Hoan nghênh sự sẵn sàng của Việt Nam trong hợp tác quốc tế về nhân quyền

Sự tham gia của Việt Nam với các cơ chế về bảo vệ nhân quyền chính là minh chứng cho giá trị bền vững của hợp tác quốc tế về vấn đề này. (Nguồn: UNDP Việt Nam)

Bài viết của Trưởng bộ phận Quản trị và Tham gia thuộc UNDP Việt Nam Sabina Stein cho hay, khi các cuộc khủng hoảng toàn cầu và tình trạng xem nhẹ luật pháp quốc tế gia tăng dẫn đến những vi phạm nhân quyền trên diện rộng, việc tái khẳng định giá trị của các công cụ bảo vệ nhân quyền cũng như sự hợp tác quốc tế về vấn đề này càng trở nên đặc biệt quan trọng.

Những cơ chế này, được xây dựng trên nền tảng của Tuyên ngôn quốc tế Nhân quyền (UDHR) – được thông qua ngày 10/12/1948 – vẫn tiếp tục là khuôn khổ quan trọng để bảo vệ nhân quyền và thúc đẩy đối thoại đa phương.

Sự tham gia của Việt Nam với các cơ chế này chính là minh chứng cho giá trị bền vững của hợp tác quốc tế về nhân quyền.

Vai trò của Việt Nam

Việt Nam đã phê chuẩn 7 trong số 9 công ước nhân quyền quốc tế cốt lõi, trong đó có Công ước Liên hợp quốc (LHQ) về Chống tra tấn và hành vi đối xử hoặc trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo hoặc hạ thấp nhân phẩm (UNCAT).

Bằng việc phê chuẩn các công ước này, Việt Nam đã cam kết điều chỉnh các khuôn khổ pháp luật quốc gia phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế và tham gia vào các quy trình đánh giá định kỳ.

Trong nhiệm kỳ thành viên Hội đồng Nhân quyền LHQ (2023-2025), Việt Nam đã tài trợ các nghị quyết kỷ niệm 70 năm Tuyên ngôn Nhân quyền quốc tế và kêu gọi cách tiếp cận dựa trên quyền con người đối với hành động khí hậu.

Theo bà Sabina Stein, vai trò của Việt Nam với tư cách thành viên Hội đồng Nhân quyền LHQ (2023-2025) là minh chứng cho cam kết của Việt Nam trong hợp tác quốc tế.

Nhìn về tương lai, Việt Nam đã công bố ứng cử cho nhiệm kỳ thứ hai tại Hội đồng Nhân quyền (2026-2028), cho thấy ý định tiếp tục đóng vai trò tích cực trong hệ thống nhân quyền quốc tế.

UNDP cũng nhấn mạnh giá trị của chuyến thăm Việt Nam vào năm 2024 của Báo cáo viên Đặc biệt về quyền phát triển, đồng thời khuyến khích các chuyến thăm trong tương lai của các chuyên gia thuộc cơ chế nhân quyền LHQ, nhằm tăng cường đối thoại và hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và các cơ chế này.

Sự sẵn sàng và cơ hội

Một trong những minh chứng rõ ràng nhất về sự sẵn sàng hợp tác của Việt Nam với các cơ chế nhân quyền quốc tế là thông qua Đánh giá Định kỳ Phổ quát (UPR).

Trong chu kỳ UPR lần thứ 4, hoàn thành vào tháng 10 năm nay, Việt Nam đã chấp nhận 271 trên 320 khuyến nghị – tương đương 85%, với 253 khuyến nghị được chấp nhận hoàn toàn. Điều này cho thấy sự sẵn sàng của Việt Nam trong việc đối thoại xây dựng về nhân quyền với cộng đồng quốc tế.

Tuy nhiên, việc chấp nhận các khuyến nghị chỉ là bước khởi đầu. Nhiệm vụ quan trọng nhất là chuyển đổi chúng thành các hành động cụ thể để cải thiện cuộc sống của người dân. Hiện tại, Việt Nam đang xây dựng Kế hoạch Tổng thể quốc gia cho chu kỳ UPR lần thứ 4, nhằm hướng dẫn việc thực thi trong 5 năm tới.

Kế hoạch này, kế thừa từ Kế hoạch Tổng thể của chu kỳ UPR lần thứ 3, cần phải tham vọng, khả thi và đo lường được. Kế hoạch nên xác định rõ trách nhiệm phù hợp với cơ cấu chính quyền mới, cũng như ngân sách, thời gian, và các chỉ số giám sát và đánh giá.

Năm 2025 sẽ mang đến nhiều cơ hội quan trọng cho Việt Nam, khi có kế hoạch trình bày trước nhiều cơ quan quan trọng trong việc hỗ trợ thực thi các công ước.

Vào tháng 3, Việt Nam sẽ đối thoại với Ủy ban về Quyền của người khuyết tật (CRPD), sau đó, Ủy ban Nhân quyền theo Công ước quốc tế về các Quyền dân sự và chính trị (ICCPR) sẽ đánh giá hoạt động vào tháng 7.

Cuối năm, Việt Nam sẽ trình bày trước Ủy ban Xóa bỏ phân biệt đối xử đối với phụ nữ (CEDAW) vào tháng 10.

UNDP bày tỏ hoan nghênh sự tham gia tích cực của Việt Nam trong các quy trình trên, vốn là các hoạt động đòi hỏi nhiều nguồn lực. Sự hợp tác như vậy càng trở nên có ý nghĩa trong bối cảnh hiện nay, khi ngày càng nhiều người nghi ngờ trật tự dựa trên luật lệ và sự hợp tác đa phương để thúc đẩy các giá trị chung.