Powered by Techcity

Sài Gòn – TPHCM Di sản văn hóa sống

1. Trong phạm vi đô thị, con người nhận được từ quá khứ các tài nguyên tự nhiên và tài nguyên văn hóa được xã hội coi là có giá trị, cần được bảo tồn và chuyển giao cho các thế hệ sau. Mất di sản là mất những đặc trưng để nhận diện một đô thị, một cộng đồng trong thế giới toàn cầu hóa. Do đó cần nhận diện những đặc trưng cơ bản của di sản văn hóa đô thị, để ứng xử phù hợp nhằm bảo tồn, phát huy giá trị và phát triển đô thị bền vững, nhân văn.

Sài Gòn – TPHCM nhìn từ góc độ di sản văn hóa đô thị có 4 đặc trưng cơ bản. (1) Đô thị sông nước và hướng biển. Điều này xác định vị thế địa – văn hóa, địa – kinh tế của Sài Gòn. (2) Trung tâm kinh tế dịch vụ và liên kết trong và ngoài nước từ khi khởi lập đến nay. (3) Đô thị đa dạng văn hóa từ nhiều cộng đồng dân cư, nhiều nguồn gốc, tộc người… do quá trình hòa hợp, giao lưu, tiếp nhận văn hóa, lối sống, tín ngưỡng tôn giáo, kinh tế, kỹ thuật… (4) Đô thị quy hoạch theo kiểu phương Tây nhưng kết hợp yếu tố truyền thống: phát triển 2 khu vực Sài Gòn/Chợ Lớn với 2 chức năng hành chính và thương mại.

Do đó, nói đến Sài Gòn – TPHCM là nói đến đô thị sông nước và phát triển cảng thị; đô thị hiện đại về kinh tế – văn hóa; con người cởi mở, nghĩa tình. Những yếu tố này quyết định vị thế chính trị của Sài Gòn trong quá khứ và TPHCM hiện nay, chính là những yếu tố không thể đánh mất trong quá trình hiện đại hóa, vì nó sẽ quyết định sự phát triển tương lai của thành phố.

2. Di sản văn hóa đô thị có tầm quan trọng, vì nó là bằng chứng để thực hiện chức năng kết nối quá khứ và hiện tại. Các loại hình di sản văn hóa đô thị Sài Gòn – TPHCM phản ánh lịch sử thành phố từ thời thế kỷ 18 đến nay. Không chỉ vậy, lịch sử công nghiệp, thương nghiệp – nhất là xuất nhập khẩu lúa gạo không thể không ghi nhận hệ thống bến cảng – nhà máy xay xát lúa gạo ở Sài Gòn, hệ thống bến – chợ với 2 trung tâm lớn là chợ Bến Thành, chợ Bình Tây; hệ thống công trình kiến trúc tín ngưỡng tôn giáo cho biết về lịch sử các cộng đồng dân cư của thành phố… Di tích Lò gốm cổ Hưng Lợi là minh chứng cho xóm nghề nổi tiếng “gốm Sài Gòn”, cùng với sự phát triển của kỹ thuật sản xuất đồ gốm đặc trưng, mà ngày nay nhiều sản phẩm còn lại đã trở thành cổ vật quý giá.

Bên cạnh đó, các hình thức kiến trúc từ công trình công cộng đến công sở, từ công trình dân dụng đến công trình mỹ thuật… đã cho biết sự đa dạng về văn hóa cũng như các giai đoạn lịch sử dưới các thể chế chính trị. Khu Chợ Lớn với cộng đồng người Hoa có thể là thí dụ về sự lắng đọng của lịch sử trong khoảng gần 200 năm với sự bảo tồn các hội quán, đền, miếu, dãy phố cổ và những sinh hoạt đặc trưng ở đó. Hay cảnh quan sông nước, trên bến dưới thuyền là sinh hoạt đời thường hàng trăm năm nhưng thực sự có giá trị thẩm mỹ nghệ thuật vào những ngày giáp Tết, ghe miền Tây chở hoa, cây kiểng và nhiều thứ khác lên bến Bình Đông. Tất cả đã nối tiếp nhau duy trì giá trị thẩm mỹ của di sản văn hóa, càng theo chiều dài lịch sử càng được nâng cao và tôn vinh.

Di sản đô thị còn có giá trị truyền thông và tạo dựng thương hiệu cho đô thị. Những hình ảnh biểu trưng về một đô thị, một khu vực thông qua di sản vật chất hoặc tinh thần: Bến Nhà Rồng, Tòa nhà UBND TPHCM, nhà thờ Đức Bà, miếu Bà Thiên hậu… hay những địa danh Thủ Thiêm, Thủ Ngữ, Bến Nghé, Gia Định, Sài Gòn, Chợ Lớn… Lưu truyền những biểu tượng này ngoài ý nghĩa lịch sử còn có ý nghĩa tạo dựng thương hiệu văn hóa cho thành phố.

