Vào lúc 9h tối 1/10 (giờ Mỹ, 9h sáng 2/10 giờ Việt Nam), cuộc tranh luận trực tiếp duy nhất giữa hai ứng cử viên phó tổng thống Tim Walz (đảng Dân chủ) và James David Vance (đảng Cộng hòa) do CBS News tổ chức đã diễn ra.
Đây là cơ hội cuối cùng để các ứng cử viên trong liên danh tổng thống thể hiện bản thân trước khán giả truyền hình vào “giờ vàng” trước khi bước vào cuộc bầu cử năm 2024, ngày 5/11.
Ông Walz, 60 tuổi, thống đốc đảng Dân chủ của Minnesota, và ông Vance, 40 tuổi, thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa của Ohio, đều đến từ vùng Trung Tây nước Mỹ, nhưng lại có phong cách và hệ tư tưởng hoàn toàn khác biệt.
Ông Walz cho biết, cuộc xung đột tại Gaza bắt đầu vào ngày 7/10/2023 và điều quan trọng là đảng Dân chủ phải vận dụng “kinh nghiệm” sau khi họ ngăn chặn một cuộc tấn công sắp xảy ra của Iran vào Israel.
Ứng viên phó tổng thống đảng Dân chủ nói rõ: “Điều cơ bản ở đây là sự lãnh đạo ổn định sẽ rất quan trọng… Những gì chúng ta thấy ở Phó Tổng thống Harris là sự vững chắc, bình tĩnh khi kêu gọi liên minh xích lại gần nhau hơn và hiểu rằng các đồng minh của chúng ta rất quan trọng”.
Theo ông, liên danh của bà Harris sẽ vẫn cam kết “bảo vệ lực lượng của mình và lực lượng đồng minh”.
Về phần mình, ứng cử viên đảng Cộng hòa J.D. Vance cho biết, Israel có quyền lựa chọn nếu muốn tiến hành một cuộc tấn công phủ đầu, đồng thời nói thêm rằng ông sẽ ủng hộ các đồng minh bất kể họ ở đâu “khi họ chiến đấu với những kẻ xấu”.
Để đáp lại câu trả lời của ông Walz về cuộc xung đột Trung Đông, ông Vance bắt đầu bằng cách giới thiệu về bản thân.
Bên cạnh đó, liên danh của ông Trump khẳng định, chính cựu Tổng thống Mỹ “đã mang lại sự ổn định bằng cách sử dụng biện pháp răn đe hiệu quả” bởi vì mọi người thường sợ vượt giới hạn, nhưng lại cần hòa bình bằng sức mạnh, và nếu ai vượt qua giới hạn, họ sẽ mang lại sự ổn định và hòa bình cho thế giới.
Câu hỏi thứ hai xoay quanh vấn đề biến đổi khí hậu được dành cho ông Vance, ứng viên phó tổng thống của đảng Cộng hòa, khi Mỹ vừa trải qua cơn bão Helene khiến ít nhất 121 người trên 6 tiểu bang ở phía Đông Nam tử vong và khoảng 600 người mất tích.
Đồng minh của ông Trump khẳng định: “Biến đổi khí hậu là một vấn đề rất quan trọng. Ông Trump và tôi ủng hộ không khí sạch và nước sạch”.
Quan điểm này khác với phe Dân chủ, tập trung vào khí thải carbon, cho rằng chúng thúc đẩy tất cả các biến đổi khí hậu.
Ông Vance nói rõ: “Nếu chúng ta quan tâm đến không khí và nước sạch hơn, điều tốt nhất cần làm là đầu tư mạnh tay hơn vào người lao động và người dân Mỹ và thật không may, bà Harris đã làm điều ngược lại”.
Đáp trả đối phương, ông Walz lập luận rằng, nếu đắc cử, nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump sẽ không thể tập trung vào tác động của biến đổi khí hậu khi ông ấy gọi vấn đề này “một trò lừa bịp”.
Liên danh tranh cử của bà Harris nói rõ: “Giải pháp cho chúng ta là tiếp tục tiến về phía trước, rằng biến đổi khí hậu là có thật, việc giảm thiểu tác động của chúng là vô cùng quan trọng”.
Người di cư
Ứng cử viên đảng Cộng hòa J.D Vance được hỏi về chính sách trục xuất hàng loạt người di cư đã vượt biên giới Mỹ-Mexico của ông Trump, rằng điều này sẽ thực hiện thế nào và liệu nó có liên quan việc chia cắt gia đình hay không.
Theo ông Vance, chính quyền đảng Cộng hòa, nếu đắc cử, sẽ “bắt đầu với những người di cư phạm tội”, tiếp theo là “những người nước ngoài bất hợp pháp” đang “tìm cách làm giảm tiền lương của người lao động Mỹ”.
Ông cũng chỉ trích bà Harris vì đã “mở cửa” biên giới, điều mà ông cho là dẫn đến cuộc khủng hoảng fentanyl (chất gây nghiện khiến gần 110.000 người Mỹ thiệt mạng tính đến tháng 4).
