Nhiều tiềm năng, lắm thách thức
Đến thời điểm này, khu bến Chân Mây đã được đầu tư xây dựng và đưa vào khai thác 3 cầu cảng, tiếp nhận tàu hàng có trọng tải lớn đến 70.000 DWT và tàu khách du lịch quốc tế cỡ lớn đến 225.000 GT, khả năng thông quan hàng hóa từ 5 – 6 triệu tấn/năm.
Hệ thống hạ tầng, dịch vụ phục vụ khai thác cảng biển cũng được đầu tư theo hướng đồng bộ, hiện đại, cụ thể đã đầu tư tuyến đường trục chính cảng, đê chắn sóng (giai đoạn 2); cảng Chân Mây đảm bảo các điều kiện và khả năng tiếp nhận đồng thời các loại tàu hàng, tàu container và tàu khách cỡ lớn và hiện đại trên thế giới.
Tại nhiều hội thảo, chuyên gia kinh tế Trần Đình Thiên, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhận định, khu bến Chân Mây có vị trí xây dựng chiến lược, rất thuận lợi để phát triển thành cảng đầu mối hàng hải quan trọng của khu vực, dễ dàng tiếp cận với tuyến Quốc lộ 1A, nằm giữa hai sân bay quốc tế Phú Bài và Đà Nẵng. Đây là khu vực có nhiều tiềm năng, thế mạnh, nằm giữa 2 đô thị lớn của miền Trung là Đà Nẵng và Huế, là vị trí đầu mối trên các tuyến giao lưu quốc tế và liên vùng: Tuyến trục Bắc – Nam và Đông – Tây của miền Trung; cửa ngõ hướng ra biển của hành lang kinh tế Đông – Tây nối các nước Myanma, Thái Lan, Lào.
Tiềm năng khu bến Chân Mây là điều không thể phủ nhận, song sự thuận lợi còn tăng gấp bội khi với tổng diện tích đất phát triển khu công nghiệp theo các quy hoạch đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt là 5.573,47ha sẽ tạo ra nguồn hàng đi và đến cho các cảng biển, trong đó Chân Mây đóng vai trò chủ lực.
Hiện nay, nhiều địa phương, quốc gia đang đẩy mạnh phát triển logistics thành một ngành dịch vụ đem lại giá trị giá tăng cao, gắn với phát triển sản xuất hàng hóa, thúc đẩy phát triển hạ tầng giao thông vận tải và công nghệ thông tin… trong đó, cảng biển được xem là yếu tố cung ứng quan trọng nhất trong chuỗi dịch vụ logistics.
Nhận thức được điều đó, ngoài khu vực Chân Mây, trong nhiều năm, tỉnh đã tập trung đầu tư cho khu bến Thuận An 5 cầu tàu dài 150m, có khả năng tiếp nhận tàu 1.000 tấn. Nhiều khu đô thị biển đã được quy hoạch như Điền Lộc, Thuận An, Vinh Thanh, Vinh Hiền, Chân Mây, Lăng Cô…
Dù nhiều tiềm năng, song nhận diện những thách thức, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Phương chỉ rõ, Khu Kinh tế Chân Mây – Lăng Cô và cảng Thuận An được đầu tư xây dựng trong thời gian dài, nhưng một số tiểu khu kêu gọi đầu tư chậm. Cảng Thuận An nằm lọt trong khu vực Tam Giang – Cầu Hai, trong khi khu vực này có rất nhiều hoạt động kinh tế – xã hội, đã có xung đột và tác động tiêu cực đến môi trường. Việc nạo vét luồng lạch cũng gặp những khó khăn, trở ngại nhất định, các hoạt động thủy sản như đăng, đó, lồng bè cũng ảnh hưởng luồng lạch, lưu thông của tàu thuyền.
Liên quan đến cơ sở hạ tầng và các trang thiết bị dành cho logistics, ông Phương cho rằng hệ thống kho, bãi chưa được đầu tư xây dựng, đáp ứng nhu cầu khiến chiến lược phát triển logistics bị hạn chế, tăng chi phí, giảm sức cạnh tranh. Các doanh nghiệp kinh doanh vận tải trên địa bàn tỉnh chưa đủ mạnh để đầu tư phương tiện có trọng tải lớn cả đường bộ và đường thủy. Nhiều đơn vị tham gia chuỗi cung ứng logistics, nhưng nhỏ lẻ, manh mún, thiếu liên kết, nhất là lĩnh vực vận tải. Nguồn hàng kinh doanh chưa đa dạng, không ổn định.
“Các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh đang trong giai đoạn đầu tư, chưa được lấp đầy. Hệ thống kết nối thông tin giữa doanh nghiệp kinh doanh kho bãi với cơ quan hải quan chưa được triển khai đồng bộ. Nguồn nhân lực trong ngành dịch vụ logistics ở địa phương còn hạn chế, thiếu chuyên nghiệp, chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ”, ông Phương nói.