Bản sắc và truyền thống văn hóa đô thị thể hiện trong sự hòa hợp, thống nhất của cảnh quan đô thị và lối sống thị dân. Cảnh quan đô thị gồm cảnh quan tự nhiên, quy hoạch – kiến trúc, những di sản văn hóa vật thể… Lối sống thị dân quan trọng nhất là sự thể hiện mối quan hệ thực sự gắn bó với đô thị, những quan hệ với cộng đồng, ứng xử với môi trường của thị dân vừa phù hợp với điều kiện riêng của từng đô thị, vừa là nét văn hóa tinh túy của các vùng miền, đồng thời cũng phản ánh sự giao lưu và hội tụ tinh hoa văn hóa. Tất cả được chọn lọc qua quá trình phát triển và làm nên hồn vía, cốt cách của đô thị đó.

3. Tính chất khác biệt độc đáo nhất của di sản văn hóa là sự không thể tái tạo hoặc thay thế, khác với những tài sản có giá trị kinh tế khác. Giá trị “vốn xã hội” của di sản văn hóa cần nhìn nhận trong một phạm vi rộng, tầm vĩ mô. Khi các đô thị đang vùn vụt phát triển, thay đổi hàng ngày, giá trị di sản văn hóa luôn giúp người dân, giúp nền kinh tế phát triển. Kinh nghiệm của nhiều đô thị, nhiều quốc gia trong việc khai thác giá trị di sản văn hóa bằng các phương thức, như tạo dựng hình ảnh cảnh quan cho khu vực di sản văn hóa, góp phần làm tăng giá trị của cả khu vực và là điểm nhấn cho cả vùng, qua đó truyền tải ý nghĩa và giá trị di sản đến với cộng đồng, tạo thói quen và ký ức cho cộng đồng về di sản văn hóa.

Những năm gần đây “cơn lốc” hiện đại hóa hạ tầng đô thị ở TPHCM có tác động không nhỏ đến sự tồn tại của hệ thống di sản, ảnh hưởng tiêu cực đến đặc trưng và thương hiệu văn hóa của thành phố. Việc nhận dạng và bảo vệ những đặc trưng và thương hiệu thông qua bảo tồn các loại hình di sản đô thị, phát huy giá trị di sản văn hóa nhằm hướng đến xây dựng đô thị hiện đại nhưng có chiều sâu ký ức lịch sử. Bảo vệ di sản văn hóa luôn là tiêu chí quan trọng của “thành phố đáng sống, thành phố sống tốt” ở nhiều quốc gia trên thế giới.

Nguyễn Thị Hậu



Nguồn

Cùng chủ đề

Phở Lệ 95.000 đồng/tô nổi tiếng bậc nhất khu Chợ Lớn, khách ở xa vẫn lặn lội đến ăn

Phở Lệ được xem là một trong những quán phở nổi tiếng bậc nhất khu Chợ Lớn. Không chỉ thu hút người dân khu vực quận 5 mà thực khách tại các quận khác cũng lặn lội tìm đến vì “tiếng lành đồn xa”. Đi trên đường Nguyễn Trãi sầm uất của khu Chợ Lớn, không khó để nhận thấy phở Lệ với biển tên quán gồm 3 thứ tiếng Việt - Hoa - Anh. Tô thập cẩm đặc biệt...

TPHCM: Doanh thu du lịch dịp lễ đạt trên 3.230 tỷ đồng

Gần 1 triệu lượt người dân, du khách tham quan, vui chơi tại các điểm đến trên địa bàn TPHCM,  doanh thu du lịch khoảng 3.235 tỷ đồng trong kỳ nghỉ lễ 30-4 và 1-5. Trong đó, khách du lịch nội địa gần 325.000 lượt, tăng 1,6% so với cùng kỳ năm 2023; khách quốc tế khoảng 54.000 lượt, tăng 12,5% so với cùng kỳ… Khách lưu trú tại các cơ sở lưu...

Sôi động thị trường “giải nhiệt”

Mặc dù chưa thực sự bước vào mùa nắng nóng nhưng thời tiết oi bức khiến nhu cầu sử dụng các mặt hàng “giải nhiệt” gia tăng, trong đó tập trung vào phân khúc tầm trung, giảm giá nhiều... Thông tin từ các chợ đầu mối trên địa bàn TPHCM, sau ngày 24-2 (rằm tháng Giêng), lượng hàng đổ về ổn định như thời điểm trước tết. Giá bán tại chợ đầu mối...

