Trang chủKinh tếNông nghiệpKênh Vĩnh Tế, kênh dẫn nước nhân tạo lớn nhất ĐBSCL nối...

Kênh Vĩnh Tế, kênh dẫn nước nhân tạo lớn nhất ĐBSCL nối An Giang với Kiên Giang đã 200 năm tuổi


Trải qua 2 thế kỷ, kênh đào Vĩnh Tế (1824 – 2024) chắn đầu biên giới Việt Nam – Campuchia làm nhiệm vụ xác lập chủ quyền bờ cõi, bảo đảm an ninh, quốc phòng của Tổ quốc. 

Đồng thời, con kênh bồi đắp phù sa cho nhiều ngàn héc-ta đất nông nghiệp vùng Tứ giác Long Xuyên, phát triển giao thương rộng khắp và cung cấp nguồn thủy sản dồi dào phục vụ đời sống người dân.

Vĩnh Tế là con kênh đào tay lớn thứ hai trong lịch sử thời phong kiến Việt Nam. Nhận định tổng quát về các kênh đào Nam Bộ nói chung và An Giang nói riêng, nhà văn Sơn Nam cho biết: “Trong lịch sử khai khẩn ĐBSCL, đầu tiên là kinh Bảo Định, nối sông Tiền qua Vàm Cỏ Tây, nối rạch Mỹ Tho qua ngọn rạch Vũng Cù, người đốc xuất là Nguyễn Cửu Vân (năm 1705).

Kênh Núi Sập là công trình thứ hai, theo thứ tự thời gian, kế đến kênh Vĩnh Tế, rồi kênh Vĩnh An từ Châu Đốc qua Tân Châu. Tóm lại, trong 4 con kênh đào thời Pháp chưa đến, vùng An Giang có đến 3, quan trọng nhất là kênh Vĩnh Tế”.

Theo sử sách triều Nguyễn, vào năm 1816, khi thành Châu Đốc đắp xong, vua Gia Long xem địa đồ miền đất này liền truyền: “Xứ này nếu mở đường thủy thông với Hà Tiên, thì hai đàng nông thương đều lợi. Trong tương lai, dân đến ở làng đông, đất mở càng rộng, sẽ thành một trấn to vậy”. Nhưng nhà vua chưa ra lệnh cho đào ngay vì ngại đây là vùng đất mới mở, Nhân dân còn cơ cực, lòng dân sẽ không yên.

Đến năm Kỷ Mão, Gia Long thứ 18 (1819), vua phát lệnh cho đào kênh với 3 mục tiêu nhằm phát triển đất nước, phòng giữ ngoài biên, người dân buôn bán. Vị trí con kênh “Ở phía Tây sông Châu Đốc, phía Tây Bắc huyện Tây Xuyên 28 dặm.

Sông rộng bảy trượng năm thước, sâu sáu thước, đo thẳng từ sau hào Đồn Hữu lên phía Tây vàm Ca Âm đến Kì Thọ là 250 dặm rưỡi, đặt tên là sông Vĩnh Tế, sai Trấn thủ Vĩnh Thanh Nguyễn Văn Thụy, Chưởng cơ Nguyễn Văn Tuyên lấy dân địa phương và dân phiên đào mở”.

img

Kênh Vĩnh Tế đoạn qua địa phận tỉnh An Giang. Kênh Vĩnh Tế là con kênh đào nhân tạo lớn thứ 2 trong lịch sử phong kiến Việt Nam nối tỉnh An Giang với tỉnh Kiên Giang.

Để chuẩn bị, tháng 7/1819, vua sai Trấn thủ Hà Tiên Mạc Công Du (cháu nội Mạc Thiên Tích) đo đường sông Châu Đốc đến sông Giang Thành, vẽ bản đồ để dâng lên. Đến tháng 9, vua thấy trấn Vĩnh Thanh và Hà Tiên tiếp giáp Chân Lạp nên muốn đào kênh nối liền phòng khi hữu sự. Khi đó, Đồng Phù là Chiêu Chùy (chức quan) của Chân Lạp sang chầu, vua cho vời đến hỏi ý kiến.

