Hiệu quả phân cấp quản lý chất lượng nông lâm thủy sản

Những năm gần đây, các cơ sở sản xuất, kinh doanh nông lâm sản và thủy sản nhỏ lẻ ký cam kết tuân thủ quy định an toàn thực phẩm (ATTP) với chính quyền cấp xã. Các cơ sở lớn hơn, Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản Khánh Hòa xem xét, cấp giấy chứng nhận. Sự phân cấp này giúp cho công tác quản lý nhà nước về ATTP nông lâm thủy sản ngày càng chặt chẽ, hiệu quả.

Phân cấp quản lý

Ông Nguyễn Ngọc Việt – Chi cục trưởng Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản Khánh Hòa cho biết, theo Quyết định số 08, ngày 27-3-2020 của UBND tỉnh, trách nhiệm quản lý ATTP đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm nông lâm thủy sản không thuộc diện cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện bảo đảm ATTP thuộc ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn được giao cho UBND cấp xã. Cụ thể, UBND cấp xã chịu trách nhiệm phổ biến, hướng dẫn về sản xuất, kinh doanh thực phẩm an toàn và tổ chức cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm nông lâm thủy sản ký cam kết sản xuất, kinh doanh thực phẩm an toàn theo quy định.

Lãnh đạo Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản tập huấn cho cán bộ cấp xã về quản lý chất lượng nông lâm thủy sản.

Việc phân cấp quản lý này đang tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh trong việc thực hiện quy định của Nhà nước về ATTP cũng như giúp cho công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực này được nhịp nhàng, hiệu quả hơn. Qua thống kê của các địa phương, tính đến tháng 11-2024, tổng số cơ sở sản xuất, kinh doanh nông lâm thủy sản thuộc đối tượng ký cam kết là 13.345 cơ sở; trong đó các địa phương đã tổ chức ký cam kết được 12.251 cơ sở, đạt tỷ lệ 91,8%. Số cơ sở được kiểm tra việc thực hiện các nội dung đã cam kết là 8.020 cơ sở, đạt tỷ lệ 65,5%.

Theo báo cáo của UBND huyện Vạn Ninh, năm 2024, huyện đã kiểm tra 13/13 xã, thị trấn việc triển khai các quy định về phân cấp quản lý ATTP tại địa phương. Phòng Kinh tế của huyện phối hợp với Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản tổ chức lớp tập huấn đào tạo nâng cao năng lực cho cán bộ địa phương và lớp cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm nông lâm thủy sản trên địa bàn huyện.

Các hộ kinh doanh sản phẩm nông lâm thủy sản tham gia tập huấn về đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

Trong năm 2024, Đoàn kiểm tra của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tổ chức kiểm tra việc triển khai thực hiện phân công, phân cấp trách nhiệm quản lý điều kiện bảo đảm ATTP đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh nông lâm thủy sản không thuộc diện cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP thuộc phạm vi quản lý của ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trên địa bàn tỉnh. Theo đó, đoàn đã kiểm tra tại các xã: Vạn Lương, Vạn Khánh (Vạn Ninh), Cam Phước Tây, Cam Hòa (Cam Lâm).

Qua kiểm tra, các đơn vị đã tổ chức triển khai đầy đủ các nội dung phân công, phân cấp theo quy định. Công tác tuyên truyền, phổ biến các văn bản liên quan đến ATTP thường xuyên được đẩy mạnh. Đồng thời, UBND cấp xã đã quan tâm thực hiện rà soát, thống kê các cơ sở thuộc đối tượng ký cam kết; tổ chức tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn về thực hành sản xuất, kinh doanh thực phẩm an toàn; tổ chức ký cam kết và kiểm tra việc thực hiện cam kết của các cơ sở. Chẳng hạn tại xã Vạn Khánh, UBND xã đã ban hành kế hoạch hằng năm, tổ chức các hội nghị tập huấn và các buổi phát thanh trên hệ thống loa của xã về ATTP; thực hiện rà soát, thống kê và tổ chức cho 171/171 cơ sở ký cam kết sản xuất, kinh doanh thực phẩm an toàn thuộc phạm vi quản lý. Trong 2 năm 2023 và 2024, toàn bộ các cơ sở này đã được UBND xã Vạn Khánh kiểm tra việc thực hiện cam kết sản xuất, kinh doanh thực phẩm an toàn.

