Powered by Techcity

Hoa văn kể chuyện năm Rồng

Con rồng là một hình tượng có vị trí đặc biệt trong văn hóa, tín ngưỡng tâm linh của dân tộc Việt Nam. Hình tượng rồng Việt vì thế hiện diện đa dạng trong mọi mặt đời sống xã hội từ kiến trúc, trên trang phục, đồ mỹ thuật ứng dụng cho đến sinh hoạt lễ hội.

a6b-7437.jpg
Khách tham quan chuyên đề “Long Vân khánh hội” tại Bảo tàng Lịch sử TPHCM. Ảnh: THIÊN BÌNH

Cội nguồn rồng tiên

Trong truyền thuyết Hồng Bàng thị, người Việt coi rồng là biểu trưng của nguồn cội, của ý thức giống nòi và tinh thần đoàn kết dân tộc. Trong tâm thức của người Việt, rồng biểu trưng cho sức mạnh siêu nhiên: thần mưa, gió, có ảnh hưởng và chi phối mạnh mẽ tới nền văn minh lúa nước với những khát vọng thực tế, đó là cầu cho mưa thuận gió hòa, đời sống ấm no, vui vẻ, hạnh phúc. Theo nhiều nhà nghiên cứu văn hóa, đây là một triết lý rất nhân văn, thể hiện sự tôn trọng và hòa hợp với thiên nhiên.

Qua các triều đại phong kiến như Lý, Trần, rồng hiện hữu ở những vị trí trang trọng nhất trong các tác phẩm, công trình nghệ thuật, như trên bệ tượng Phật A Di Đà chùa Phật Tích, trong tháp Chương Sơn (Nam Định), cánh cửa chùa Phổ Minh (Nam Định)…

Thời Lê Sơ, hình tượng rồng được chạm khắc phổ biến trên các chất liệu đá như: rồng đá ở điện Kính Thiên – Hoàng thành Thăng Long, rồng đá trên bia tiến sĩ ở Văn Miếu – Quốc tử Giám, trên các bia tại lăng mộ vua Lê (Lam Kinh, Thanh Hóa).

Từ thời Hậu Lê về sau đến thời Nguyễn, hình ảnh rồng được trang trí nghiêm cẩn trong cung vua, phủ chúa, lăng tẩm; trong không gian tín ngưỡng của người Việt như trên kiến trúc đình/ chùa miếu/đạo quán; trên vật dụng cung đình như kim ngọc/bảo tỷ, sách đồng, sắc phong, phẩm phục; trên vật dụng hàng ngày như nghiên mực, ống bút, bình, đĩa, tô, chén; trong sinh hoạt lễ hội như múa rồng, trò chơi dân gian “Rồng rắn lên mây”…

TS Hoàng Anh Tuấn, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử TPHCM, phân tích: “Qua thời gian, biểu tượng rồng đã được con người thay đổi theo điều kiện tự nhiên và xã hội, được sử dụng theo những mục đích khác nhau, có những sự khác biệt nhất định trong từng giai đoạn lịch sử Việt Nam. Sự khác biệt ấy thực chất chính là sự điều chỉnh của cư dân Việt Nam nhằm biến đổi và phản ánh không gian tự nhiên – xã hội của Việt Nam”.

Nét văn hóa từ sinh hoạt dưới nếp nhà

Theo các nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, biểu tượng rồng trong cung đình được quy định một cách nghiêm ngặt, khắt khe về cách thể hiện, trang trí; còn trong đời sống dân gian, rồng được thể hiện một cách đa dạng, phóng khoáng và sinh động hơn trong các loại hình đồ dùng sinh hoạt, với những ẩn dụ để rèn luyện tính cách cao đẹp trong mỗi người.

Điều này thể hiện khá rõ qua hơn 100 hiện vật trưng bày trong chuyên đề Long Vân khánh hội đang diễn ra tại Bảo tàng Lịch sử TPHCM. Theo đó, câu chuyện về hình tượng rồng trong đời sống hàng ngày thể hiện qua nhiều vật dụng gia đình làm từ gốm Chu Đậu, Bát Tràng, gốm Cây Mai như chén, đĩa, bình, hũ, bình vôi… với các đề tài cá hóa long, long mã, long vân…

a6d-5902.jpg
Đĩa gốm thời vua Thiệu Trị, nổi bật với họa tiết “Viên long” (rồng cuộn tròn) trưng bày trong chuyên đề “Long Vân khánh hội” tại Bảo tàng Lịch sử TPHCM. Ảnh: THIÊN BÌNH

Hai dĩa gốm Chu Đậu với đề tài Cá hóa long Long mã khiến chị Hoàng Phương Uyên (34 tuổi, nhân viên đồ họa, ngụ quận Tân Phú, TPHCM) dừng lại khá lâu để chụp ảnh và tìm hiểu.

