Dù Chính phủ đề xuất 2 phương án rút BHXH một lần, song ý kiến trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, cần tiếp tục nghiên cứu, lấy ý kiến, đánh giá tác động, cân nhắc kỹ lưỡng.
Tiếp tục phiên họp thứ 26, ngày 20/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến lần 2 về Dự án Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi. Một trong những vấn đề cần giải quyết liên quan rút BHXH một lần.
Theo tờ trình của Chính phủ, phương án 1, người lao động đã tham gia BHXH trước khi luật có hiệu lực (dự kiến 1/07/2025), sau 12 tháng nghỉ việc, có nhu cầu thì được nhận BHXH một lần.
Người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ ngày Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực trở đi thì không được nhận BHXH một lần. Quy định này không áp dụng với các trường hợp: đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ năm đóng để hưởng lương hưu; ra nước ngoài để định cư hoặc bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng theo quy định của luật.
Phương án 2, sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm mà người lao động có yêu cầu thì được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất.
Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ BHXH.
Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, có ý kiến đề nghị kết hợp 2 phương án Chính phủ trình thành 1 phương án thống nhất và nghiên cứu nên có lộ trình giảm phần trăm mức hưởng khi nhận BHXH một lần. Việc này để vừa tuyên truyền, vừa áp dụng chính sách tín dụng ưu đãi để giữ chân người tham gia BHXH. Nếu thực hiện ngay và giảm mức hưởng xuống 50% sẽ có thể gây ra phản ứng chính sách.
Nhấn mạnh đây là vấn đề phức tạp, nhạy cảm, có ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động và vấn đề an sinh xã hội lâu dài, tác động nhất định đến tâm lý xã hội, người lao động, Thường trực Ủy ban Xã hội cho rằng, cần phải tiếp tục đánh giá tác động, cân nhắc kỹ lưỡng, bao quát đối với nội dung sửa đổi, bổ sung quy định về hưởng BHXH một lần, tham vấn công chúng rộng rãi hơn về các phương án dự kiến sửa đổi, bổ sung.
Báo cáo làm rõ thêm tại phiên họp, Bộ trưởng LĐ-TB-XH Đào Ngọc Dung cũng cho rằng, quy định rút BHXH một lần là vấn đề hệ trọng. Do đó, ban soạn thảo tiếp tục lắng nghe các ý kiến, báo cáo Chính phủ về phương án, trong đó đảm bảo khuyến khích những người tiếp tục bảo lưu BHXH và giảm chính sách với người rút BHXH một lần.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý thêm, rút BHXH một lần là vấn đề lớn nhất trong sửa đổi luật lần này. Để hạn chế rút một lần thì có nhiều cách, trong đó giảm thời gian đóng và hưởng bảo hiểm xã hội từ 20 xuống 15 năm và tới đây theo nghị quyết Trung ương hướng tới lộ trình là 10 năm. Đây có thể là yếu tố khiến người lao động cân nhắc, còn rút hay không là quyền của người lao động.
Ông cũng nhấn mạnh, việc tuân thủ quy trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật, còn nhiều bước phải thực hiện và vẫn còn thời gian dài để lắng nghe ý kiến chuyên gia, đối tượng chịu tác động và phát huy trí tuệ tập thể của gần 500 đại biểu Quốc hội để đạt vấn đề đồng thuận.
“Sau này còn tọa đàm, thảo luận, nghiên cứu, lấy ý kiến, quy trình còn cả năm trời. Cho nên đừng gò cái gì vào cả, tiếp tục lắng nghe, tiếp tục trình bày các quan điểm với nhau” – Chủ tịch Quốc hội nói.