Rước lân xuống phố | BÁO SÀI GÒN GIẢI PHÓNG

Tiếng trống rộn ràng cùng đoàn người trong trang phục vàng, đỏ rực rỡ - một khoảng trời xuân với chút hân hoan, cầu may mắn mỗi dịp tết đến xuân về. Chờ lân xuống phố - rước hên vào nhà. Chờ nghe tiếng trống ngoài đường Đoàn lân còn tít phía xa thì tiếng trống, tiếng chập cheng đã vọng lại khiến người trong nhà cũng phải nhỏm dậy để trông màn lộn nhào...

Bước đà cho cuộc nâng tầm

Ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế trên toàn cầu, nhiều người đánh giá năm 2023 là một năm “kinh tế buồn”, nhưng không vì thế mà các hoạt động thuộc về giá trị tinh thần tại TPHCM trở thành khoảng trống. Năm 2024, các sự kiện văn hóa - giải trí tại TPHCM sẽ tiếp tục nỗ lực định vị vai trò “văn hóa sáng tạo” của TPHCM, từng bước nâng tầm chất lượng, làm động lực...

Cùng tác giả

Xanh hóa vật liệu – cách Essensia Sky kiến tạo giá trị bền vững

“Xanh hóa” vật liệu – cách Essensia Sky kiến tạo giá trị bền vữngHướng đến cuộc sống bền vững, Phú Long nỗ lực “xanh hóa” Essensia Sky – tâm điểm vùng xanh phía Nam TP.HCM, góp phần định hình tiêu chuẩn xây dựng bền vững mới. Tọa lạc trục đường Nguyễn Hữu Thọ (quận 7, cách Phú Mỹ Hưng 5 phút đi xe), Essensia Sky đang là “điểm sáng” trên thị trường BĐS Việt Nam khi được nhà kiến...

TP Hồ Chí Minh rà soát, xử lý các dự án, công trình tồn đọng, chậm tiến độ

Cống ngăn triều Phú Định thuộc dự án ngăn triều 10.000 tỉ đồng. Ảnh: Phương Nhi  UBND TP Hồ Chí Minh vừa ban hành kế hoạch triển khai các biện pháp xử lý các dự án, công trình tồn đọng, dừng thi công, thi công chậm tiến độ; công trình, trụ sở, công sở không sử dụng hoặc sử dụng chưa hiệu quả. Kế hoạch nhằm quán triệt, triển khai nghiêm túc, hiệu quả chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô...

Chiến thắng của ThaiSquare The Merit tại Giải thưởng bất động sản danh giá

Chiến thắng của ThaiSquare The Merit tại Giải thưởng bất động sản danh giáTòa nhà văn phòng ThaiSquare The Merit phát triển bởi Thaihomes vừa chính thức được vinh danh trong Lễ trao giải thưởng Bất động sản PropertyGuru Việt Nam 2024 tại hạng mục “Best Office Architectural Design – Toà nhà Văn phòng có Thiết kế Kiến trúc xuất sắc nhất”. Chiến thắng tại giải thưởng danh giá này thêm một lần nữa khẳng định dấu ấn của Thaihomes...

Đà Lạt – điểm đến an toàn và khác biệt

Với vị trí địa lý đặc biệt cùng khí hậu mát mẻ quanh năm và khung cảnh thiên nhiên kỳ vĩ, Lâm Đồng nói chung và Đà Lạt nói riêng đang dần trở thành điểm đến được yêu thích nhất tại Việt Nam đối với du khách trong và ngoài nước.   Cách Thành phố Hồ Chí Minh 300 km, Đà Lạt là thủ phủ của tỉnh Lâm Đồng và nằm trên cao nguyên Lâm Viên ở độ cao 1.500 mét...

Xét xử Vạn Thịnh Phát: Bị yêu cầu cung cấp số nợ trước khi hợp nhất, SCB từ chối

Ngày 21/11, phiên tòa xét xử phúc thẩm bị cáo Trương Mỹ Lan và 47 bị cáo khác ở giai đoạn 1 vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) và các đơn vị, tổ chức liên quan tiếp tục với bào chữa của các luật sư (LS) cho các bị cáo trong nhóm cơ quan thanh tra, giám sát Ngân hàng Nhà nước. Trong quá trình các luật sư bào chữa...

Cùng chuyên mục

Công bố bảng xếp hạng 100 nơi làm việc tốt nhất Việt Nam năm 2024

(HCM CityWeb) – Chiều 19/11, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Công ty Anphabe (đơn vị tư vấn tiên phong về giải pháp Thương hiệu Nhà tuyển dụng và Môi trường làm việc Hạnh phúc) đã công bố bảng xếp hạng 100 nơi làm việc tốt nhất Việt Nam 2024. Ban tổ chức công bố kết quả TOP 100 nơi làm việc tốt...

