Hiệu quả thực hành nghề nghiệp

Liệu có bao nhiêu doanh nghiệp (DN) đặt việc tiếp nhận sinh viên (SV) thực tập vào một tầm nhìn xa hơn so với nếp nghĩ lâu nay là “giúp đỡ SV học nghề” hoặc hỗ trợ cho nhà trường? Đương nhiên là khi DN tiếp nhận SV thực tập, họ đã tham gia giúp đỡ rất có giá trị để SV có cơ hội thâm nhập thị trường lao động và thực tế nghề nghiệp. Và cũng là sự giúp đỡ vô cùng quý giá cho nhà trường, nơi mà SV được hướng dẫn để tiếp thu nền tảng lý thuyết có hệ thống về nghề nghiệp và rèn luyện những phẩm chất, kỹ năng cần có để sẵn sàng trở thành người lao động có năng lực phù hợp với kỳ vọng của xã hội và của nhà tuyển dụng. Thực hành nghề nghiệp không bao giờ được phép chỉ dừng lại trong khuôn khổ mô phỏng ở nhà trường. SV phải được cọ xát với thực tiễn nghề nghiệp càng sớm càng tốt, giúp họ nhận ra những thước đo thực tế để điều chỉnh quá trình học tập của mình ở nhà trường.

Nhưng có gì cần nghĩ thêm bên ngoài “chiếc hộp” của những lý lẽ đương nhiên nói trên? DN có nên nghĩ việc tiếp nhận SV thực tập là một “nghĩa vụ” đối với lĩnh vực của mình không? Nói “nghĩa vụ” là vì nếu chính các DN không chủ động cùng với các trường đại học, cao đẳng đóng góp giá trị vào việc đào tạo nhân lực cao cho chính ngành mình thì ai sẽ làm việc đó? Khi cộng đồng DN được khai thác một nguồn nhân lực có trình độ cao thì lợi ích chiến lược của điều đó sẽ là không cần bàn thêm. Thay cho việc chê bai hay chỉ trích SV ra trường “lơ ngơ”, “không được việc” thì nhiều DN đã và đang tích cực góp tay cùng nhà trường giải quyết hạn chế đó thông qua các hợp tác hỗ trợ điều kiện thực hành, thực tập cho SV.

Trong một tầm nhìn xa hơn nữa, và với góc nhìn đầy đủ sự trân trọng nguồn nhân lực trẻ, thì DN còn nên xây dựng một chính sách SV thực tập có lương. Vấn đề không nên chỉ được hiểu ở góc độ tiền công lao động, mà phải hiểu đó là tầm nhìn chiến lược của DN trong việc chính thức hóa việc sử dụng nguồn nhân lực trẻ, đặt kỳ thực tập của SV vào một trải nghiệm làm việc toàn thời gian, toàn tâm toàn ý và đánh giá sòng phẳng về kết quả.

Còn ở phía nhà trường, liệu có nên khư khư giữ quan niệm lớp học chỉ có thể có ở không gian học đường? Các mô hình “giờ học DN” thậm chí là học kỳ DN nên trở thành một ngôn ngữ chính thức trong thiết kế chương trình đào tạo. Đó có thể là những hình thức liên kết đào tạo giữa nhà trường với DN, chẳng hạn như trong đào tạo ngành truyền thông, hợp tác giữa một số trường đại học với các tòa soạn báo để triển khai một số học phần ở ngay tòa soạn hay đưa SV ngành cơ khí đến nhà máy lắp ráp ô tô làm việc vài tháng… có thể xem là một ví dụ đáng tham khảo.

SV thực tập thực sự là nguồn nhân lực cần được DN có chiến lược sử dụng từ rất sớm để vừa giúp họ vừa giúp chính mình. Vấn đề là cả nhà trường và cả DN đều phải sẵn sàng để thay đổi cách tiếp cận của mình trong vấn đề tăng cường hiệu quả thực hành nghề nghiệp cho SV.