Khẳng định quyết tâm chính trị trong công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ

(Bqp.vn) – Tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ (HCLS) là nhiệm vụ chính trị thiêng liêng luôn được Đảng, Nhà nước, toàn dân, toàn quân ta đặc biệt quan tâm, thể hiện truyền thống, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc. Để tri ân công lao to lớn của các anh hùng liệt sĩ, các Ban, Bộ, ngành, địa phương, nòng cốt là Quân đội đã luôn tích cực, chủ động, sáng tạo, triển khai thực hiện hiệu quả công tác quan trọng này, góp phần xoa dịu nỗi đau chiến tranh, đáp ứng tình cảm, nguyện vọng thiết tha của thân nhân liệt sĩ và đồng bào, chiến sĩ cả nước, tạo nguồn lực tinh thần to lớn, xây dựng “thế trận lòng dân” ngày càng vững chắc.

Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và các đại biểu thắp hương trên phần mộ các liệt sĩ tại Nghĩa trang Liệt sĩ Quốc gia A1 (tỉnh Điện Biên), ngày 6/5/2024. (ảnh: Mạnh Hùng)

Những năm qua, các cơ quan, đơn vị, địa phương đã quán triệt, thực hiện nghiêm các chỉ thị, nghị quyết, quyết định về đẩy mạnh công tác tìm kiếm, quy tập HCLS; triển khai quyết liệt, đồng bộ, toàn diện các nhóm giải pháp đẩy mạnh thực hiện Đề án tìm kiếm, quy tập HCLS (Đề án 1237), Đề án xác định HCLS còn thiếu thông tin (Đề án 150) đạt được những kết quả quan trọng. Đặc biệt trong năm 2023, Ban Chỉ đạo quốc gia 515, các Ban, Bộ, ngành Trung ương, cấp ủy, chính quyền địa phương, lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị Quân đội đã ban hành đồng bộ nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính HCLS còn thiếu thông tin; đề ra nhiều chủ trương, giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao hiệu quả công tác này.

Về công tác tuyên truyền, vận động cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; Ban Chỉ đạo quốc gia 515 đã phối hợp với Trung ương Hội Cựu chiến binh Việt Nam tổ chức tổng kết Chương trình phối hợp tuyên truyền, vận động cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ, nâng cao hiệu quả công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính HCLS giai đoạn 2017 – 2022; ký kết Chương trình phối hợp giai đoạn 2023 – 2030; chỉ đạo Ban Chỉ đạo 515 các tỉnh và Hội Cựu chiến binh cùng cấp tổ chức tổng kết và ký kết Chương trình phối hợp hoạt động.

Ban Chỉ đạo 515 các cấp, các cơ quan, đơn vị, địa phương đã chủ động xây dựng kế hoạch, định hướng nội dung; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ. Các cơ quan báo chí Trung ương, địa phương, Quân đội thực hiện công tác thông tin, tuyên truyền với nhiều hình thức đa dạng, phong phú, như: Lập các chuyên trang, chuyên mục; xây dựng phóng sự truyền hình, trả lời phỏng vấn…, qua đó, tạo sự lan tỏa đến Hội Cựu chiến binh các cấp và nhân dân đối với các hoạt động cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ và tham gia tìm kiếm, quy tập HCLS.

Cán bộ, nhân viên Đội K52 cất bốc và đưa HCLS từ Cam-pu-chia về nước. (ảnh: TTXVN)

Về công tác rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; xác minh, kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập HCLS; xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về liệt sĩ; Ban Chỉ đạo 515 các cấp, các ngành, các địa phương, đơn vị đã quán triệt, thực hiện nghiêm túc các văn bản hướng dẫn của Ban Chỉ đạo quốc gia 515. Đến nay, toàn quốc đã rà soát được 920.601 hồ sơ, danh sách liệt sĩ thuộc đơn vị, địa phương quản lý; 63/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã kết luận địa bàn trên cơ sở thông tin hiện có.

