Hướng tới tái thiết và phục hồi kinh tế

Theo số liệu thống kê, đến ngày 17/9, thiệt hại kinh tế đã lên đến hơn 50.000 tỷ đồng, dự báo làm giảm 0,15% tốc độ tăng trưởng GDP. Ngành ngân hàng cũng không tránh khỏi ảnh hưởng với dư nợ của các tổ chức tín dụng (TCTD) bị tác động trên 100.000 tỷ đồng. 

Sau bão lũ, nhiều DN ở các khu công nghiệp trọng điểm, chẳng hạn như tại Hải Phòng phải đối mặt với sự tàn phá lớn. Các khu công nghiệp như VSIP và Nam Cầu Kiền chịu thiệt hại nặng nề khi nhà xưởng bị hư hỏng, mái lật, nước tràn vào kho, và các thiết bị, phương tiện sản xuất bị hư hại. DN không chỉ mất nguồn thu trong thời gian sản xuất bị gián đoạn mà còn phải gánh chịu những chi phí khắc phục hậu quả sau bão. Chẳng hạn, Công ty TNHH Việt Trường ở Hải Phòng có hai trong ba nhà máy bị ảnh hưởng nghiêm trọng, buộc phải tạm dừng hoạt động trong vòng 20 ngày để sửa chữa và đảm bảo an toàn sản xuất. Nguyên liệu nhập khẩu của công ty đang bị lưu giữ tại cảng, chịu thêm chi phí lưu kho, làm tăng gánh nặng tài chính cho doanh nghiệp. Đây chỉ là một trong rất nhiều trường hợp điển hình trong số các DN đang vật lộn với các thiệt hại và cần các chính sách hỗ trợ để tái khởi động.

Không chỉ DN trong các khu công nghiệp mà cả doanh nghiệp ngành nông nghiệp cũng bị ảnh hưởng nặng nề. Ngành thủy sản thiệt hại khoảng 2.500 tỷ đồng và ngành chăn nuôi thiệt hại khoảng 2.000 tỷ đồng. Những doanh nghiệp trong các lĩnh vực này đang đứng trước thách thức không chỉ về việc khôi phục sản xuất mà còn về việc duy trì chuỗi cung ứng, đặc biệt khi nhu cầu xuất khẩu đang ở mức cao.

Trong bối cảnh nền kinh tế cần phải phục hồi nhanh chóng, những giải pháp hỗ trợ DN trở nên vô cùng cấp thiết. TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược thương hiệu và cạnh tranh cho rằng, có hai nhóm chính sách quan trọng cần được áp dụng để hỗ trợ DN vượt qua khủng hoảng sau bão lũ: chính sách tiền tệ; và chính sách tài khóa.

Chính sách tiền tệ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp DN tiếp cận nguồn vốn để phục hồi sản xuất. Việc giảm lãi suất, khoanh nợ và hỗ trợ vay vốn là những giải pháp thiết yếu mà ngân hàng cần triển khai kịp thời để giúp DN có thể duy trì hoạt động và tái khởi động sản xuất. Tuy nhiên, một trong những vấn đề lớn nhất mà DN, đặc biệt là DN nhỏ và vừa, đang gặp phải là việc không thể tiếp cận được nguồn vốn do không có đủ tài sản đảm bảo sau những thiệt hại do bão lũ gây ra.

Để giải quyết vấn đề này, các chuyên gia khuyến nghị thành lập quỹ “bảo lãnh tín dụng” để hỗ trợ các DN thiếu tài sản thế chấp. Điều này không chỉ giúp các DN khắc phục khó khăn trước mắt mà còn thúc đẩy sự phát triển dài hạn khi các nguồn vốn được giải phóng và dòng tiền có thể tiếp tục lưu thông. Đồng thời, các ngân hàng cũng nên giảm bớt thủ tục cho vay, đặc biệt là đối với những DN chịu thiệt hại nặng nề.

Ông Trần Đình Long, Chủ tịch Tập đoàn Hòa Phát chia sẻ rằng, doanh nghiệp của ông đang nỗ lực tự khắc phục thiệt hại sau bão nhưng cũng rất cần sự hỗ trợ từ Chính phủ và các cơ quan chức năng. Ông nhận định, các chính sách hoãn, giãn nợ và giảm lãi suất là những giải pháp vô cùng cần thiết để DN có thể đứng vững trong thời gian khủng hoảng.

