Chiều 26/4, Chính phủ tổ chức hội nghị trực tuyến với các địa phương về Đề án tiêu chí xác định thôn tập trung đông đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) có khó khăn đặc thù, có tỷ lệ hộ nghèo cao. Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang chủ trì.
Dự hội nghị tại điểm cầu Cao Bằng có Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Trung Thảo; lãnh đạo một số sở, ban, ngành.
Thực hiện Nghị quyết số 88/2019/QH14 và Nghị quyết số 120/2020/QH14, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 về phê duyệt Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển KT – XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2030, giai đoạn I từ năm 2021 – 2025 (sau đây gọi tắt là Chương trình Mục tiêu quốc gia 1719). Trong đó, tại Tiểu dự án 1, Dự án 9 có nội dung “Đầu tư xây dựng, nâng cấp, cải tạo cơ sở hạ tầng tại các thôn tập trung đông đồng bào DTTS có khó khăn đặc thù, có tỷ lệ hộ nghèo cao; ưu tiên đầu tư các thôn đặc biệt khó khăn”.
Tuy nhiên, đến nay chưa có văn bản của cấp có thẩm quyền về tiêu chí xác định thôn có đông đồng bào DTTS có khó khăn đặc thù, có tỷ lệ hộ nghèo cao, làm cơ sở để phê duyệt đối tượng đầu tư tại các địa phương. Để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc nêu trên, Ủy ban Dân tộc được Chính phủ giao khẩn trương xây dựng Đề án về tiêu chí xác định thôn tập trung đông đồng bào DTTS có khó khăn dặc thù, có tỷ lệ hộ nghèo cao, trình Chính phủ. Qua đó, Ủy ban Dân tộc yêu cầu các địa phương rà soát, báo cáo tổng số hộ dân sinh sống trên địa bàn, thực trạng, đời sống các DTTS có khó khăn đặc thù; xác định mức độ khó khăn của thôn có hộ DTTS có khó khăn đặc thù làm căn cứ để xây dựng đề án.
Đến thời điểm hiện tại, sau khi hoàn thiện dự thảo đề án, qua các bước lấy ý kiến góp ý của các địa phương và bộ, ngành liên quan, Ủy ban Dân tộc hoàn thiện dự thảo tờ trình Chính phủ. Để bảo đảm nguyên tắc, cuộc họp là bước lấy ý kiến các địa phương lần cuối trước khi trình Chính phủ phê duyệt.
Theo nội dung của Tiểu dự án 1, Dự án 9 của chương trình mục tiêu quốc gia, giai đoạn I từ năm 2021 – 2025 được phê duyệt theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, phải đảm bảo các yếu tố thôn tập trung đông đồng bào DTTS có khó khăn đặc thù sinh sống, là thôn đặc biệt khó khăn và có tỷ lệ hộ nghèo cao. Thôn tập trung đông đồng bào có khó khăn đặc thù là thôn có tỷ lệ hộ DTTS có khó khăn đặc thù từ 30% hộ trở lên. Nếu tiêu chí được phê duyệt, dự kiến sẽ có 124 thôn thuộc đối tượng thụ hưởng Tiểu dự án 1 của Dự án 9 thuộc chương trình mục tiêu quốc gia, giai đoạn 1 từ năm 2021 – 2025. Như vậy đảm bảo đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, đúng đối tượng.
Nếu đề án được phê duyệt thực hiện sẽ đem lại những tác động quy định rõ thôn đông đồng bào DTTS có khó khăn đặc thù. Từ đó làm cơ sở xác định thôn, bản cụ thể để tiến hành đầu tư thực hiện Tiểu dự án 1, Dự án 9 của chương trình mục tiêu quốc gia, giai đoạn I từ năm 2021 – 2025, góp phần quan trọng vào việc ổn định cuộc sống, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào DTTS nghèo, rất ít người, có khó khăn đặc thù.
Tiêu chí đầu tư đảm bảo có trọng tâm, trọng điểm, tập trung cho các xã, thôn, bản khó khăn nhất, giải quyết các vấn đề bức xúc, cấp bách nhất ưu tiên hỗ trợ hộ đồng bào DTTS có khó khăn đặc thù và không làm tăng về số lượng thôn (so với báo cáo nghiên cứu khả thi được Hội đồng thẩm định Nhà nước thẩm định khoảng 234 thôn trên cơ sở kế thừa các đối tượng được xác định trong giai đoạn 2012 – 2020), do vậy không làm phát sinh nguồn vốn đã bố trí trong nguồn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025.
Tiêu chí có tính định lượng, bảo đảm tính chính xác, minh bạch do được thu thập từ số liệu của cuộc Tổng điều tra dân số năm 2019 và báo cáo của các địa phương trong quá trình xác định danh sách các dân tộc gặp nhiều khó khăn, có khó khăn đặc thù giai đoạn 2021 – 2025, danh sách các xã, thôn đặc biệt khó khăn thuộc vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2025…
Phát biểu kết luận, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang đề nghị Ủy ban Dân tộc chủ trì phối hợp với các bộ, ngành rà soát lại nội dung về đề án tiêu chí xác định thôn tập trung đông đồng bào DTTS có khó khăn đặc thù, có tỷ lệ hộ nghèo cao. Rà soát hướng dẫn, điều chỉnh thủ tục đúng quy định, đánh giá mức độ tích cực, không tích cực của các tiêu chí, tiêu chuẩn, qua đó có các phương án phù hợp với thực tiễn của các địa phương. Ủy ban Dân tộc khẩn trương kiểm tra thực tế tại các địa phương, hoàn thiện Đề án tiêu chí xác định thôn tập trung đông đồng bào DTTS có khó khăn đặc thù, có tỷ lệ hộ nghèo cao trình Chính phủ trước ngày 10/5/2023.
Vũ Tiệp