Cán bộ, nhân viên Đội Quy tập HCLS 584 tìm kiếm, cất bốc HCLS Quân tình nguyện và Chuyên gia Việt Nam hy sinh trên địa bàn tỉnh Savannakhet (CHDCND Lào). (ảnh: Xuân Diện)

Đối với công tác khảo sát, xác minh, tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính HCLS còn thiếu thông tin; dưới sự chỉ đạo, quản lý thống nhất của Ban Chỉ đạo 515 và chính quyền các cấp; sự phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ giữa các cơ quan, Ban, ngành, các tổ chức, lực lượng; sự nỗ lực, cố gắng của cán bộ, chiến sĩ trực tiếp làm nhiệm vụ; công tác tìm kiếm, quy tập HCLS được các đơn vị, địa phương quan tâm đẩy mạnh, tập trung ở địa bàn trong nước, các khu vực, địa bàn có nhiều thông tin mộ liệt sĩ, mộ liệt sĩ tập thể. Nhiều địa phương đã chủ động khai thác các nguồn thông tin và kết quả rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ, kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập; tổ chức hội thảo, kết luận thông tin; xây dựng kế hoạch tìm kiếm, quy tập HCLS trên địa bàn bảo đảm chặt chẽ, chính xác. Nhiều khu vực trước đây đã tìm kiếm nhiều lần chưa có kết quả, nay đã được tìm thấy.

Công tác xác định danh tính HCLS còn thiếu thông tin được thực hiện tích cực. Bộ Quốc phòng đã ban hành Thông tư thực hiện Quy trình xác định danh tính HCLS còn thiếu thông tin; Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đã tiếp nhận 5.055 mẫu (4.853 mẫu HCLS, 202 mẫu sinh phẩm thân nhân liệt sĩ) từ 03 nguồn, gồm: Các đội tìm kiếm, quy tập; các nghĩa trang liệt sĩ di chuyển, tu sửa, cải tạo, nâng cấp; các Sở Lao động – Thương binh và Xã hội chuyển đến. Sau khi tiếp nhận, kiểm tra chất lượng mẫu ban đầu, đã kết luận 2.223 mẫu HCLS chất lượng không đáp ứng yêu cầu phân tích ADN; tiếp nhận, chuyển đến các đơn vị giám định 2.832 mẫu. Trong năm 2023, đã phân tích, so sánh, đối khớp và trả kết quả giám định ADN đối với 124 trường hợp, trong đó đã xác định được danh tính 9 mẫu HCLS, báo tin cho thân nhân và ghi thông tin trên bia mộ liệt sĩ; xác định danh tính HCLS bằng phương pháp thực chứng được 251 HCLS; tổ chức khảo sát, xác minh, kết luận bổ sung thông tin mộ liệt sĩ trong Nghĩa trang Liệt sĩ thị trấn Trà Lĩnh (huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng).

Trong những năm qua, quan hệ hợp tác quốc tế với các nước, các tổ chức, cá nhân có liên quan đến công tác tìm kiếm, quy tập HCLS còn thiếu thông tin được triển khai thực hiện chặt chẽ, thường xuyên, linh hoạt, hiệu quả, bảo đảm an toàn. Cụ thể, năm 2023, Ban Chỉ đạo quốc gia 515 đã ký Biên bản kỳ họp lần thứ XXVIII với Ban Công tác đặc biệt Chính phủ Lào; hội đàm và ký Biên bản lần thứ XXII với Đoàn Ủy Ban chuyên trách Chính phủ Cam-pu-chia về tiếp tục tìm kiếm, quy tập, hồi hương HCLS Quân tình nguyện và Chuyên gia Việt Nam hy sinh tại Lào, Cam-pu-chia trong các thời kỳ chiến tranh. Việc hợp tác với Hoa Kỳ trong tìm kiếm, quy tập HCLS được thúc đẩy, triển khai hiệu quả trên cơ sở Bản ghi nhớ giữa Văn phòng Ban Chỉ đạo quốc gia 515 với Văn phòng Tùy viên Quốc phòng Hoa Kỳ tại Hà Nội; hai bên đã phối hợp, tổ chức 03 cuộc hội thảo, tiếp xúc; phía Hoa Kỳ đã trao đổi và cung cấp cho Việt Nam 15 bộ hồ sơ, tài liệu liên quan đến bộ đội Việt Nam hy sinh, mất tích trong chiến tranh. Phối hợp với Ô-xtrây-li-a triển khai tập huấn, chuyển giao Dự án số hóa thông tin liên quan đến bộ đội Việt Nam hy sinh trong chiến tranh.