Cục Thuế TPHCM có thêm 2 phó cục trưởng

Sáng 18-11, Cục Thuế TPHCM tổ chức hội nghị công bố quyết định bổ nhiệm phó cục trưởng Cục Thuế TPHCM. Cùng với đó là các giải pháp nuôi dưỡng nguồn thu, chú trọng đến thuế thương mại điện tử… Đánh giá cao hai đồng chí vừa được bổ nhiệm, trưởng thành từ cơ sở, nắm bắt đầy đủ các vấn đề khó khăn hiện nay của ngành thuế TPHCM, ông...

Vận động doanh nghiệp kinh doanh vận tải hàng hóa bằng xe tải, container lắp đặt camera quan sát “điểm mù”

(HCM CityWeb) - Trong thời gian qua, tình hình tai nạn giao thông còn diễn biến phức tạp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Trong đó các vụ tai nạn giao thông do người điều khiển các phương tiện di chuyển vào đúng “điểm mù” của xe tải, xe container vẫn còn phổ biến. Điểm mù của xe container   Đội CSGT...

TP.Hồ Chí Minh triển khai nhiều giải pháp nâng cao chỉ số Thủ tục hành chính

(HCM CityWeb) – Trong thời gian qua, TP.Hồ Chí Minh đã triển khai các chỉ số chỉ đạo, điều hành và đánh giá chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp trong thực hiện thủ tục hành chính, dịch vụ công theo thời gian thực trên môi trường điện tử. Phó Chủ tịch UBND Thành phố Trần Thị Diệu Thúy thông tin tình hình triển khai Đề án 06...

Ra mắt ứng dụng công dân số Thành Phố Hồ Chí Minh

(HCM CityWeb) – Chiều 14/11, trong khuôn khổ Hội nghị giao ban với UBND một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về thúc đẩy triển khai nhiệm vụ của Đề án 06, UBND TP.Hồ Chí Minh đã ra mắt “Ứng dụng Công dân số Thành phố Hồ Chí Minh” (gọi tắt là “App Công dân số”) với mục đích Kết nối công dân và chính quyền. Đây là một ứng dụng di động thông...

Cảnh giác với thủ đoạn mạo danh cơ quan tư pháp liên hệ người nhà của các đối tượng đang bị khởi tố bị...

(HCM CityWeb) - Ngày 13/11, Công an Thành phố Hồ Chí Minh đã phát thông báo cảnh giác với thủ đoạn mạo danh cơ quan tư pháp (Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát nhân dân) liên hệ với người nhà của các đối tượng đang bị khởi tố bị can, bắt tạm giam để yêu cầu người nhà nạn nhân chuyển tiền “chạy án” bằng tiền điện tử USDT rồi chiếm đoạt. Qua công tác...

Đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2023-2025 của TP.Hồ Chí Minh

(HCM CityWeb) – Sáng 13/11, tại Hội trường UBND quận Phú Nhuận, Ban Tuyên giáo Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp Sở Nội vụ Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức Hội nghị thông tin, tuyên truyền Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, xã trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2023-2025. Quang cảnh hội nghị Đến dự hội nghị có Giám đốc Sở Nội vụ...

Bế mạc Ngày hội Việt Nam Xanh và trao giải Tuổi Trẻ Start-up Award 2024, Tái tạo xanh

(HCM CityWeb) – Tối 10/11, Ngày hội Việt Nam Xanh đã chính thức khép lại sau hai ngày hội với những con số ấn tượng, những đơn hàng xanh đã được kết nối, thúc đẩy xu hướng tiêu dùng xanh, sản xuất xanh. Tham dự buổi lễ có Thứ Trưởng Bộ Công thương Phan Thị Thắng. Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng trải nghiệm các sản...

Họp mặt kỷ niệm 71 năm Quốc khánh Vương quốc Campuchia

(HCM CityWeb) - Sáng 9/11, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị TP.Hồ Chí Minh và Hội Hữu nghị Việt Nam – Campuchia TP.Hồ Chí Minh tổ chức Họp mặt kỷ niệm 71 năm Quốc khánh Vương quốc Campuchia (9/11/1953 – 9/11/2024). Trung tướng Nguyễn Văn Nam, Tư lệnh Bộ Tư lệnh TP.Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam – Campuchia TP phát biểu tại...

Trao tặng giải thưởng Văn học nghệ thuật TPHCM lần thứ 3 (2018-2022)

Tối 7-11, tại Nhà hát Thành phố, Sở VH-TT TPHCM tổ chức lễ Trao tặng giải thưởng Văn học nghệ thuật (VHNT) TPHCM lần thứ 3 (2018-2022). Đến tham dự chương trình có các đồng chí: Nguyễn Phước Lộc, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch Uỷ ban MTTQ Việt Nam TPHCM; Phan Nguyễn Như Khuê, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy TPHCM; Huỳnh Thanh Nhân, Phó Chủ tịch HĐND...

Tin nổi bật

Tin mới nhất