Khu bến Chân Mây là trung tâm để kết nối phát triển
Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt cho thấy, cảng biển Thừa Thiên Huế nằm trong nhóm cảng biển số 2 gồm các cảng biển khác như, cảng biển Thanh Hóa, cảng biển Nghệ An, cảng biển Hà Tĩnh, cảng biển Quảng Bình, cảng biển Quảng Trị.
Theo đó, quy hoạch đã tính toán phát triển mối liên hệ vùng trong đó có sự phối hợp liên kết giữa các cảng biển. Ngoài ra, theo Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Quốc hội thông qua có xác định Phát triển các vùng động lực, cực tăng trưởng quốc gia, trong đó có định hướng hình thành, phát triển vùng động lực miền Trung, bao gồm khu vực ven biển thuộc các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương: Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi; trong đó thành phố Đà Nẵng là cực tăng trưởng. Giai đoạn sau năm 2030, tiếp tục mở rộng phạm vi của vùng động lực.Tiếp tục hình thành, phát triển hệ thống đô thị ven biển, các trung tâm du lịch biển, du lịch sinh thái mang tầm khu vực và quốc tế. Phát triển các cảng biển và dịch vụ cảng biển, hạ tầng và các trung tâm dịch vụ hậu cần nghề cá.
Bên cạnh đó, tại Đề án phát triển cụm liên kết ngành kinh tế biển gắn với xây dựng các trung tâm kinh tế biển mạnh thời kỳ đến năm 2030 đã nêu rõ vai trò từng địa phương, loại hình hàng hóa, dịch vụ qua cảng để đảm bảo tính liên kết phát triển cảng biển cho từng khu vực, đơn cử như cụm liên kết ở Trung Trung bộ (thuộc vùng biển và ven biển: Quảng Trị – Thừa Thiên Huế – Đà Nẵng – Quảng Nam – Quảng Ngãi) với khu vực trọng điểm phát triển ở Đà Nẵng – Thừa Thiên Huế. Sự liên kết này gắn với xây dựng thành trung tâm kinh tế biển mạnh có tầm quốc tế hàng đầu ở Đông Nam Á.
Hình thành các khu đô thị cảng biển quốc tế, khu khoa học công nghệ, đào tạo nhân lực kỹ thuật ngành kinh tế biển, khu thương mại, khu trung tâm giao dịch tài chính quốc tế ở vùng thành phố Đà Nẵng – TP. Huế – Khu Kinh tế Chân Mây phát triển là trung tâm dịch vụ cảng biển, khoa học công nghệ, đào tạo, thương mại, tài chính tầm quốc tế cao…
Với định hướng đó, Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, UBND tỉnh đã ban hành các chương trình, kế hoạch để phát triển hệ thống cảng biển. Điển hình như việc HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 1/2022/NQ-HĐND quy định một số chính sách hỗ trợ đầu tư trên địa bàn tỉnh; HĐND tỉnh thông qua số Nghị quyết số 18, Nghị quyết số 25 quy định chính sách hỗ trợ các hãng tàu biển mở tuyến vận chuyển container và các đơn vị, doanh nghiệp có hàng hóa vận chuyển bằng container đi/đến cảng Chân Mây, áp dụng thí điểm từ tháng 10/2022 đến cuối năm 2023.
Sự kiện lần đầu tiên cảng Chân Mây đón chuyến tàu container quốc tế hay đón chuyến tàu container đầu tiên Hải An View, mở ra tuyến dịch vụ vận tải container Hải Phòng – Chân Mây – Hồ Chí Minh góp phần thúc đẩy phát triển dịch vụ logistics, kết nối cảng biển Chân Mây với các bến cảng nội địa và quốc tế.
Trong hệ thống cảng biển hiện nay, cảng Chân Mây đóng vai trò trung tâm, đây là cảng biển loại I theo quy hoạch của Chính phủ. Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Phương cho biết, tỉnh sẽ phát huy tối đa hiệu quả khai thác các bến cảng đã được đầu tư, trong đó chú trọng khai thác hàng container. Đồng thời, đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án đầu tư xây dựng bến số 4, số 5 – cảng Chân Mây để đưa vào khai thác; kêu gọi và triển khai đầu tư xây dựng mới các bến số 6, 7, 8, bến tàu khách du lịch và các bến phía tây, góp phần hoàn thiện hạ tầng cảng biển.
“Tỉnh sẽ tranh thủ tối đa nguồn vốn hỗ trợ và các nguồn huy động hợp pháp khác để tập trung đầu tư hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật thiết yếu trên địa bàn khu kinh tế như, các tuyến giao thông trục chính, các tuyến giao thông đối ngoại liên vùng, xây dựng đê chắn sóng cảng Chân Mây. Kêu gọi và triển khai đầu tư các trung tâm logistics, cảng cạn tại Khu Kinh tế Chân Mây – Lăng Cô để phục vụ lưu thông hàng hóa, làm nhiệm vụ tiếp chuyển hàng hóa cho Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung và khu vực…”, ông Phương nhấn mạnh.
