Hoàn thiện quy định về thuế thu nhập doanh nghiệp theo thuế tối thiểu toàn cầu

Ngày 29/11/2023, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 107/2023/QH15 về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.

Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2024, áp dụng từ năm tài chính 2024 đối với đơn vị hợp thành của tập đoàn đa quốc gia có doanh thu trong báo cáo tài chính hợp nhất của công ty mẹ tối cao ít nhất 2 năm trong 4 năm liền kề trước năm tài chính xem xét tương đương mức 750 triệu EUR trở lên, trừ một số trường hợp theo quy định.

Nghị quyết này có quy định 2 nội dung về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung đáng chú ý.

Đó là quy định bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn (QDMTT) áp dụng cho đơn vị hợp thành hoặc tập hợp các đơn vị hợp thành của tập đoàn đa quốc gia có hoạt động sản xuất kinh doanh tại Việt Nam. Thời hạn nộp tờ khai và nộp thuế đối với QDMTT là 12 tháng sau ngày kết thúc năm tài chính.

Thứ hai là quy định tổng hợp thu nhập chịu thuế tối thiểu (IIR) áp dụng cho công ty mẹ tối cao, công ty mẹ bị sở hữu một phần, công ty mẹ trung gian tại Việt Nam là đơn vị hợp thành của tập đoàn đa quốc gia, nắm giữ trực tiếp hoặc gián tiếp quyền sở hữu đơn vị hợp thành chịu thuế suất thấp tại nước ngoài theo quy định về thuế tối thiểu toàn cầu. Thời hạn nộp tờ khai và nộp thuế đối với IIR là 18 tháng sau ngày kết thúc năm tài chính đối với năm đầu tiên tập đoàn thuộc đối tượng áp dụng và 15 tháng sau ngày kết thúc năm tài chính đối với các năm tiếp theo.

Bên cạnh đó, nghị quyết này cũng đã quy định, người nộp thuế phải nộp tờ khai thông tin theo quy định về thuế tối thiểu toàn cầu và tờ khai thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung kèm theo bản thuyết minh giải trình chênh lệch do khác biệt giữa các chuẩn mực kế toán tài chính.

Trường hợp tập đoàn đa quốc gia có nhiều hơn 1 đơn vị hợp thành tại Việt Nam thì trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày kết thúc năm tài chính, tập đoàn đa quốc gia có văn bản thông báo chỉ định một trong những đơn vị hợp thành tại Việt Nam nộp tờ khai và nộp thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung của tập đoàn theo quy định về thuế tối thiểu toàn cầu. 

Trường hợp hết thời hạn 30 ngày kể từ ngày kết thúc năm tài chính, tập đoàn đa quốc gia không thông báo chỉ định đơn vị hợp thành tại Việt Nam nộp tờ khai và nộp thuế thì trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày hết thời hạn phải thông báo, cơ quan thuế chỉ định đơn vị hợp thành tại Việt Nam nộp tờ khai và nộp thuế.

Số liệu quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2022 cho thấy, Tổng cục Thuế tính toán sơ bộ có khoảng 122 tập đoàn nước ngoài đầu tư vào Việt Nam chịu ảnh hưởng của quy định thuế bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn và số thuế bổ sung ước tính thu được khoảng 14.600 tỷ đồng. 

Cũng theo tính toán sơ bộ dựa trên số liệu quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2022, nếu Việt Nam áp dụng quy định tổng hợp thu nhập chịu thuế IIR, sẽ có 6 tập đoàn tại Việt Nam thuộc đối tượng áp dụng; số thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung Việt Nam có thể thu được dự kiến khoảng gần 73 tỷ đồng (trong trường hợp các nước nhận đầu tư không áp dụng quy định bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn).

Việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu tại Việt Nam là một nội dung được Chính phủ và Bộ Tài chính rất quan tâm. Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế được giao là đơn vị chủ trì soạn thảo Nghị định quy định chi tiết Nghị quyết số 107. 

Trong các tháng vừa qua, Tổng cục Thuế đã tích cực phối hợp với các công ty kiểm toán, lấy ý kiến các bộ, ngành, hiệp hội, cơ quan liên quan, các đối tượng chịu sự tác động để hoàn thiện dự thảo Nghị định bảo đảm đầy đủ các căn cứ pháp lý, đồng bộ, thống nhất với quy định tại Nghị quyết 107 và nhất quán với các hướng dẫn của OECD. Theo lộ trình, dự thảo Nghị định sẽ tiếp tục được lấy ý kiến rộng rãi trước khi trình Chính phủ ban hành vào quý IV/2024. 

Quốc Tuấn