Chị Uyên chia sẻ: “Đồ cổ bằng gốm thu hút người ta bởi chất men và hoa văn trên đó, chất men thì có dòng gốm đến bây giờ gần như đã thất truyền, còn hoa văn được vẽ lên như cẩn vào đó một thông điệp. Sự tích Cá hóa rồng đã quá quen thuộc, trong nhà mà có một chiếc dĩa như vầy, mỗi bữa cơm cũng là cách người xưa răn dạy con cháu rằng cá chép phải vượt qua các thử thách và kỳ thi khó khăn để hóa rồng. Tuổi trẻ cũng vậy, phải học hành bài bản và rèn luyện bản lĩnh kiên cường vượt qua các kỳ thi hay áp lực trong cuộc sống để bản thân trưởng thành, vững vàng”.

Hay chiếc đĩa gốm Chu Đậu với đề tài Long mã cũng ẩn chứa một ngụ ý văn hóa của người xưa, sự kết hợp rồng và ngựa là hài hòa âm – dương, biểu hiện sự chuyển hóa không ngừng trong vũ trụ. Rồng thường ở trên trời cao, lúc ẩn lúc hiện trong mây, cai quản khắp trời biển, ngựa là con vật đời thường, chạy nhanh trên mặt đất. Vì vậy, long mã – ngựa hóa rồng là con vật mang trong mình đầy đủ sự kết hợp âm – dương, không gian – thời gian, long mã chạy là biểu hiện cho vũ trụ vận động, đồng thời tượng trưng cho thánh nhân.

Từ truyền thuyết Con Rồng cháu Tiên đến hình ảnh một Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng với khu vực và thế giới, cùng hướng đến tương lai thịnh vượng – con rồng như một biểu tượng kết nối, mang ý nghĩa cho sự chiến thắng mọi hoàn cảnh, vươn cao phát triển.

THIÊN THANH



Nguồn

Cùng chủ đề

Hỗ trợ vé tàu, máy bay đưa hàng nghìn lao động về quê đón Tết Nguyên đán 2025

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (LĐLĐVN) sẽ tổ chức “Chuyến bay Công đoàn – Xuân 2025” và “Chuyến tàu Công đoàn – Xuân 2025” đưa 2.400 đoàn viên, người lao động về quê đón Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025. Đối tượng hỗ trợ là đoàn viên, người lao động đang làm việc theo hợp đồng lao động tại các đơn vị, doanh nghiệp có đóng kinh phí công đoàn trước ngày 31/10/2024 tại TP.HCM, Đồng Nai, Bình...

Vườn hoa Lái Thiêu – Vietnam.vn

Vườn cây ăn trái Lái Thiêu được biết đến với những khu vườn trải rộng trĩu nặng cây trái, tỏa hương thơm ngát một vùng trời. Điểm du lịch hấp dẫn này nằm ở thành phố Thuận An, tỉnh Bình Dương, cách thành phố Thủ Dầu Một khoảng 10km về hướng Nam và cách thành phố Hồ Chí Minh khoảng 20km về hướng Bắc. Năm năm trở lại đây, trong việc phát triển nông thôn mới và phục vụ...

Lãnh đạo TPHCM dự Lễ hội Khai hạ – Cầu an

Sáng 16-2 (nhằm mùng 7 tháng Giêng), tại Di tích lịch sử - văn hóa quốc gia Lăng Tả quân Lê Văn Duyệt (quận Bình Thạnh, TPHCM), Ban Tổ chức các ngày lễ lớn của quận Bình Thạnh long trọng tổ chức Lễ hội Khai hạ - Cầu an, lễ hội đã được Bộ VH-TT-DL công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Tại buổi lễ, Ban Tổ chức đã...

Thủ tướng yêu cầu tập trung công việc ngay sau tết, cán bộ tuyệt đối không đi lễ hội trong giờ hành chính

Thủ tướng biểu dương các lực lượng chức năng làm việc xuyên tết, đề nghị các bộ ngành, địa phương kịp thời khen thưởng hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền khen thưởng phù hợp để ghi nhận, động viên các tổ chức, cá nhân, lực lượng chức năng có thành tích nổi bật, xuất sắc và tinh thần phục vụ nhân dân trong dịp Tết Nguyên đán Giáp Thìn. Thủ tướng yêu cầu các bộ, cơ quan,...

