Kinh tế Việt Nam sẽ đón nhiều cơ hội sau chính sách của ông Trump

Cơ hội phát triển vượt bậc 

Chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành nhận định, ông Donald Trump luôn coi Việt Nam là một thành phần quan trọng của khu vực châu Á – Thái Bình Dương và đóng vai trò quan trọng cho sự phát triển chung của khu vực. Chính vì vậy, dưới thời Tổng thống Trump, Việt Nam sẽ có cơ hội phát triển vượt bậc. Là trung tâm của châu Á Thái Bình Dương – khu vực chiếm hơn nửa dân số và hơn nửa DGP thế giới – vai trò của Việt Nam sẽ được phát huy mạnh.

Tuy nhiên, ông Thành cho rằng sẽ có thực trạng nhập siêu của Việt Nam qua Mỹ, nhưng điều này cũng không quá quan trọng vì không phải là vấn đề chỉ riêng Việt Nam mà của cả khu vực và Việt Nam tạm nhập tái xuất là chính.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính – Ngân hàng, trường Đại học Nguyễn Trãi, cũng cho rằng quan hệ Việt Nam – Mỹ đã trải qua những bước phát triển vượt bậc, đặc biệt với việc nâng cấp lên Đối tác Chiến lược Toàn diện vào năm 2023. Đây là bước ngoặt quan trọng, đánh dấu một kỷ nguyên mới trong quan hệ song phương, không chỉ giới hạn ở lĩnh vực chính trị, quốc phòng mà còn mở rộng đến kinh tế, văn hóa và giáo dục. 

“Khi ông Donald Trump đảm nhiệm chức vụ Tổng thống nhiệm kỳ thứ hai, Việt Nam có cơ hội tận dụng nền tảng vững chắc này để làm sâu sắc hơn quan hệ hợp tác, đặc biệt trong bối cảnh Mỹ duy trì chính sách kinh tế “Nước Mỹ trên hết””, ông Huy nêu quan điểm.

Phân tích cụ thể, ông Huy cho biết, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, trong khi Việt Nam đang trở thành đối tác thương mại quan trọng của Mỹ tại khu vực Đông Nam Á. Với cơ sở đối tác chiến lược, hai nước có thể sẽ tìm kiếm các giải pháp cụ thể để cân bằng cán cân thương mại, giảm rủi ro do các biện pháp bảo hộ từ phía Mỹ.

Tuy nhiên,  Việt Nam cũng sẽ đứng trước nhiều thách thức trong quan hệ kinh tế với Mỹ thời gian tới. Việt Nam là một trong những nước xuất siêu lớn vào Mỹ, với các mặt hàng chủ lực như dệt may, giày dép và điện tử. Điều này có thể làm gia tăng nguy cơ Mỹ áp dụng các chính sách hạn chế nhập khẩu như tăng thuế quan hoặc kiểm soát nghiêm ngặt xuất xứ hàng hóa.

Chính vì vậy, Việt Nam cần tăng cường nhập khẩu từ Mỹ, đặc biệt là các sản phẩm công nghệ cao, thiết bị y tế và năng lượng sạch, để giảm bớt áp lực cán cân thương mại.

Bên cạnh đó, chính sách bảo hộ kinh tế của Mỹ có thể dẫn đến việc tăng cường kiểm soát chuỗi cung ứng và yêu cầu minh bạch nguồn gốc hàng hóa. Điều này gây khó khăn cho Việt Nam, vì vậy, Việt Nam cần thúc đẩy nội địa hóa chuỗi cung ứng, phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ để tăng khả năng tự chủ, đồng thời xây dựng mối quan hệ đối tác với các nhà cung ứng tại Mỹ và các quốc gia khác.

Ngoài ra, trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, Mỹ đã khuyến khích các doanh nghiệp quay trở lại đầu tư trong nước thông qua các chính sách ưu đãi thuế và giảm lãi suất. Xu hướng này có thể tiếp tục trong nhiệm kỳ thứ hai, ảnh hưởng đến dòng vốn FDI vào Việt Nam.

