Lãi suất mua nhà ở xã hội mà “thả nổi” thì ai dám vay?

Trong nhiều nỗ lực nhằm cung ứng nhà ở xã hội (NOXH), bảo đảm cho công nhân lao động thu nhập thấp có nhà ở, từ tháng 4-2023 Chính phủ đã triển khai gói tín dụng 120.000 tỉ đồng cho vay NOXH, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ.

Qua một năm triển khai, gói tín dụng này mới giải ngân được 0,5%. Tỉ lệ giải ngân như vậy là rất thấp. Đã có nhiều cuộc họp tháo gỡ, hàng loạt các giải pháp được nêu ra nhưng vẫn chưa mở nút gói tín dụng này.

Ngày 12-3, tại Hà Nội, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) tổ chức hội nghị đẩy mạnh triển khai gói tín dụng 120.000 tỉ đồng. Nhiều ý kiến chỉ ra nguyên nhân chủ yếu do lãi suất cho vay vẫn còn cao. 

Cụ thể, hiện lãi suất áp dụng trong nửa đầu năm 2024 là 8%/năm đối với chủ đầu tư (thời hạn vay 3 năm) và 7,5% đối với người mua nhà (thời hạn vay 5 năm), những năm tiếp theo tính theo lãi suất thả nổi. Chính yếu tố này làm cho người vay tiền mua NOXH và cả các nhà đầu tư cảm thấy bất an.

Nhiều ý kiến cho rằng hiện NHNN đã điều tiết lãi suất tiền gửi xuống quanh mức dưới 6%, thì mức lãi suất của gói tín dụng 120.000 tỉ đồng cũng phải hạ theo. Về thời gian vay, cả với người mua và nhà đầu tư NOXH cũng bất cập.

Với nhà đầu tư, một dự án NOXH với những thủ tục hành chính như hiện nay, 3 năm chưa chắc đã xong, thì thời gian vay chỉ có 3 năm là quá ngắn. Với người mua nhà cũng vậy, vay mua NOXH trả trong vòng 5 năm là bất cập, còn nếu kéo dài thời gian trả nợ phải trả lãi theo thị trường. Vậy thì ai dám vay?

Trong khi đó, hiện Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam cũng có gói tín dụng cho người thu nhập thấp vay mua nhà ở, với lãi suất chỉ có 4,8%/năm (có sự hỗ trợ từ nguồn của ngân sách Nhà nước), người vay chắc chắn sẽ chọn gói này dù điều kiện có khó hơn.

Tất cả những tồn tại nêu trên, một lần nữa lại đặt lên bàn tại hội nghị tháo gỡ khó khăn cho gói tín dụng này được tổ chức hôm 16-3, dưới sự chủ trì của Thủ tướng Phạm Minh Chính.

Thấy hết những tồn tại của gói tín dụng này, Thủ tướng yêu cầu các Bộ Xây dựng, Tài nguyên Môi trường, NHNN tập trung xây dựng và sớm ban hành các nghị định, văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn liên quan đến việc triển khai các dự án NOXH, cắt giảm tối đa thủ tục hành chính để tiết kiệm thời gian, khuyến khích, huy động các nguồn lực xã hội.

Một vấn đề quan trọng khác là phải tháo gỡ về những chính sách liên quan. Theo Bộ Xây dựng, dự kiến trong tháng 5-2024, các văn bản hướng dẫn các luật Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Các tổ chức tín dụng sẽ được trình Chính phủ xem xét, trình Quốc hội cho phép các luật này có hiệu lực sớm, dự kiến 1-7-2024 thay vì 1-1-2025. Nếu làm được như vậy, hàng loạt các chính sách về nhà ở, quy định cho vay mua nhà của công dân từ của Ngân hàng Chính sách Xã hội sẽ được tháo gỡ, làm cơ hội mua được nhà của công dân có thu nhập thấp tăng cao.

Về lãi suất cho vay, Thủ tướng yêu cầu NHNN chỉ đạo các ngân hàng thương mại có cổ phần của Nhà nước nghiên cứu, xây dựng và cung cấp gói tín dụng cho người mua với thời gian 10-15 năm với lãi suất thấp hơn từ 3%-5% so với cho vay thương mại; nghiên cứu, xem xét hạ mức lãi suất cho vay từ gói tín dụng 120.000 tỉ đồng cho phù hợp.

Thủ tướng chỉ đạo các bộ liên quan và NHNN báo cáo Thủ tướng Chính phủ bổ sung nguồn vốn ngân sách nhà nước thực hiện cho vay NOXH thông qua Ngân hàng Chính sách Xã hội giai đoạn 2024 – 2025 theo quy định pháp luật về nhà ở.

Đặc biệt, Thủ tướng giao Bộ Tài chính nghiên cứu thành lập Quỹ NOXH – đây là bước đi rất quan trọng để xây dựng chiến lược nhà ở quốc gia, để mọi công dân đều có quyền có nhà ở.

Đó là những biện pháp rất quyết liệt. Nếu các cơ quan chức năng tháo gỡ được, nguồn vốn cho vay mua nhà ở và NOXH không thiếu.