Cần quản lý chặt chẽ sàn giao dịch tiền mã hoá để phòng chống rửa tiền và tội phạm xuyên biên giới

(Hochiminhcity.gov.vn) – Sáng 18/12, Ban Chuyên đề Công an TP.Hồ Chí Minh phối hợp với Hiệp hội Blockchain Việt Nam tổ chức tọa đàm “Nâng cao năng lực phòng chống tội phạm tài chính trên không gian mạng” với sự tham dự của hơn 200 đại biểu, đại diện các cơ quan quản lý, doanh nghiệp, tổ chức xã hội.

Phát biểu khai mạc, Đại tá Lê Quang Đạo, Phó Giám đốc Công an TP.Hồ Chí Minh nhấn mạnh toạ đàm được tổ chức nhằm nhận diện rõ hơn các phương thức, thủ đoạn của tội phạm trong lĩnh vực tài chính, công nghệ cao, qua đó xác định rõ các nguyên nhân, xu hướng của loại tội phạm này, đưa ra các biện pháp khuyến cáo, phòng ngừa đối với người dân, doanh nghiệp. Đồng thời, làm rõ thêm về sự cần thiết, tính cấp bách đối với việc ban hành, sửa đổi một số chính sách, quy định liên quan để đảm bảo cơ sở pháp lý vững chắc, đủ mạnh, khả thi, giúp ngăn chặn, đẩy lùi tội phạm trong lĩnh vực tài chính, công nghệ cao. Đặc biệt là nâng cao nhận thức cộng đồng về lừa đảo trực tuyến, tăng cường ý thức bảo vệ dữ liệu cá nhân của người dân và xây dựng mạng lưới liên kết giữa các tổ chức trong quá trình điều tra, xác minh, xử lý các vụ việc.

Tại toạ đàm, đại diện các đơn vị PA05, PC03 và PC02 (Công an TP.Hồ Chí Minh) đã chia sẻ về các thủ đoạn tội phạm công nghệ cao trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng; Công tác phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao lĩnh vực tài chính, ngân hàng của Công an TPHCM và các Kết quả công tác phòng chống tội phạm lĩnh vực tài chính, ngân hàng trên không gian mạng của Công an Thành phố trong thời gian qua. Đại diện của các đơn vị kể trên cũng nêu ra những khó khăn, vướng mắc và đề xuất biện pháp tháo gỡ cụ thể xuất phát từ tình hình thực tiễn và nhận định về xu hướng phát triển của lĩnh vực công nghệ hiện nay.

Để giải quyết vấn đề này, ông Phan Đức Trung, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Blockchain Việt Nam đề xuất cần nhanh chóng phổ cập kiến thức về blockchain và AI đến mọi đối tượng cộng đồng để giảm thiểu tình trạng lừa đảo, nhất là đối với những người yếu thế (người lớn tuổi, trẻ nhỏ, phụ nữ,..). Hình thức đào tạo cần linh hoạt, đa dạng, bao gồm đào tạo trực tiếp, tổ chức hội thảo, diễn đàn, đào tạo online qua MasterTeck (nền tảng học trực tuyến mở (MOOC) Blockchain và AI đầu tiên của Việt Nam theo Chiến lược Blockchain Quốc gia).

Đối với lực lượng thực thi nhiệm vụ đảm bảo an ninh, trật tự xã hội là các cơ quan công an, cần tăng cường đào tạo nội bộ, nâng cao kiến thức chuyên môn để nắm bắt và làm chủ các công nghệ tiên tiến, dễ dàng truy vết và ngăn chặn các hành vi lừa đảo. Đồng thời, phối hợp với các đơn vị quốc tế, tổ chức cung cấp dữ liệu uy tín toàn cầu và các chương trình truy vết trên mạng blockchain (on-chain) như ChainTracer để tối ưu hiệu quả công tác điều tra, xác định và ngăn ngừa các giao dịch bất hợp pháp.

Ông Phan Đức Trung, Phó Chủ tịch thường trực VBA nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phổ cập kiến thức Blockchain và AI đến cộng đồng và lực lượng thực thi nhiệm vụ đảm bảo an ninh, trật tự. 