Đồng Phù tâu: “Nếu đào con sông ấy thì dân và vua của chúng tôi cũng đều được nhờ”. Sau đó, vua yêu cầu đo từ phía Tây đồn Châu Đốc qua cửa Ca Âm, Cây Báng, đến sông cũ hơn 200 dặm, tính công đào đất và lượng sức người, sai Trấn thủ Nguyễn Văn Thụy và Chưởng cơ Nguyễn Văn Tuyên đốc suất dân phu 5.000 người và binh dân đồn Uy Viễn 500 người. Quan Đồng Phù quản suất dân Chân lạp 5.000 người, đến tháng 12 khởi công đào kênh.

Trong sách “Thoại Ngọc Hầu và những cuộc khai phá miền Hâu Giang”, nhà văn Nguyễn Văn Hầu cho biết, kênh Vĩnh Tế thực hiện qua 3 đợt, nguồn nhân công gồm dân binh 2 nước, do quan phụ trách của hai bên thực hiện, địa hình kênh đào có nhiều đoạn sình lầy, đá ngầm.

Để phóng tiêu đào kênh được thẳng, đợi đêm đến quan chỉ huy cho người rẽ sậy, đốt đuốc trên đầu những cây sào cao rồi nhắm theo đường thẳng mà cắm. Muốn chỉnh những “cây sào lửa” cho thẳng hàng, người cắm tiêu cầm một cây rọi to, đứng trên cao phất qua phất lại ra hiệu cho người cằm sào tìm đúng vị trí.

Theo sách, Thoại Ngọc Hầu huy động 5.000 nhân công là thường dân và binh lính, cùng 500 quân ở đồn Uy Viễn. Về phía Chân Lạp có 5.000 dân xâu và binh lính cũng được trưng dụng. Người Việt đào đoạn kênh dài 7.575 tầm trên nền đất cứng, người Khmer đào 18.704 tầm trên phần đất mềm.

Đến đợt 3, vào tháng 2/1824, chiều dài kênh còn lại 1.700 trượng kể từ cuối rạch Gianh Thành tới nơi đã đào xong. Đào đến đoạn cuối này có sự hỗ trợ tích cực của Phó Tổng trấn Trần Văn Năng và binh linh, dân xâu lên tới 25.000 người…

Đến năm 1824, kênh Vĩnh Tế hoàn thành, dài 205 dặm. Tính theo hệ mét, chiều dài con kênh là 88.560m đến 93.275m, nhiều sách báo thường dùng 91km. Đáng lưu ý, kênh này có cách hiểu về lý trình là 66,5km và 95,5km nên các sử liệu có sự khác biệt. Đặc biệt, sử Cao Miên, thư tịch Chân Lập nói sai về tên gọi kênh đào, chiều dài con kênh, thời gian đào kênh…

Với giá trị to lớn về kinh tế và vai trò chiến lược quan trọng về mặt quốc phòng, năm 1836 (Minh Mạng thứ 17), cho chạm hình tượng kênh Vĩnh Tế vào Cao đỉnh, là một đỉnh đồng lớn nhất trong Cửu đỉnh, thờ vua Gia Long đặt trước sân Thế miếu (Đại nội Huế). Ngày 28/5/2024, Bộ Thông tin và Truyền thông, Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam phát hành bộ tem “Kỷ niệm 200 năm hoàn thành kênh Vĩnh Tế (1824 – 2024)”.

Kênh Vĩnh Tế dẫn nước từ sông Châu Đốc, chạy dọc miền biên viễn Tây Nam, thông qua các kênh đào đan xen tống phèn ra biển, cung cấp nước ngọt, phù sa cho ruộng đồng. Hai bên bờ kênh, nhà người dân và đô thị sầm uất ngày càng nhiều, cuộc sống sung túc trải dài dọc theo biên giới.

Kênh này là công trình lớn với nhiều giá trị về quốc phòng, giao thông, thương mại, thủy lợi, cũng như là nông nghiệp và đang được phát huy cho đến ngày nay. Công lao của công trình to lớn này là của người dân, trong đó, công đầu do danh thần Thoại Ngọc Hầu chỉ huy hàng ngàn vạn người đào kênh bằng tay từ năm 1819 – 1824.

Từ “kênh mẹ” Vĩnh Tế, cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã quyết định đào kênh T5 (kênh Võ Văn Kiệt) đưa nước ngọt xuyên qua vùng Tứ giác Long Xuyên ra tới Biển Tây, góp phần quan trọng đưa sản lượng lúa của An Giang đứng tốp đầu của cả nước.