Cùng với chính sách tiền tệ, các biện pháp tài khóa cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ DN. “Miễn, giảm và hoãn các loại thuế, phí” là những biện pháp mà Chính phủ có thể áp dụng để giảm bớt áp lực tài chính cho DN. Chẳng hạn, việc miễn thuế thu nhập DN, thuế giá trị gia tăng (VAT) trong khoảng 4 đến 6 tháng có thể giúp DN duy trì dòng tiền, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu vốn cho việc khôi phục sản xuất là rất lớn.

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cũng đã đưa ra nhiều kiến nghị nhằm hỗ trợ DN trong giai đoạn này. Đối với các DN hoạt động trong lĩnh vực thủy sản, VCCI đề xuất miễn tiền thuê mặt nước cho các cơ sở nuôi trồng thủy hải sản đến hết năm 2025, cùng với việc miễn hoặc giảm lệ phí liên quan đến cảng biển, neo đậu tàu thuyền trong khoảng 6 tháng đến 1 năm. Đồng thời, VCCI cũng khuyến nghị Nhà nước hỗ trợ từ 50% đến 70% chi phí bảo hiểm cho các tàu cá và tàu du lịch trong giai đoạn từ nay đến hết năm 2025.

Ngoài ra, các cơ quan thuế có thể cân nhắc giảm 50% các khoản đóng góp bảo hiểm xã hội trong vòng 4 đến 6 tháng nhằm giảm bớt gánh nặng cho DN trong thời gian khó khăn.

Ảnh minh họa (Ảnh: M.P)

Một vấn đề khác mà nhiều DN gặp phải sau bão lũ là thủ tục hành chính phức tạp, kéo dài thời gian tiếp cận các chính sách hỗ trợ. Nhiều DN đề nghị các cơ quan chức năng cần đơn giản hóa các thủ tục tiếp nhận chính sách, đặc biệt là trong việc cấp phép đầu tư xây dựng lại nhà xưởng, mua sắm trang thiết bị và nguyên liệu. Việc giảm bớt các quy định không cần thiết sẽ giúp DN nhanh chóng tái thiết sản xuất, duy trì chuỗi cung ứng và đáp ứng các đơn hàng xuất khẩu.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu nhận định, việc tái thiết nền kinh tế sau bão lũ không chỉ đòi hỏi sự hỗ trợ tài chính mà còn cần cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính, giảm chi phí không cần thiết cho DN và tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng. Chính phủ cần tiếp tục các nỗ lực cải cách hành chính, đảm bảo rằng các chính sách hỗ trợ đến đúng đối tượng và kịp thời.

Bên cạnh sự hỗ trợ từ Chính phủ, DN cũng cần sự giúp đỡ từ các cơ quan địa phương và các tổ chức quốc tế. Chính quyền địa phương có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo lưu thông hàng hóa, không để đứt gãy chuỗi cung ứng, và hỗ trợ DN khắc phục hậu quả sau bão lũ. Các cơ quan này cần phối hợp chặt chẽ với DN để đảm bảo rằng các chính sách hỗ trợ được triển khai hiệu quả.

Ngoài ra, việc kêu gọi sự hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) hay các tổ chức viện trợ quốc tế cũng là một giải pháp tiềm năng để giúp DN tiếp cận các nguồn vốn hỗ trợ và tư vấn kỹ thuật trong việc khôi phục sản xuất.

Trong bối cảnh thiệt hại do bão lũ gây ra là rất lớn, Chính phủ và các cơ quan chức năng cần triển khai kịp thời và đồng bộ các chính sách hỗ trợ để DN có thể tái thiết sản xuất và tiếp tục đóng góp vào nền kinh tế quốc gia. Các biện pháp tài khóa và tiền tệ, cùng với việc cải cách thủ tục hành chính và tạo điều kiện thuận lợi cho DN tiếp cận nguồn vốn, là những giải pháp quan trọng để đạt được mục tiêu phục hồi bền vững.

Hỗ trợ không chỉ là biện pháp cứu nguy tạm thời mà còn là nền tảng để tạo điều kiện cho DN phát triển trong dài hạn. Chính sách phải được thực thi kịp thời, chính xác, và tập trung vào đúng đối tượng, để DN có thể nhanh chóng phục hồi trở lại./.