Còn theo phân tích của chuyên gia công ty Chứng khoán DSC, các tác động của chính sách dưới thời ông Trump sẽ đáng chú ý từ cuối 2025, do thời gian để ban hành chính sách mới tại Mỹ khá dài. Thời gian thường ít nhất từ 6-12 tháng từ ngày bắt đầu điều tra đến khi chính sách được ban hành.

“Chúng tôi giả định chính quyền của ông Trump sẽ áp dụng mức thuế suất 60% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc và 10-20% đối với các quốc gia không có FTA với Mỹ, bao gồm Việt Nam“, chuyên gia DSC cho biết.

Việt Nam cũng sẽ không phải chịu thêm các mức thuế suất bổ sung, tuy nhiên vì là một trong 5 quốc gia có thặng dư thương mại lớn với Mỹ, quốc gia này có thể yêu cầu Việt Nam tăng cường nhập khẩu các sản phẩm công nghệ và năng lượng nhằm giảm thâm hụt thương mại song phương.

“Kịch bản này có xác suất xảy ra cao nhất. Việt Nam trong kịch bản này vẫn sẽ hưởng lợi khi quan hệ thương mại hai bên được duy trì ổn định; xu hướng dịch chuyển sản xuất sang Việt Nam, cũng như có cơ hội tiếp cận nhiều sản phẩm công nghệ và năng lượng từ Mỹ.

Tuy nhiên điểm hạn chế là Việt Nam có thể phải giảm lợi ích từ một số ngành xuất khẩu chủ lực, và áp lực cân bằng thương mại có thể gây khó khăn cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ“, chuyên gia cho hay.

Việt Nam cần làm gì?

Theo chuyên gia kinh tế – Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong, dưới thời ông Trump, thuế sẽ tăng đối với nhiều nước, trong đó có Việt Nam. Đây vừa là cơ hội lại vừa là thách thức. Bởi lẽ tăng thuế sẽ làm tăng giá bán, khiến khả năng cạnh tranh kém đi. Nhưng cơ hội là mức thuế của Việt Nam thấp hơn Trung Quốc nên có thể bán rẻ hơn để phát huy các tiềm năng.

Theo ông Phong, để nắm bắt được cơ hội sắp tới, các doanh nghiệp cần sản xuất hàng hóa đảm bảo chất lượng và bán với giá rẻ hơn các nước.

Còn theo chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành, Việt Nam phải chủ động phát triển, đồng thời phải xem lại các vấn đề thể chế sao cho hòa nhập được với thế giới và giảm các vấn đề tiêu cực nội tại. Bên cạnh đó, Việt Nam cần phát triển công nghệ mới, tài chính mới, phát triển công nghệ AI cũng cần được chú trọng trong những năm tới.

“Việt Nam hiện đã có ký kết giữa Nvidia và FPT, nên những ngành này nếu phát triển tốt sẽ đưa Việt Nam lên tầm cao mới“, ông Thành dự báo.

Còn theo ông Nguyễn Quang Huy, để tận dụng nền tảng đối tác chiến lược toàn diện và ứng phó với các thách thức từ chính sách kinh tế của Mỹ, Việt Nam cần triển khai các biện pháp chiến lược như: Tăng cường cải cách hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Mở rộng quan hệ thương mại với các khu vực khác như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc và ASEAN để giảm phụ thuộc vào thị trường Mỹ.

Đồng thời, xây dựng chiến lược phát triển công nghiệp hỗ trợ: Đầu tư vào ngành công nghiệp hỗ trợ nhằm tăng tỷ lệ nội địa hóa và giảm phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu.

Bên cạnh đó, thúc đẩy đàm phán, xây dựng các thỏa thuận hợp tác song phương về thương mại và đầu tư để bảo vệ lợi ích kinh tế của Việt Nam.