Đồng quan điểm, Đại tá, PGS.TS Nguyễn Văn Chánh, Trưởng khoa Khoa Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, môi trường (Trường Đại học Cảnh sát nhân dân) cho biết đảm bảo mọi người đều an toàn trên không gian mạng là một mục tiêu lớn mà ĐH Cảnh sát Nhân dân nói riêng và lực lượng cảnh sát nói chung đã và đang nỗ lực thực hiện. ĐH Cảnh sát Nhân dân cũng đang nỗ lực truyền thông, giáo dục nhận thức, nâng cao ý thức cảnh giác cho cộng đồng, đặc biệt là các em học sinh, sinh viên từ bậc Trung học đến Đại học.

Ông Ngô Minh Hiếu – Giám đốc Dự án Phòng chống lừa đảo cho biết tâm lý của nạn nhân là một trong những rào cản lớn khiến nhiều người không muốn trình báo các cơ quan chức năng. Đối với các nạn nhân bị lừa đảo các khoản tiền lớn, đa phần là lừa đảo tình cảm thì họ thường lo lắng bị ảnh hưởng đến uy tín và các mối quan hệ xã hội. Một số người khác lại cho rằng số tiền quá nhỏ không muốn báo cáo cơ quan chức năng hoặc cho rằng báo cáo cũng không giải quyết được nên lựa chọn phương án im lặng . Cũng theo ông Hiếu, “việc chống lừa đảo trên không gian mạng không hề khó. Người dân chỉ cần chậm lại, kiểm chứng thông tin và báo cáo các cơ quan chức năng thì có thể giảm thiểu nguy cơ lừa đảo”.

Đại diện Cơ quan Cảnh sát điều tra PC01 (Công an TP.Hồ Chí Minh) cho biết, đơn vị từng thụ lý, điều tra nhiều vụ việc liên quan đến tiền mã hoá, rửa tiền, lừa đảo, đánh bạc trên không gian mạng, mua bán trao đổi tiền mã hoá trên các sàn như Binance, ví điện tử,… nhưng gặp khó khăn trong việc định danh các nguồn tiền và truy vết dòng tiền. Đại diện PC01 đặt vấn đề làm thế nào để phối hợp giữa các cơ quan để điều tra, thu thập tài liệu đúng quy định pháp luật để có thể truy tố các hành vi phạm tội.

Liên quan vấn đề trên, ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm chương trình ChainTracer, VBA, cho biết, các giao dịch trên blockchain không phải là ẩn danh như mọi người nhầm tưởng mà thực tế chỉ là bán ẩn danh, việc truy vết dòng tiền là rất đơn giản. Việc định danh các địa chỉ ví, địa chỉ giao dịch là không cần thiết, thay vào đó, cơ quan chức năng có thể theo vết dòng tiền khi chuyển từ ví tiền mã hoá sang giao dịch trên nền tảng tài chính truyền thống. Ví dụ, đã có nhiều tình huống tội phạm sử dụng các loại ví tiền mã hoá chuyển thành tiền pháp định để mua bán tại một cửa hàng tiện lợi và ngay lập tức bị truy bắt.

Theo Đại tá, PGS.TS Nguyễn Văn Chánh, Trường Đại học Cảnh sát nhân dân, cơ chế hợp tác giữa các cơ quan liên quan để có thể tăng cường công tác phòng chống rửa tiền, phòng chống tội phạm trên không gian mạng là hết sức cần thiết nhưng cần phải được phân công và thống nhất cụ thể vì mỗi cơ quan, tổ chức đều có những nhiệm vụ được pháp luật quy định. 

Được biết, tọa đàm đã dành phần lớn thời gian để thảo luận về cơ chế quản lý và hành động của các cơ quan nhà nước đối với các sàn giao dịch tiền mã hóa, tập trung vào việc phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và các hành vi vi phạm pháp luật khác để giảm thiểu tội phạm tài chính trên không gian mạng.

ZUKI