Nhắc đến đặc sản Cà Mau, ngoài những cái tên quen thuộc như cua Cà Mau, bánh tằm gà cay, cá thòi lòi nướng, mật ong rừng U Minh,… còn có một món ngon dân dã nhưng không kém phần nổi tiếng khác. Đó là ba khía muối.
Ba khía là loài giáp xác thuộc họ cua, sống tập trung ở các khu vực bãi bồi, nhiều nhất là ở những rặng đước, mắm hoặc bờ vuông quanh rừng ngập mặn. Chúng có vẻ ngoài giống cua nhưng kích thước nhỏ hơn, nổi bật với lớp vỏ màu đỏ tía.
Ba khía được tìm thấy nhiều ở vùng sông nước Nam Bộ nhưng ngon và nổi tiếng, được du khách ưa chuộng nhất vẫn là ba khía Rạch Gốc, huyện Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau (Ảnh: Ngọc Triều)
Theo người dân địa phương, ba khía có quanh năm nhưng tập trung nhiều nhất là khoảng từ tháng 7 đến tháng 9 âm lịch hàng năm. Thời điểm này, ba khía cũng đạt độ ngon và mẩy, chắc thịt nhất.
Ba khía có thể chế biến thành nhiều món ngon như ba khía rang me, ba khía luộc hèm, ba khía kho nghệ, ba khía hấp bia…, trong đó phổ biến nhất là món ba khía muối. Trước đây, người bản địa nghĩ ra cách muối ba khía để bảo quản nguyên liệu được lâu hơn nhưng dần dần, chúng lại trở thành đặc sản, thức quà quê được lòng cả du khách trong và ngoài nước.
 |
 |
Cuối năm 2019, nghề “muối ba khía” được công nhận là “Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia”. Điều này giúp cho đặc sản ba khía muối càng được nhiều người biết đến và tìm mua thưởng thức (Ảnh: Ngọc Triều)
Để làm ba khía muối ngon và chuẩn vị, những người có thâm niên trong nghề tại Cà Mau cho hay, ba khía phải được muối trong nước có độ mặn vừa đủ, ủ chừng một tuần là có thể thưởng thức.
Ba khía phải được thu mua từ các phiên chợ sớm, chọn những con còn tươi, sống khỏe, kích thước đồng đều rồi đem về rửa sạch kỹ lưỡng, giữ nguyên con. Người Cà Mau nhận xét, muối ba khía cũng được xem như một nghệ thuật bởi phải muối làm sao cho vị vừa ăn, không mặn, không nhạt. Nếu muối mặn, ba khía sẽ bị chát thịt, khó ăn, còn muối nhạt thì món ăn mau bủng, dễ hỏng.
 |
 |
Ba khía muối nguyên con và ba khía muối trộn sẵn là hai món ăn được thực khách ưa chuộng nhất (Ảnh: Ngọc Triều, Đặng Xuân Uyên)
Ba khía muối từ 3-5 ngày, hoặc một tuần là có thể ăn được. Trước khi ăn, người ta bóc mai ra, bẻ từng càng rồi trộn đều cùng các gia vị như chanh, đường, dứa, tỏi, ớt,… để giảm độ mặn và tăng hương vị riêng cho món ăn.
Riêng phần mai đầy gạch vàng ươm cũng được trộn với cơm, ăn rất béo ngậy và bùi, cả trẻ con lẫn người lớn đều thích.
 |
 |
Món ba khía muối được “săn đón” nhiều nhất vào các dịp lễ, Tết,… được xem như món ăn giải ngấy lạ miệng, thơm ngon (Ảnh: Ngọc Triều, Đặng Xuân Uyên)
Hiện nay, ba khía muối không chỉ là món ngon dân dã của riêng người Cà Mau mà đã vươn tầm thành đặc sản nổi tiếng, vượt ra khỏi biên giới quốc gia, trở thành thức quà mà bao người Việt Nam xa quê mong mỏi tìm mua và thưởng thức.
Trung bình ba khía muối Cà Mau được bán với giá từ 110.000 – 130.000 đồng/kg, đóng gói cẩn thận giúp du khách có thể vận chuyển đi xa, mua làm quà biếu tặng bạn bè, người thân.
Phan Đậu