Tưng bừng khai mạc Chợ hoa xuân “Trên bến dưới thuyền”

Tối 4-2, tại sân khấu tiểu cảnh trên kênh Tàu Hủ, đường Bến Bình Đông, phường 13, quận 8, Ban Tổ chức kỷ niệm các ngày lễ lớn TPHCM tổ chức lễ khai mạc Chợ hoa xuân "Trên bến dưới thuyền" Tết Giáp Thìn 2024. Trong lễ khai mạc, Nhà hát Ca múa nhạc dân tộc Bông Sen đã thực hiện một chương trình nghệ thuật đa sắc, hấp dẫn, biểu diễn các...

Cùng tác giả

SAMCO nộp ngân sách mỗi năm 1.000 tỉ đồng, hướng đến sản xuất xe điện

Lãnh đạo UBND TP.HCM trao cờ truyền thống cho Tổng công ty Cơ khí Giao thông vận tải Sài Gòn – Ảnh: SAMCO – Ảnh: THU DUNG Buổi lễ có sự tham dự của Phó bí thư thường trực Thành ủy TP.HCM Nguyễn Hồ Hải, Phó chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường và lãnh đạo nhiều sở, ngành… Theo ông Phạm Quốc Huy – chủ tịch hội đồng thành viên Samco, thời gian qua công ty có tốc độ...

Lấy ý kiến đối với đề nghị khen thưởng Chiến sĩ thi đua toàn quốc và Huân chương Lao động

Thực hiện quy định tại Khoản 2, Điều 46 Nghị định số 98/2023/NĐ-CP, ngày 31 tháng 12 năm 2023 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thi đua, Khen thưởng quy định “Người có thẩm quyền đề nghị xét tặng hình thức khen thưởng huân chương và danh hiệu vinh dự nhà nước quy định tại khoản 5, Điều 84 của Luật Thi đua, khen thưởng có trách nhiệm công khai danh sách cá nhân,...

Dâng hương tưởng niệm, trao quà gia đình chính sách

(HTV) - Đoàn công tác Tổng Cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam do Thiếu tướng Trần Ngọc Anh - Cục trưởng Cục Chính trị dẫn đầu có chuyến đi về nguồn tại huyện Lộc Ninh (tỉnh Bình Phước). ...

An Giang thúc đẩy các mối quan hệ hợp tác, giao lưu kết nối giao thương hợp tác đầu tư

(HCM CityWeb) - Sáng 26/11, tại TP.Hồ Chí Minh, UBND tỉnh An Giang tổ chức Hội nghị giới thiệu tiềm năng đầu tư và quảng bá sản phẩm đặc trưng tỉnh An Giang. Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Hồ Văn Mừng phát biểu khai mạc hội nghị   Tham dự có Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc,...

Tập huấn công tác bảo đảm và kiểm định chất lượng giáo dục cho cơ sở đại học

Hội thảo được tổ chức theo hình thức trực tiếp và trực tuyến, với sự tham dự của đại diện lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ GDĐT; đại diện lãnh đạo và cán bộ của 7 tổ chức kiểm định chất lượng giáo dục trong nước và hơn 200 cơ sở giáo dục đại học, với 300 điểm cầu, hơn 2.000 đại biểu tham gia tập huấn. Quang cảnh hội thảo Phát biểu khai mạc hội thảo, Cục trưởng Cục...

Cùng chuyên mục

Trao mũ bảo hiểm cho học sinh tiểu học trên địa bàn TP.Hồ Chí Minh

(HCM CityWeb) – Sáng 25/11, Ban An toàn giao thông TP.Hồ Chí Minh phối hợp với Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, Bộ Giáo dục và Đào tạo và Công ty Honda Việt Nam tổ chức Lễ trao mũ bảo hiểm cho học sinh Trường Tiểu học Giồng Ông Tố, TP. Thủ Đức, TP.Hồ Chí Minh Ban An toàn giao thông TP.Hồ Chí Minh phối hợp...

Triển lãm “Hoàng Sa, Trường Sa – Biển, đảo thiêng liêng”

Trong hai ngày 22 và 23-11, tại TP Phú Quốc (tỉnh Kiên Giang), Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân phối hợp với Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước (Bộ Nội vụ), Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam và Bảo tàng Hải quân tổ chức Triển lãm “Hoàng Sa, Trường Sa - Biển, đảo thiêng liêng”. Triển lãm giới thiệu gần 200 tài liệu, bản đồ, hình ảnh...