Nguồn: https://danviet.vn/kenh-vinh-te-kenh-dan-nuoc-nhan-tao-lon-nhat-dbscl-noi-an-giang-voi-kien-giang-da-200-nam-tuoi-20240826235048704.htm

Cùng chủ đề

Trưởng ban Nội chính Trung ương dự Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc tại An Giang

Sáng 2/11, Ban Công tác Mặt trận ấp Phú Hòa II (xã Bình Hòa, huyện Châu Thành, tỉnh An Giang) long trọng tổ chức Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc. ...

Xác minh vụ thiếu nữ bị đánh hội đồng, lột hết quần áo

Nhóm bạn dùng mũ bảo hiểm đánh vào đầu, thậm chí lột sạch quần áo thiếu nữ rồi quay clip. Hiện công an đã vào cuộc xác minh vụ việc. Sáng nay (1/11), lãnh đạo UBND huyện Chợ Mới (tỉnh An Giang) cho biết, công an huyện cùng phòng GD-ĐT đang phối hợp làm rõ, xử lý nghiêm vụ thiếu nữ bị nhóm bạn đánh hội đồng, lột quần áo. “Theo thông tin ban đầu, nạn nhân và nhóm người trong...

Công an vào cuộc xác minh vụ thiếu nữ bị bạn đánh hội đồng, lột đồ gây phẫn nộ

Mấy ngày qua, trên mạng xã hội xuất hiện nhiều đoạn clip ghi lại cảnh một nhóm thanh thiếu niên (cả nam và nữ) được cho là ở An Giang, dùng cây, nón bảo hiểm đánh nhiều lần vào đầu một thiếu nữ,...

Xác minh vụ thiếu nữ bị đánh hội đồng, lột hết quần áo giữa đường

Nhóm bạn dùng mũ bảo hiểm đánh vào đầu, thậm chí lột sạch quần áo thiếu nữ rồi quay clip. Hiện công an đã vào cuộc xác minh vụ việc. Sáng nay (1/11), lãnh đạo UBND huyện Chợ Mới (tỉnh An Giang) cho biết, công an huyện cùng phòng GD-ĐT đang phối hợp làm rõ, xử lý nghiêm vụ thiếu nữ bị nhóm bạn đánh hội đồng, lột quần áo. “Theo thông tin ban đầu, nạn nhân và nhóm người trong...

Cộng đồng các DTTS tỉnh Kiên Giang đoàn kết, quyết tâm hội nhập và phát triển

Với chủ đề “Cộng đồng các DTTS tỉnh Kiên Giang đoàn kết, quyết tâm đẩy mạnh chiến lược chuyển đổi số góp phần phát huy lợi thế, tiềm năng để hội nhập và phát triển”, sáng 30/10, tại Trung tâm Văn hóa - Nghệ thuật tỉnh Kiên Giang, Đại hội Đại biểu các DTTS tỉnh Kiên Giang lần thứ IV, năm 2024 chính thức khai mạc. Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Nông Thị Hà dự...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Cam là quả đang bán có giá nhất ở một xã của Hà Tĩnh, cả làng hái bán, nhà nào cũng cầm tiền to

Thời điểm này, các giống cam tại xã Thượng Lộc, huyện Can Lộc (Hà Tĩnh) đã bắt đầu chín. Theo nông dân trồng cam, năm nay cam đạt năng suất cao, giá cam cao chưa từng có (từ 45.000 - 50.000 đồng/kg) khiến nông dân rất phấn khởi, kỳ vọng một...

Tiết lộ Top 2 ngành được đánh giá có lương cao nhất hiện nay và 4 điều sinh viên cần chuẩn bị

Mức lương phụ thuộc vào vị trí và khả năng của người lao động, tuy nhiên, nhà tuyển dụng đã chỉ ra lĩnh vực có thu nhập cao và những tiêu chí để ứng viên chuẩn bị ngay từ khi ngồi trên ghế nhà trường. ...

Ông nông dân Kiên Giang nuôi rắn hổ đất, con hoang dã kịch độc, đẻ sòn sòn, bán cao 1 triệu/kg

“Rắn hổ cắn mà không biết cách sơ cứu thì chẳng thầy nào cứu được vì nọc độc phát tán rất nhanh. Nhưng nếu biết cách sơ cứu, trị đúng thuốc thì cũng chữa được”, ông Ba Hiểu, nông dân nuôi rắn hổ đất-loài hoang dã kịch độc (còn gọi là...

