân Palestine. Điều này tương đồng với lập trường chung của cả phe cứng rắn và phe cải cách trung dung tại Iran.

Liệu làn gió mới tại Tehran có giúp xây dựng ổn định chính trị, khai phá động lực tăng trưởng mới, duy trì và nâng cao vị thế Iran trong một Trung Đông biến động? Câu trả lời vẫn còn ở phía trước.





Nguồn: https://baoquocte.vn/tong-thong-masoud-pezeshkian-lan-gio-moi-tai-iran-280910.html

Cùng chủ đề

Thứ trưởng Ngoại giao Nga tin vào hệ thống thanh toán riêng của BRICS

(CLO) Thứ trưởng Ngoại giao Nga và Trưởng đoàn BRICS, ông Sergey Ryabkov, khẳng định rằng việc xây dựng một hệ thống thanh toán và giao dịch riêng cho BRICS là hoàn toàn khả thi. ...

Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát lực lượng nổi dậy lật đổ tổng thống Syria

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump cho rằng Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát các nhóm quân sự đối lập đã lật đổ Tổng thống Syria Bashar al-Assad hôm 8.12. ...

Thổ Nhĩ Kỳ đã tác động Nga, Iran lúc phe đối lập Syria tiến quân?

Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan cho hay Ankara đã thúc giục Nga và Iran không can thiệp quân sự để hỗ trợ lực lượng của Tổng thống Syria Bashar al-Assad khi phe đối lập tiến vào Damascus. ...

Các cường quốc đang làm gì để bảo vệ lợi ích ở Syria?

(CLO) Các cuộc ném bom đã xảy ra tại nhiều địa điểm trên khắp Syria khi các bên liên quan ở Trung Đông cố gắng bảo vệ lợi ích của họ sau khi phe nổi dậy lật đổ Tổng thống Bashar al-Assad. ...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Prudential cùng hành trình 5 năm nâng cao ý thức an toàn giao thông tại Việt Nam

Vừa qua, chuỗi sự kiện phát động dự án “Đến trường an toàn” của Prudential đã diễn ra sôi nổi tại 6 điểm trường tiểu học thuộc hai tỉnh Gia Lai và Yên Bái, đánh dấu cho sự mở dầu của hàng loạt hoạt động kỷ niệm 5 năm triển khai dự án tại Việt Nam.

Sức mạnh, bản lĩnh Quân đội nhân dân Việt Nam

80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Quân đội nhân dân Việt Nam (QĐNDVN) là một hành trình đầy tự hào.

Giá cà phê trong nước mất đến 4.000 đồng/kg, nhu cầu tiêu thụ nội địa tăng mạnh, nông sản Việt bứt phá trong khó...

Sản lượng cà phê của Việt Nam niên vụ này dự kiến đạt khoảng 1,6 triệu tấn. Tiêu thụ cà phê nội địa dự báo đạt từ 270.000-300.000 tấn. Sự gia tăng nhu cầu tiêu thụ nội địa kết hợp với sản lượng sản xuất thấp có thể ảnh hưởng đáng kể đến nguồn cung nguyên liệu cho xuất khẩu, theo Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (Vicofa).

Liên hợp quốc báo động khủng hoảng nhân đạo, hơn 700 người thiệt mạng trong cuộc bao vây el-Fasher

Báo cáo của Liên hợp quốc cho thấy ít nhất 782 thường dân đã thiệt mạng kể từ tháng 5 "trong bối cảnh thành phố Bắc Darfur (Sudan) bị pháo kích thường xuyên và dữ dội".

Trung Quốc tìm ra cách chỉnh sửa gene giúp cây trồng thích ứng với biến đổi khí hậu

Trong bối cảnh trái đất ngày càng nóng lên, các nhà khoa học tại Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc đã phát triển một phương pháp giúp cây trồng đạt năng suất cao hơn ngay cả khi đối mặt với nhiệt độ khắc nghiệt.

Bài đọc nhiều

Báo chí thế giới dự đoán kết quả trận tuyển Việt Nam đụng độ Myanmar

(Dân trí) - Nhiều tờ báo trên thế giới đã đưa ra dự đoán khác nhau về kết quả trận đấu giữa đội tuyển Việt Nam và Myanmar diễn ra trên sân Việt Trì (Phú Thọ) vào lúc 20h hôm nay (21/12). Vào lúc 20h hôm nay, đội tuyển Việt Nam sẽ bước vào trận đấu quyết định với Myanmar trên sân Việt Trì (Phú Thọ) ở lượt cuối bảng B AFF Cup 2024. Trước thềm trận đấu này, đội tuyển Việt...

Công nương Kate, vợ Hoàng tử William công bố bị ung thư, đang hóa trị

Tin tức này xuất hiện hai tháng sau khi Kate tạm thời rời xa cuộc sống thường nhật, trong khi Cung điện Kensington giải thích vào thời điểm đó là do cuộc phẫu thuật bụng không phải ung thư. Cú sốc lớn với Công nương Kate xứ Wales Công nương Kate nói: "Vào tháng 1, tôi đã trải qua cuộc đại phẫu thuật bụng ở London. Thời điểm đó, bác sĩ nhận định tình trạng của tôi không phải...

