Các doanh nghiệp FDI đầu tư vào khu công nghệ cao chủ yếu để tận dụng ưu đãi nên đại diện khu công nghệ cao muốn chuyển hướng sang hoạt động nghiên cứu phát triển (R&D).
Quan điểm được lãnh đạo các Khu công nghệ cao Hòa Lạc (Hà Nội), Đà Nẵng và TP HCM nêu tại hội nghị nâng cao hoạt động các khu công nghệ cao đến năm 2030 tổ chức sáng 16/5, tại TP HCM.
Ông Trần Đắc Trung, Phó ban quản lý Khu công nghệ cao Hòa Lạc, cho biết, trong thu hút doanh nghiệp FDI vào khu công nghệ cao, bản chất họ không đưa công nghệ lõi vào Việt Nam mà đầu tư để tận dụng tối đa các ưu đãi. Ngoài những mặt tích cực, theo ông Trung việc này sẽ gây ra những hệ lụy lớn về xã hội và môi trường. Từ thực tế này, Khu công nghệ cao Hòa Lạc có chiến lược chuyển đổi từ tập trung thu hút FDI sang nâng cao năng lực nội sinh bằng cách phát triển các doanh nghiệp làm công nghệ trong nước. “Khu công nghệ cao mà vẫn dựa vào doanh nghiệp nước ngoài thì không thể lâu dài mà phải thúc đẩy hoạt động nghiên cứu trong nước”, ông Trung nói.
Ông Trần Đắc Trung, Phó ban quản lý Khu công nghệ cao Hòa Lạc phát biểu, sáng 16/5. Ảnh: Hà An
Theo lãnh đạo Khu công nghệ cao Hòa Lạc, việc đẩy mạnh khối doanh nghiệp, tổ chức cá nhân trong nước trong hoạt động R&D, ươm tạo doanh nghiệp, đào tạo nhân lực không dễ để tổ chức thực hiện. Hoạt động nghiên cứu vốn tốn thời gian, tiền bạc và tiềm ẩn nhiều rủi ro. Do đó, cần có những đơn vị có đủ nguồn lực tài chính, có mạng lưới đủ mạnh để hỗ trợ đầu ra cho các nghiên cứu.
Hoạt động R&D, ươm tạo, đào tạo nhân lực theo ông Trung cần thực hiện theo mô hình công viên khoa học công nghệ vì đây là nơi tạo ra các sáng chế, cải tiến kỹ thuật, hình thành cộng đồng doanh nghiệp công nghệ. Doanh nghiệp này có thể quay lại đầu tư khi họ phát triển mạnh.
Khu công nghệ cao Hòa Lạc thuận lợi khi gần các trường đại học, hệ thống giao thông cải thiện… bước đầu hình thành được chuỗi liên kết giữa khối đào tạo, nghiên cứu với doanh nghiệp sản xuất, theo ông Trung. Tại đây doanh nghiệp đặt hàng với viện trường giúp họ đổi mới công nghệ trong sản xuất. Phía viện trường cũng tìm hiểu nhu cầu doanh nghiệp để nghiên cứu tạo sản phẩm. Hoạt động đào tạo được tập trung với các đại học có nguồn nhân lực chất lượng cao, các trường nghề ngoài dạy học còn thành lập các viện nghiên cứu cùng hợp tác với doanh nghiệp. “Khu công nghệ cao Hòa Lạc thời gian tới tập trung vào hai lĩnh vực công nghệ sinh học và điện tử”, ông Trung cho biết.
Đồng quan điểm, ông Trần Văn Tỵ, Phó ban quản lý Khu công nghệ cao và các Khu công nghiệp Đà Nẵng cho biết, hiện đơn vị chỉ có 5 dự án R&D trong tổng số 29 dự án (chiếm 17%) là con số khiêm tốn. Ông cho rằng, thay vì tập trung cho sản xuất, hoạt động khu công nghệ thời gian tới cần tập trung lấy hoạt động ươm tạo doanh nghiệp, R&D làm trọng tâm để phát triển công nghệ cao. Các dự án chậm triển khai sẽ bị thu hồi để tập trung các ưu tiên của Khu công nghệ cao thời gian tới. “Các dự án đầu tư vào chỉ cần có 50% trong số này có hoạt động nghiên cứu, ươm tạo đã là rất tốt để phát triển công nghệ cao”, ông Tỵ nói.
Ông Nguyễn Anh Thi, Trưởng ban quản lý Khu công nghệ cao TP HCM (SHTP) nhìn nhận, thực tế thời gian qua đơn vị chỉ mới tập trung cho hoạt động thu hút doanh nghiệp sản xuất. Còn việc đầu tư, hỗ trợ kết nối các hoạt động R&D, ươm tạo, đào tạo nhân lực của các phân khu có chức năng này chưa được quan tâm thích đáng. Do đó, SHTP chủ trương hình thành Khu công viên khoa học công nghệ với mục tiêu nâng cao năng lực nội sinh trong nước với hoạt động nghiên cứu, thương mại hóa các sản phẩm công nghệ cao với các ngành công nghiệp nền tảng như vi mạch bán dẫn, công nghệ sinh học, công nghệ thông tin… “Việc này nhằm hình thành các doanh nghiệp mới về công nghệ và lực lượng lao động có trình độ cao đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội”, ông Thi nói và cho biết, ngay trong năm nay sẽ tập trung xúc tiến đầu tư vào ngành điện tử, vi mạch.
Ông Nguyễn Lê Hùng, Vụ phó Vụ Công nghệ cao chia sẻ tại hội nghị. Ảnh: Hà An
Ông Nguyễn Lê Hùng, Vụ phó, Vụ Công nghệ cao (Bộ Khoa học và Công nghệ), cho biết dự thảo quy định hoạt động khu công nghệ cao đang được cơ quan soạn thảo hoàn thiện và sẽ trình Chính phủ trong tháng 6.
Theo ông Hùng, Nghị định mới sẽ làm rõ hành lang pháp lý ngành công nghệ cao, thúc đẩy hoạt động khu công nghệ cao, trong đó chú trọng nâng cao năng lực doanh nghiệp trong nước, phát triển nguồn nhân lực.
Về thu hút đầu tư, ông Hùng cho biết trong dự thảo sẽ tạo điều kiện cho tư nhân, nhà đầu tư nước ngoài tham gia xây dựng hạ tầng, thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khu công nghệ cao.
Hà An