Bún quậy, món xuất hiện ở phố núi Gia Lai làm từ thứ gì mà có công dụng giải bia rượu cho người sỉn?

Tại đảo Phú Quốc hay cao nguyên Kon Tum, Pleiku (Gia Lai) giờ cũng có nhiều quán điểm tâm món bún quậy. Nó trở thành món ăn sáng và khuya của vãn khách và người bản địa. ...

Nuôi cá rô đồng, nuôi ếch dày đặc chung một ao, một ông nông dân Bắc Giang phát tài, bán hút hàng

Mỗi năm trang trại của anh Giáp Văn Bảo, nông dân nuôi ếch kết hợp nuôi cá rô đồng trong cùng một ao ở thôn Ngọc Trai, xã Việt Lập, huyện Tân Yên (tỉnh Bắc Giang) thu hàng trăm triệu tiền lãi. Trang trại cung cấp ra thị trường 15-17 tấn...

Bài đọc nhiều

Tiềm năng và triển vọng trong sản xuất nông nghiệp Bắc Giang

Những ngày đầu tháng 10, bà Trần Thị Tuyết, (xã An Hà, Lạng Giang, Bắc Giang) chăm ra thăm đồng hơn. Đánh giá về tình hình sản xuất vụ Mùa 2024, bà Tuyết cho biết, cơn bão số 3 (Yagi) vừa qua đã gây thiệt hại không...

Giữ lò rèn đỏ lửa

Trải qua bao khó khăn, thăng trầm với nghề nhưng lò rèn nhà ông Cứ Văn Lộng, bản Lọng Háy, xã Mường Phăng vẫn luôn đỏ lửa mấy chục năm qua. Mỗi sáng sớm, ông Lộng và con trai Cứ A Nếnh lại nổi lửa, đổ than, quai búa… để khởi động ngày mới rồi mới đi làm những việc khác trong gia đình.Gọi là lò rèn nhưng cũng khá đơn giản. Chỉ có một hố nhỏ, quây...

Nuôi cá mú to bự ở hòn đảo rộng hơn 27m2 ở Kiêng Giang, ông tỷ phú nông dân thu 1-2 tỷ/năm

Đến thăm mô hình nuôi cá lồng bè trên biển của anh Tạ Thanh Tùng ngụ tại ấp Bãi Ngự, xã An Sơn, huyện Kiên Hải, tỉnh Kiên Giang mới cảm nhận được sự năng động, dám nghĩ, dám làm trong góp phần phát triển kinh...

Cá bông lau, cá đặc sản bơi sông lớn, nay nuôi thành công ở ao đất tại Bến Tre, bán 150.000 đồngkg

Anh Lê Hồng Phương, sinh năm 1975, ở âp 6, xã Bình Thắng, huyện Bình Đại (tỉnh Bến Tre), là người tiên phong thành công với ý tưởng chuyển đổi từ nuôi tôm thẻ chân trắng 2 giai đoạn sang nuôi cá bông lau thương phẩm...

Rau muống Linh Chiểu ở Phúc Thọ, rau tiến vua, còn một con động vật đặc sản tiến vua, là con gì?

Cho đến nay, dư vị ngọt, giòn, trắng ngần của thức đặc sản dân dã rau muống Linh Chiểu vẫn được người dân nơi đây truyền tụng.Đặc sản nức tiếng gần xaNhắc đến sản vật rau muống Linh Chiểu, cho đến nay nhiều cao niên trên...

Cùng chuyên mục

Cam là quả đang bán có giá nhất ở một xã của Hà Tĩnh, cả làng hái bán, nhà nào cũng cầm tiền to

Thời điểm này, các giống cam tại xã Thượng Lộc, huyện Can Lộc (Hà Tĩnh) đã bắt đầu chín. Theo nông dân trồng cam, năm nay cam đạt năng suất cao, giá cam cao chưa từng có (từ 45.000 - 50.000 đồng/kg) khiến nông dân rất phấn khởi, kỳ vọng một...