Tàu chiến Mỹ quay lại căn cứ Ream ở Campuchia sau 8 năm

Hôm nay (13.12), Bộ Quốc phòng Campuchia thông báo về chuyến thăm căn cứ hải quân Ream vào tuần sau của tàu tác chiến ven bờ USS Savannah thuộc Hải quân Mỹ, đánh dấu sự quay lại của tàu chiến Mỹ sau 8...

Rạn nứt ở Tây Phi

Hội nghị thượng đỉnh ECOWAS diễn ra trong bối cảnh khu vực chứng kiến nhiều chuyển biến sâu sắc, nhất là sau các cuộc đảo chính đưa chính quyền quân sự lên nắm quyền...

Ukraine tiếp tục dùng vũ khí Mỹ tấn công tầm xa, Nga trả đũa

Bộ Quốc phòng Nga ngày 20.12 tuyên bố đã tiến hành cuộc đáp trả đối với việc Ukraine sử dụng tên lửa do Mỹ và Anh cung cấp tấn công lãnh thổ Nga mới đây. ...

Cùng chuyên mục

Liên hợp quốc báo động khủng hoảng nhân đạo, hơn 700 người thiệt mạng trong cuộc bao vây el-Fasher

Báo cáo của Liên hợp quốc cho thấy ít nhất 782 thường dân đã thiệt mạng kể từ tháng 5 "trong bối cảnh thành phố Bắc Darfur (Sudan) bị pháo kích thường xuyên và dữ dội".

Sau Ấn Độ, Tổng thống Sri Lanka chuẩn bị công du Trung Quốc

Tổng thống Sri Lanka Anura Kumara Dissanayake sẽ đến thăm Trung Quốc - quốc gia cho vay song phương lớn nhất của hòn đảo này vào giữa tháng Giêng tới.

Giám đốc CIA William Burns thăm Ukraine ‘lần cuối’

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 21.12 cho hay ông đã gặp Giám đốc Cục Tình báo trung ương Mỹ (CIA) William Burns tại Ukraine. ...

Mỹ không kích thủ đô Yemen sau khi Houthi phóng tên lửa vào Israel

Mỹ không kích kho tên lửa, cơ sở chỉ huy - kiểm soát, các máy bay không người lái và tên lửa hành trình chống hạm của lực lượng Houthi ở Yemen nhằm làm gián đoạn và suy yếu năng lực của lực...

CFPB kiện các ngân hàng lớn về gian lận

Reuters đưa tin Cục Bảo vệ tài chính người tiêu dùng Mỹ (CFPB) ngày 20.12 đệ đơn kiện 3 ngân hàng Mỹ gồm Bank of America, JPMorgan Chase và Wells Fargo, với cáo buộc họ không bảo vệ được khách hàng khỏi 'gian...

Mới nhất

Chi phí khai thác cát bằng công nghệ hút cao hơn dùng xáng cạp

Hiện, chủ đầu tư yêu cầu có mức giá cát thống nhất khi khai thác bằng tàu hút và xáng cạp. Tuy nhiên, theo các doanh nghiệp, khai thác bằng tàu hút chi phí cao hơn nên cần được duyệt mức giá cao hơn. ...

Boney M và ‘biểu tượng gợi cảm’ biến Đà Lạt thành sàn disco lớn nhất thế giới

Tối 21/12, Quảng trường Lâm Viên được biến thành sàn disco lớn nhất thế giới khi Boney M.Liz Mitchell, Joy Band và Samantha Fox mang những giai điệu sôi động đến “Dalat Spring Concert”. Sự kiện quy tụ những huyền thoại âm nhạc thế giới như Boney M.Liz Mitchell, Joy Band và Samantha Fox, mang đến cho khán giả tại...

Phát huy truyền thống anh hùng, sự nghiệp vẻ vang, xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam vững mạnh, bảo vệ vững chắc...

Cách đây 80 năm, thực hiện Chỉ thị của lãnh tụ Hồ Chí Minh, ngày 22-12-1944, Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân-tiền thân của Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam được thành lập. Đây là sự kiện có tính bước ngoặt đánh dấu bước phát triển mới của lực lượng vũ trang cách mạng dưới sự...

80 năm thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam: Viết tiếp bài ca người lính

Mỗi khi đất nước bị ngoại bang xâm lược, ai là người ra trận chống giặc? - Những người lính. Mỗi khi đất nước bị thiên tai như lũ lụt, bão dữ, hạn nặng, ai là người đứng cùng dân, giúp dân chống chọi những tai ương? - Những người lính. Mỗi khi đất nước đột nhiên rơi vào hoàn cảnh...

Mới nhất