Không quân trực thăng

Không quân trực thăng Việt Nam hiện tại có 3 trung đoàn trực thăng quân sự (sử dụng máy bay của Nga) nằm trong các Sư đoàn Không quân 370, 371, 372 của Quân chủng Phòng không – không quân và trực thăng của Binh đoàn 18 (Tổng công ty trực thăng Việt Nam) trực thuộc Bộ Quốc phòng.

Tháng 3.1956, đoàn cán bộ đầu tiên của Việt Nam được cử sang nước bạn học tập về hàng không, trong đó có 30 người sang Liên Xô học về vận tải quân sự (Li-2, Mi-4). Năm 1958, Liên Xô (cũ) viện trợ cho ta 5 chiếc máy bay vận tải, trong đó có 1 trực thăng Mi-4. Tháng 5.1959, Trung đoàn Không quân vận tải 919 được thành lập. Máy bay trực thăng do Trung đoàn 919 quản lý.

Năm 1960, đoàn 67 cán bộ, chiến sĩ sang Liên Xô học bay trực thăng, chuẩn bị thành lập trung đoàn trực thăng. Năm 1964 đoàn về nước, nhưng do không có máy bay trực thăng và khí tài, nên chưa thành lập được trung đoàn.

Năm 1965, trực thăng Mi-6 được trang bị cho Không quân . Đến đầu 1966, Trung đoàn 919 có 14 tổ bay Mi-4, 7 tổ bay Mi-6. Nhiệm vụ ban đầu của trực thăng là kéo cẩu, sơ tán máy bay Mig khỏi sân bay và cứu hộ phi công.

Cuối 1966, trực thăng Mi-6 làm nhiệm vụ vận chuyển hàng lên Tây Bắc phục vụ đồng bào và chiến dịch diễn ra ở nước bạn Lào. 

Sau đó, đội bay trực thăng tham gia chở thiết bị radar lên núi Thơi để lập trạm quan sát phía tây Hà Nội. Tổ bay Lê Đình Ký và 2 tổ bay khác, vừa huấn luyện vừa làm nhiệm vụ câu móc các ống dẫn dầu, nối từ biên giới Việt – Trung vào sâu trong nội địa 20 km.

Trong chiến tranh giải phóng miền Nam thống nhất đất nước, trực thăng tập trung cấp cứu phi công ta bị bắn rơi, chở các đoàn cán bộ đi thị sát – nghiên cứu thực địa… Trong chiến dịch Hồ Chí Minh, các trực thăng Mi-6, Mi-8 đã tham gia tích cực cầu hàng không chi viện miền Nam, tiếp quản các sân bay và chở lãnh đạo cấp cao công tác.

Trung đoàn Không quân trực thăng 917

Cuối năm 1975, Bộ Quốc phòng tổ chức lại biên chế các đơn vị không quân, trong đó có không quân trực thăng.

Ngày 21.5.1975, thành lập Trung đoàn Không quân trực thăng 917 làm nhiệm vụ bảo vệ vùng trời, vùng biển đảo phía Nam. Thời gian đầu, Trung đoàn 917 đóng quân tại sân bay Tân Sơn Nhất, sử dụng các máy bay, trực thăng chiến lợi phẩm (L-19, U-17, UH-1, CH-47…) Hiện tại, Trung đoàn 917 đóng tại P.Trà An, Q.Bình Thủy, TP.Cần Thơ.

Trong cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trên biên giới Tây Nam, tham gia chiến dịch phản công biên giới Tây Nam và hoạt động chi viện ở chiến trường Campuchia chống quân Khơme Đỏ, Trung đoàn Không quân 917 đã tham gia chiến đấu 253 trận, với 758 lượt xuất kích và 1.286 giờ bay; trực tiếp yểm trợ đơn vị bạn với 317 lượt xuất kích và 325 giờ bay; tham gia vận tải, vận chuyển bộ đội, vũ khí, thuốc men, lương thực với 25.804 lượt và 20.207 giờ bay.

Hiện nay, Trung đoàn 917 nằm trong đội hình chiến đấu của Sư đoàn Không quân 370 với nhiệm vụ chính trị trung tâm là sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu; huấn luyện bay, bảo đảm an toàn bay; đào tạo phi công, học viên phi công và học viên phi công quốc tế. 