Ông nông dân Kiên Giang nuôi rắn hổ đất, con hoang dã kịch độc, đẻ sòn sòn, bán cao 1 triệu/kg

“Rắn hổ cắn mà không biết cách sơ cứu thì chẳng thầy nào cứu được vì nọc độc phát tán rất nhanh. Nhưng nếu biết cách sơ cứu, trị đúng thuốc thì cũng chữa được”, ông Ba Hiểu, nông dân nuôi rắn hổ đất-loài hoang dã kịch độc (còn gọi là...

Bún quậy, món xuất hiện ở phố núi Gia Lai làm từ thứ gì mà có công dụng giải bia rượu cho người sỉn?

Tại đảo Phú Quốc hay cao nguyên Kon Tum, Pleiku (Gia Lai) giờ cũng có nhiều quán điểm tâm món bún quậy. Nó trở thành món ăn sáng và khuya của vãn khách và người bản địa. ...

Nuôi cá rô đồng, nuôi ếch dày đặc chung một ao, một ông nông dân Bắc Giang phát tài, bán hút hàng

Mỗi năm trang trại của anh Giáp Văn Bảo, nông dân nuôi ếch kết hợp nuôi cá rô đồng trong cùng một ao ở thôn Ngọc Trai, xã Việt Lập, huyện Tân Yên (tỉnh Bắc Giang) thu hàng trăm triệu tiền lãi. Trang trại cung cấp ra thị trường 15-17 tấn...

Không chỉ bán sản phẩm thu tỷ đô, doanh nghiệp ngành gỗ dán Việt Nam còn làm đủ sản phẩm, có cả vợt pickleball

Ông Trịnh Xuân Dương, Giám đốc Công ty TNHH Kẻ Gỗ, Chi Hội trưởng Chi hội Gỗ dán (Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam) cho biết, các doanh nghiệp trong ngành gỗ dán đang có sự chuyển đổi sản xuất ngoạn mục, cho ra đời nhiều sản phẩm ứng...

Mới nhất

Gần 64 tỷ đồng đầu tư xây dựng bãi đỗ xe khu vực sườn núi Phương Mai

TPO - Bãi đỗ xe khu vực sườn núi Phương Mai với diện tích 1,2ha, được triển khai tại xã Nhơn Lý và xã Nhơn Hội, TP. Quy Nhơn, tỉnh Bình Định. TPO - Bãi đỗ xe khu vực sườn núi Phương Mai với diện tích 1,2ha, được triển khai tại xã Nhơn Lý và xã Nhơn...

Hiện thực hóa ”giấc mơ” trung tâm logistics của Đà Nẵng

Hội tụ nhiều lợi thế về logistics, nhưng chỉ đến khi Trung ương đồng ý thành lập Khu thương mại tự do, thì mục tiêu trở thành trung tâm logistics của TP. Đà Nẵng mới trở nên rõ ràng. Xây dựng Khu thương mại tự do: Hiện thực hóa ”giấc mơ” trung tâm logistics của Đà NẵngHội tụ nhiều lợi...

Các doanh nhân chia sẻ chặng đường khởi nghiệp đầy cảm hứng tới sinh viên

Tại workshop "Khởi nghiệp - Khởi đầu địa phương - Tư duy toàn cầu" ngày 3/11, nhiều doanh nhân chia sẻ câu chuyện khởi nghiệp từ nhiều góc nhìn, giúp sinh viên có thể rút ra bài học nếu có ý định khởi nghiệp.

Chung cư gần đường sắt Cát Linh

So với năm 2021, các chung cư gần đường sắt Cát Linh - Hà Đông tăng giá 100 - 120%. Nhiều dự án khi xưa thuộc phân khúc trung cấp, nhưng nay đã có giá lên đến 55 - 70 triệu đồng/m2, đắt ngang chung cư cao cấp mới. Chung cư gần đường sắt Cát Linh - Hà Đông tăng...

Doanh nghiệp Hồng Kông (Trung Quốc) đến Hanssip tìm kiếm cơ hội

Các doanh nghiệp thuộc Phòng Thương mại tổng hợp Hồng Kông (HKGCC) đã đến làm việc với Công ty cổ phần Đầu tư - Phát triển N&G (N&G Corp.) thông qua sự giới thiệu và kết nối của lãnh đạo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI). Các doanh nghiệp thuộc Phòng Thương mại tổng hợp Hồng...

Mới nhất