Nhận diện lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật TPHCM sau 50 năm

Chủ trì tọa đàm là các đồng chí: Phan Nguyễn Như Khuê, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy TPHCM; Nguyễn Thọ Truyền, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy TPHCM và NSƯT Nguyễn Thị Thanh Thúy, Phó Giám đốc Sở VH-TT TPHCM. Phát biểu kết thúc, đồng chí Phan Nguyễn Như Khuê cho biết, kết quả tọa đàm là cơ sở tin cậy để Hội...

Công bố bảng xếp hạng 100 nơi làm việc tốt nhất Việt Nam năm 2024

(HCM CityWeb) – Chiều 19/11, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Công ty Anphabe (đơn vị tư vấn tiên phong về giải pháp Thương hiệu Nhà tuyển dụng và Môi trường làm việc Hạnh phúc) đã công bố bảng xếp hạng 100 nơi làm việc tốt nhất Việt Nam 2024. Ban tổ chức công bố kết quả TOP 100 nơi làm việc tốt...

Cục Thuế TPHCM có thêm 2 phó cục trưởng

Sáng 18-11, Cục Thuế TPHCM tổ chức hội nghị công bố quyết định bổ nhiệm phó cục trưởng Cục Thuế TPHCM. Cùng với đó là các giải pháp nuôi dưỡng nguồn thu, chú trọng đến thuế thương mại điện tử… Đánh giá cao hai đồng chí vừa được bổ nhiệm, trưởng thành từ cơ sở, nắm bắt đầy đủ các vấn đề khó khăn hiện nay của ngành thuế TPHCM, ông...

Vận động doanh nghiệp kinh doanh vận tải hàng hóa bằng xe tải, container lắp đặt camera quan sát “điểm mù”

(HCM CityWeb) - Trong thời gian qua, tình hình tai nạn giao thông còn diễn biến phức tạp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Trong đó các vụ tai nạn giao thông do người điều khiển các phương tiện di chuyển vào đúng “điểm mù” của xe tải, xe container vẫn còn phổ biến. Điểm mù của xe container   Đội CSGT...

TP.Hồ Chí Minh triển khai nhiều giải pháp nâng cao chỉ số Thủ tục hành chính

(HCM CityWeb) – Trong thời gian qua, TP.Hồ Chí Minh đã triển khai các chỉ số chỉ đạo, điều hành và đánh giá chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp trong thực hiện thủ tục hành chính, dịch vụ công theo thời gian thực trên môi trường điện tử. Phó Chủ tịch UBND Thành phố Trần Thị Diệu Thúy thông tin tình hình triển khai Đề án 06...

Ra mắt ứng dụng công dân số Thành Phố Hồ Chí Minh

(HCM CityWeb) – Chiều 14/11, trong khuôn khổ Hội nghị giao ban với UBND một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về thúc đẩy triển khai nhiệm vụ của Đề án 06, UBND TP.Hồ Chí Minh đã ra mắt “Ứng dụng Công dân số Thành phố Hồ Chí Minh” (gọi tắt là “App Công dân số”) với mục đích Kết nối công dân và chính quyền. Đây là một ứng dụng di động thông...

Cảnh giác với thủ đoạn mạo danh cơ quan tư pháp liên hệ người nhà của các đối tượng đang bị khởi tố bị...

(HCM CityWeb) - Ngày 13/11, Công an Thành phố Hồ Chí Minh đã phát thông báo cảnh giác với thủ đoạn mạo danh cơ quan tư pháp (Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát nhân dân) liên hệ với người nhà của các đối tượng đang bị khởi tố bị can, bắt tạm giam để yêu cầu người nhà nạn nhân chuyển tiền “chạy án” bằng tiền điện tử USDT rồi chiếm đoạt. Qua công tác...

Đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2023-2025 của TP.Hồ Chí Minh

(HCM CityWeb) – Sáng 13/11, tại Hội trường UBND quận Phú Nhuận, Ban Tuyên giáo Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp Sở Nội vụ Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức Hội nghị thông tin, tuyên truyền Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, xã trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2023-2025. Quang cảnh hội nghị Đến dự hội nghị có Giám đốc Sở Nội vụ...

Tin nổi bật

Tin mới nhất