Nhập cư là vấn đề cực kỳ khó khăn đối với cả đảng Dân chủ lẫn đảng Cộng hòa do số lượng người vượt biên kỷ lục hiện nay, trong khi dự luật nhằm hạn chế số lượng người nhập cư bất hợp pháp do lưỡng đảng đề xuất ở Quốc hội đã bị bác bỏ do phía ông Trump gây cản trở.
 |
| Ông Vance thừa nhận đã có những đánh giá sai về liên minh tranh cử Donald Trump trước đây. (Nguồn: AP) |
‘Tôi đã sai về Donald Trump’
Ứng cử viên phó tổng thống đảng Cộng hòa J.D Vance một lần nữa bảo vệ lập trường trước đây của mình khi chỉ trích ông Trump, nói rõ: “Đôi khi tôi không đồng tình với cựu Tổng thống nhưng tôi đã rất thẳng thắn về sự thật rằng tôi đã sai về Donald Trump”.
Tuy nhiên, đồng minh của cựu Tổng thống Mỹ khẳng định: “Nhưng quan trọng nhất, ông Trump đã mang lại lợi ích cho người dân Mỹ: Tiền lương tăng, tiền lương thực lĩnh tăng, biên giới phía Nam được bảo vệ”.
Quyền phá thai
Với vấn đề mà đảng Dân chủ có xu hướng chiếm ưu thế, ông Walz đã mạnh mẽ chỉ trích cựu Tổng thống Trump vì đã lật ngược phán quyết Roe v Wade, nêu ra câu chuyện về những người phụ nữ có cuộc sống bị đe dọa bởi các hạn chế phá thai.
Khi ông Vance tuyên bố rằng đảng Dân chủ “ủng hộ phá thai”, ứng cử viên Walz trả lời: “Không, chúng tôi không ủng hộ. Chúng tôi ủng hộ phụ nữ. Chúng tôi ủng hộ quyền tự do lựa chọn của riêng họ”.
Xả súng trường học
Về giải pháp cho các vụ xả súng ở trường học, ứng cử viên phó tổng thống đảng Cộng hòa J.D Vance cho rằng, cần phải tăng cường an ninh, ông muốn thấy cha mẹ phải chịu trách nhiệm đối với những đứa trẻ thực hiện các vụ xả súng hàng loạt, tuy nhiên, vị này nhấn mạnh phải tùy từng trường hợp cụ thể.
Trong khi đó, về phần mình, đề cập việc có con trai 17 tuổi chứng kiến một vụ xả súng, ông Walz cho rằng, phải xem xét kinh nghiệm của các quốc gia khác để tìm ra giải pháp, đồng thời ưu tiên “bảo vệ Tu chính án thứ hai; bảo vệ con em chúng ta”.
Tu chính án thứ 2 quy định quyền của dân chúng được giữ và sử dụng vũ khí sẽ không bị coi là vi phạm pháp luật.
Mối đe dọa với nền dân chủ
Vụ bạo loạn ở Điện Capitol ngày 6/1/2021 đã được đưa ra tranh luận, song ứng viên đảng Cộng hòa J.D Vance né tránh câu hỏi cũng như việc liệu kết quả bầu cử có bị thách thức lần nữa hay không, khi nói rằng, vấn đề nằm ở “mối đe dọa kiểm duyệt” của đảng Dân chủ, khi kiểm soát các thông tin trên mạng xã hội.
Trong khi đó, ứng viên đảng Dân chủ Walz cho rằng: “Lời nói của một tổng thống rất quan trọng. Mọi người đều nghe thấy điều đó. Vì vậy, tôi nghĩ vấn đề này là giải quyết những bất đồng của chúng ta tại hòm phiếu, bắt tay khi chúng ta thua, trung thực về điều đó”.
Theo ông, khi kết quả ngã ngũ, “chúng ta cần bắt tay nhau, cuộc bầu cử này, và người chiến thắng cần phải là người chiến thắng. Chuyện này phải chấm dứt. Nó đang xé nát đất nước chúng ta.”
Về phần mình, ứng cử viên đảng Công hòa Vance nói: “Tôi hy vọng rằng chúng ta sẽ chiến thắng, và tôi nghĩ chúng ta sẽ chiến thắng, nhưng nếu Tim Walz là phó tổng thống tiếp theo, ông ấy sẽ nhận được lời cầu nguyện của tôi, lời chúc tốt đẹp nhất của tôi và sự giúp đỡ của tôi bất cứ khi nào ông ấy muốn”.
Cuộc tranh luận kết thúc sau 90 phút, được đánh giá là văn minh và tập trung vào các chính sách.
Thông thường, những cuộc tranh luận của các ứng cử viên phó tổng thống không có tác động đến những cử tri chưa quyết định, tuy nhiên, cuộc tranh luận lần này có phần khác biệt, khi ông Donald Trump, ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng hòa từ chối tham gia cuộc tranh luận thứ hai với đối thủ đảng Dân chủ, Phó Tổng thống Kamala Harris.