Ngoài ra, trung đoàn còn làm nhiệm vụ bay chuyên cơ, vận tải, tìm kiếm cứu nạn, phòng chống cháy nổ, cấp cứu khi có lệnh trên phạm vi địa bàn hoạt động cả trên đất liền, trên biển từ vĩ tuyến 13 đến hết khu vực Tây Nam, quần đảo Trường Sa và thềm lục địa phía Nam.

Trung đoàn Không quân trực thăng 916

Ngày 19.12.1975, Trung đoàn Không quân trực thăng 916 (Đoàn không quân Ba Vì) được thành lập trên cơ sở 10 chiếc máy bay trực thăng Mi-6, Mi-8 và hơn 10 tổ bay của Tiểu đoàn 4, 5 thuộc Lữ đoàn Không quân vận tải 919.

49 năm qua, Trung đoàn Không quân trực thăng 916 đã vượt qua mọi khó khăn thử thách, vươn lên lập được nhiều thành tích trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam, phía Bắc và làm nhiệm vụ quốc tế.

Đặc biệt, Trung đoàn 916 đã thực hiện tốt nhiều nhiệm vụ quan trọng mà Đảng, Nhà nước, Quân đội giao phó như: Huấn luyện chiến đấu, sẵn sàng chiến đấu; bay chuyên cơ chở lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Bộ Quốc phòng đi công tác; bay phục vụ các lễ diễu, duyệt binh kỷ niệm Quốc khánh 2.9 và các sự kiện trọng đại; bay tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn, phòng chống lụt bão; tham gia chữa cháy rừng; bay diễn tập với các quân khu, quân đoàn, quân chủng, binh chủng… và sẵn sàng làm các nhiệm vụ đột xuất khác được giao.

Trung đoàn 930

Trung đoàn 930 thành lập ngày 8.10.1977, với nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu và sẵn sàng chiến đấu. Ngày 17.4.1986, theo quyết định của Tư lệnh Quân chủng Không quân, trung đoàn dừng hoạt động; lực lượng, máy bay, vũ khí trang bị kỹ thuật được biên chế về Trung đoàn 916 và Trung đoàn 917.

Năm 2013, nhằm tăng cường sức mạnh của lực lượng Không quân – Hải quân, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ biển, đảo trong tình hình mới, Bộ Quốc phòng đã ra quyết định nâng cấp Trung đoàn không quân 954 thành Lữ đoàn Không quân 954 và bàn giao cho Quân chủng Hải quân.

Đồng thời, cấp trên thành lập Trung đoàn Không quân 930 thuộc Sư đoàn 372 trên cơ sở một phần lực lượng, máy bay, trang bị của Trung đoàn 954.

Ngày 3.7.2013, tại sân bay Đà Nẵng, Trung đoàn 930 đã tổ chức lễ công bố tái thành lập với nhiệm vụ: Bay quan sát, trinh sát, chỉ thị mục tiêu trên không, mặt đất, mặt nước, trên biển đảo, vận tải quân sự khu vực miền Trung – Tây nguyên; bay chuyên cơ; tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn cấp cứu, phòng chống bão lụt, thiên tai; thực hiện các nhiệm vụ tác chiến trên chiến trường miền Trung – Tây nguyên; huấn luyện chuyển loại cho học viên phi công trực thăng…

Binh đoàn 18

Ngày 20.4.1979, Công ty dịch vụ trực thăng Việt Nam được thành lập. Ngày 11.3.1985, thành lập Công ty trực thăng bay phục vụ dầu khí. Năm 2005, được điều chuyển từ Quân chủng Phòng không – không quân về Bộ Quốc phòng và năm 2009, mang phiên hiệu quân sự Binh đoàn 18 thuộc Bộ Quốc phòng.

Là đơn vị dịch vụ, trực thăng của Binh đoàn 18 hoạt động trong lĩnh vực: Bay phục vụ thăm dò và khai thác dầu khí; bay phục vụ chương trình tìm kiếm người Mỹ mất tích (MIA); dịch vụ bay du lịch, ngắm cảnh; dịch vụ bay chụp ảnh quy hoạch, treo cẩu, cấp cứu, trực thăng cứu hộ… và còn bay phục vụ an ninh quốc phòng như: Chuyên chở lãnh đạo cao cấp – lãnh đạo Bộ Quốc phòng, cấp cứu thương bệnh binh, tìm kiếm cứu nạn, vận chuyển hàng cứu trợ…

Một số hình ảnh về không quân trực thăng