Đẩy mạnh tuyên truyền

Theo đánh giá của Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản Khánh Hòa, nhìn chung, các đơn vị cấp xã đã triển khai thực hiện tốt việc phân cấp quản lý. Tuy nhiên, đây là một nội dung còn tương đối mới, đòi hỏi cần thời gian và sự chuyển biến. Do đó, chi cục đã đẩy mạnh việc đào tạo, nâng cao năng lực cho cán bộ địa phương trong công tác quản lý chất lượng, ATTP nông lâm thủy sản. Trong đó, riêng năm 2024, nhằm nâng cao năng lực trong công tác quản lý chất lượng, ATTP nông lâm thủy sản và hướng dẫn địa phương thực hiện các chỉ tiêu thuộc Bộ tiêu chí nông thôn mới cho cán bộ phụ trách tại các xã, phường, thị trấn trên địa bàn toàn tỉnh, chi cục đã phối hợp với UBND các huyện, thị xã, thành phố tổ chức 8 lớp đào tạo nâng cao năng lực với 202 cán bộ tham gia, hoàn thành 100% kế hoạch. Đồng thời, tổ chức 12 lớp tập huấn, phổ biến kiến thức về ATTP cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm nông, lâm, thủy sản trên địa bàn toàn tỉnh với 640 lượt người tham gia, hoàn thành 100% kế hoạch. Ngoài ra, chi cục còn phối hợp với các địa phương tổ chức treo 200 tờ phướn dọc, tuyên truyền tại các tuyến đường chính trên địa bàn tỉnh nhằm tuyên truyền, nâng cao ý thức của người sản xuất cũng như người tiêu dùng trong việc lựa chọn thực phẩm an toàn.

Băng rôn tuyên truyền về đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm nông lâm thủy sản tại Cam Lâm.

Thông qua các lớp tập huấn, các học viên đã được quán triệt đầy đủ các văn bản quy phạm pháp luật về chất lượng, ATTP trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm nông lâm thủy sản; các văn bản chuyên ngành trong trồng trọt, khai thác, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, sơ chế, chế biến, kinh doanh thực phẩm nông lâm thủy sản; các nguyên tắc trong phân công, phân cấp quản lý ATTP đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm nông lâm thủy sản không thuộc diện cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP trên địa bàn tỉnh. Ngoài ra, các cán bộ, công chức còn được tập huấn thực hiện các chỉ tiêu thuộc Bộ tiêu chí nông thôn mới, chẳng hạn như: Chỉ tiêu về thực hiện truy xuất nguồn gốc các sản phẩm chủ lực của xã gắn với xây dựng vùng nguyên liệu và được chứng nhận VietGAP hoặc tương đương; tỷ lệ hộ gia đình và cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm tuân thủ các quy định về đảm bảo ATTP; ứng dụng chuyển đổi số để thực hiện truy xuất nguồn gốc sản phẩm chủ lực của xã; tỷ lệ chủ thể hộ gia đình và cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm hằng năm được tập huấn về ATTP; tỷ lệ cơ sở sơ chế, chế biến thực phẩm nông lâm thủy sản được chứng nhận về ATTP…

Theo phản ánh của các địa phương, số lượng cơ sở thuộc diện ký cam kết ATTP theo quy định khá lớn, nhưng nguồn nhân lực tại cấp huyện, cấp xã còn kiêm nhiệm nên gặp khó khăn trong việc triển khai thực hiện, hiệu quả chưa cao; chỉ có 1 công chức kiêm nhiệm lĩnh vực này nên công tác kiểm tra việc thực hiện cam kết của các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm chưa sâu sát như mong đợi.

Trong các tháng cuối năm 2024 và dịp lễ, Tết, tình hình sản xuất tiêu thụ thực phẩm, trong đó có các mặt hàng nông lâm thủy sản sẽ tăng cao. Do đó, chi cục sẽ tập trung công tác thẩm định, đánh giá điều kiện bảo đảm ATTP tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh sản phẩm nông lâm thủy sản trên địa bàn tỉnh; thực hiện lấy mẫu giám sát định kỳ các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm được xác nhận chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn năm 2024. Đồng thời, thực hiện triển khai các hoạt động xúc tiến, quảng bá thương hiệu cho các sản phẩm được chứng nhận thông qua việc hỗ trợ các doanh nghiệp tham gia các phiên chợ, hội chợ trong và ngoài tỉnh; đẩy mạnh truyền thông về ATTP. Ngoài ra, chi cục còn thực hiện xây dựng các ấn phẩm, phóng sự giới thiệu mặt hàng nông lâm thủy sản của tỉnh nhằm quảng bá, cung cấp thông tin về các sản phẩm.

Theo báo cáo của Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản Khánh Hòa, trong năm 2024, thực hiện việc tiếp nhận hồ sơ tự công bố sản phẩm theo quy định, tính đến ngày 13-11, chi cục đã tiếp nhận 1.170 hồ sơ tự công bố sản phẩm trên địa bàn tỉnh và đăng công khai trên Trang Thông tin điện tử của chi cục. Ngoài ra, triển khai Đề án phát triển, nhân rộng mô hình chuỗi liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông lâm thủy sản giai đoạn 2021 – 2025 trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa, năm 2024, chi cục phối hợp với UBND thị xã Ninh Hòa và huyện Cam Lâm đã tiến hành khảo sát, lựa chọn đối tượng tham gia triển khai nhân rộng, phát triển mô hình chuỗi cung cấp gia súc (chăn nuôi heo tại Ninh Hòa) và gia cầm (chăn nuôi gà tại Cam Lâm). Dự kiến, 2 mô hình này sẽ được đánh giá, chứng nhận đạt chuẩn VietGAP trong thời gian tới.

HỒNG ĐĂNG