Cùng với đó, công tác bảo đảm và thực hiện chế độ, chính sách cho các tổ chức, lực lượng làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính HCLS còn thiếu thông tin luôn được quan tâm thực hiện nghiêm túc, đầy đủ, chặt chẽ công khai, dân chủ theo đúng Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định về chế độ, chính sách và công tác bảo đảm đối với tổ chức, cá nhân làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập HCLS. Việc tổ chức bàn giao, đón nhận, truy điệu và an táng HCLS được các cơ quan, đơn vị và địa phương thực hiện chu đáo, chặt chẽ, trang trọng, thể hiện lòng kính trọng và biết ơn các liệt sĩ đã hy sinh vì sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và làm nghĩa vụ quốc tế.

Kết quả cụ thể, từ năm 2013 đến nay, toàn quốc đã tìm kiếm, quy tập được hơn 21.200 HCLS (trong nước: hơn 10.200 HCLS; Lào: hơn 3.300 HCLS; Cam-pu-chia: gần 7.600 HCLS). Riêng trong năm 2023, toàn quốc đã tìm kiếm, quy tập được 1.328 HCLS (trong nước: 559 HCLS; Lào: 247 HCLS; Cam-pu-chia: 522 HCLS).

Thời gian tới, Ban Chỉ đạo quốc gia 515 xác định tiếp tục quán triệt, triển khai toàn diện, đồng bộ, quyết liệt các nhóm giải pháp tìm kiếm, quy tập HCLS; tập trung đẩy mạnh tìm kiếm, quy tập HCLS ở địa bàn trong nước, nhất là các khu vực, địa bàn trọng điểm còn nhiều thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ. Cụ thể, phấn đấu trong năm 2024 tìm kiếm, quy tập được 1.500 HCLS; xác định danh tính HCLS còn thiếu thông tin bằng phương pháp thực chứng khoảng 500 mộ liệt sĩ; giám định ADN khoảng 2.000 mẫu HCLS; nâng cao năng lực, hiệu quả xác định danh tính HCLS còn thiếu thông tin của các cơ sở giám định AND và trung tâm lưu trữ cơ sở dữ liệu gen.

Thượng tướng Võ Minh Lương và các đại biểu di quan, an táng HCLS tại Nghĩa trang Liệt sĩ thành phố Huế (tỉnh Thừa Thiên Huế), ngày 21/5/2024. (ảnh: Mạnh Hùng)

Để nâng cao hơn nữa kết quả của hoạt động này, ngày 10/10/2023 tại Hội nghị rút kinh nghiệm rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; xác minh, kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập HCLS; giới thiệu phần mềm quản lý hệ thống cơ sở dữ liệu bản đồ và thông tin tìm kiếm, quy tập HCLS, Thượng tướng Võ Minh Lương, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Phó Trưởng ban Chỉ đạo quốc gia 515 đề nghị Ban Chỉ đạo 515, cấp ủy, chính quyền các địa phương, lãnh đạo, chỉ huy các cấp cần tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện đồng bộ, quyết liệt, linh hoạt, sáng tạo các giải pháp để rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ, xác minh, kết luận địa bàn. Phải có các biện pháp cụ thể, thiết thực để nâng cao hiệu quả hoạt động thông tin, tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ. Phối hợp chặt chẽ hơn nữa giữa các cơ quan, đơn vị, địa phương trong quá trình tổ chức thực hiện, đặc biệt là việc đề cao tinh thần trách nhiệm khi thực hiện các nội dung cần xác minh giữa các địa phương với nhau, giữa các cơ quan, đơn vị Quân đội với các địa phương và ngược lại. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ, kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập HCLS. Kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn, thẩm định kết quả ngay từ cấp thôn, bản, xã; sơ, tổng kết rút kinh nghiệm, biểu dương, khen thưởng kịp thời các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ.

Tỉnh Quảng Trị truy điệu và an táng HCLS Quân tình nguyện và Chuyên gia Việt Nam hy sinh tại Lào, ngày 22/5/2024. (ảnh: Mạnh Hùng)

Trong cuộc đấu tranh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì cuộc sống bình yên, hạnh phúc của nhân dân và vì nghĩa vụ quốc tế cao cả, đã có hàng triệu người con ưu tú của dân tộc không tiếc máu xương, anh dũng chiến đấu, hy sinh. Thực hiện hiệu quả công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính HCLS là hoạt động thiết thực nhằm tri ân công lao to lớn của các anh hùng liệt sĩ, qua đó góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Mạnh Hùng