Kế hoạch Gaza của ông Biden “không phải thỏa thuận có lợi” cho Israel

Trong một cuộc phỏng vấn với tờ Sunday Times của Anh, Ophir Falk, chánh cố vấn chính sách ngoại giao của ông Netanyahu, đã phát biểu cho rằng đề xuất của Biden là “một thỏa thuận mà chúng tôi chấp nhận – đây không phải là thỏa thuận phù hợp nhưng chúng tôi thực sự đang rất mong mỏi được giải phóng con tin, toàn bộ các con tin”.

Ông cho biết “còn nhiều chi tiết cần phải được trau chuốt lại”, và cho biết thêm các điều kiện của Israel bao gồm yêu cầu “trả tự do cho các con tin và tiêu diệt tổ chức khủng bố Hamas” chưa hề thay đổi.

Sau khi những phát biểu lên tiếng ủng hộ chiến dịch của Israel của mình bị át bởi những chỉ trích về con số thường dân thương vong lớn trong chiến dịch này, trong ngày thứ Sáu, ông Biden đã công bố một kế hoạch ba giai đoạn được đề xuất bởi chính quyền Netanyahu về phương hướng kết thúc chiến tranh.

Giai đoạn đầu bao gồm đề ra một thỏa thuận đình chiến và trả tự do cho một số con tin mà Hamas bắt giữ. Sau đó, hai phe sẽ thương lượng về một thỏa thuận có thời hạn không cố định về tạm ngừng hành động gây hấn trong giai đoạn thứ hai và trong giai đoạn này, số con tin còn lại sẽ được giải phóng.

Thứ tự các giai đoạn này có thể ám chỉ rằng Hamas sẽ tiếp tục có vai trò nhất định trong những phiên họp được Ai Cập và Qatar đứng ra trung gian thương lượng – một yếu tố có thể đi ngược lại với mong muốn của Israel về tiếp diễn chiến dịch nhằm tiêu diệt tổ chức dân quân này.

Ông Biden đã có lời khen ngợi về nhiều đề xuất ngừng bắn được hai bên đưa ra trong những tháng qua, những đề xuất này đều có bộ khung tương tự như đề xuất mà ông đề cập tới trong ngày thứ Sáu và tất cả những đề xuất đó đều đã thất bại. Trong tháng 2, ông đã khẳng định Israel đã chấp thuận ngừng bắn trước tháng Ramadan, tháng ăn chay của người Hồi Giáo bắt đầu vào ngày 10/3. Trên thực tế, không hề có thỏa thuận nào được ký kết vào thời điểm đó.

Điểm bất đồng chính giữa hai phe là sự cứng rắn từ phía Israel kiên quyết sẽ chỉ thỏa thuận tạm ngừng chiến và nhất định sẽ tiêu diệt Hamas. Tương tự, Hamas cũng không có dấu hiệu có vẻ sẽ nhún nhường, khẳng định sẽ chỉ trả tự do cho con tin nếu có phương án hướng tới kết thúc chiến tranh vô thời hạn.

Trong bài phát biểu của mình, ông Biden khẳng định, đề xuất của ông “sẽ đề ra một ‘tương lai’ tươi sáng hơn tại Gaza không có sự điều hành của Hamas”. Ông không nêu rõ mục tiêu này sẽ được thực hiện như thế nào và thừa nhận “còn nhiều chi tiết cần được thương lượng để có thể bước từ giai đoạn 1 sang giai đoạn 2”.

Ông Falk nhắc lại quan điểm của ông Netanyahu khẳng định “sẽ không có thỏa thuận ngừng bắn vô thời hạn nào cho tới khi mọi mục tiêu của chúng tôi được thỏa mãn”.

Ông Netanyahu đang đối mặt với áp lực khổng lồ trong nỗ lực giữ vững chính phủ liên hiệp của mình khỏi tan rã. Hai đối tác từ cánh hữu đã đe dọa sẽ rời khỏi chính phủ nhằm phản đối những thỏa thuận mà họ coi là tha thứ cho Hamas. Một đối tác trung gian, cựu tướng Benny Gantz, muốn chính phủ cân nhắc thỏa thuận như vậy.

Hamas đã tạm thời chấp nhận sáng kiến của ông Biden, tuy nhiên một quan chức cấp cao của tổ chức này, Sami Abu Zuhri, trong ngày Chủ Nhật đã khẳng định “Hamas quá lớn để có thể bị ông Netanyahu và ông Biden phớt lờ hay gạt sang một bên”.

Một ngày trước đó, một quan chức Hamas khác, Osama Hamdan chia sẻ với Al Jazeera: “Bài phát biểu của ông Biden đã mang lại nhiều ý tưởng tích cực, nhưng chúng tôi muốn những ý tưởng này được hiện thực hóa trong một bộ khung thỏa thuận toàn diện phù hợp với yêu cầu của chúng tôi”.

Hamas muốn có một thỏa thuận đảm bảo kết thúc chiến dịch tại Gaza, thu hồi toàn bộ lực lượng chiếm đóng, trả lại quyền tự do di chuyển cho người Palestine và cung cấp cứu trợ tái kiến thiết.

Quan chức Israel đã phản đối yêu cầu này, khẳng định những yêu cầu sẽ chỉ đưa tình thế trở lại như trước ngày 7/10/2023, khi Hamas, một tổ chức cam kết tiêu diệt Israel, điều hành Gaza. Những tay súng của tổ chức này đã tấn công miền Nam Israel vào ngày 7/10/2023 khiến 1.200 người thiệt mạng và bắt giữ hơn 250 người làm con tin.

Trong chiến dịch đáp trả của Israel tại Gaza, một chiến dịch đã san bằng phần lớn khu nội phận ven biển này, hơn 36.000 người Palestine đã thiệt mạng. Israel cũng cho biết 290 binh lính của lực lượng nước này đã thiệt mạng trên chiến trường.

Nguyễn Quang Minh (theo Reuters)