Hiện thực hóa tiềm năng hợp tác về năng lượng nguyên tử giữa Việt Nam và Nga

Sự thành công của Dự án Trung tâm Nghiên cứu khoa học công nghệ hạt nhân (CNST), không những đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hợp tác khoa học và công nghệ (KH-CN) giữa Việt và Nga, mà còn nâng cao tiềm lực năng lượng nguyên tử cho Việt Nam trong giai đoạn tới.

Trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc tại Liên bang Nga, ngày 25-9, đoàn công tác Bộ KH-CN Việt Nam do Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt làm trưởng đoàn đã thăm và làm việc tại Tập đoàn Năng lượng Nguyên tử Quốc gia Liên bang Nga (ROSATOM), thăm khu Triển lãm thành tựu kinh tế quốc dân Nga.

Tại buổi làm việc, hai bên đã thảo luận các biện pháp nhằm triển khai có hiệu quả và đúng tiến độ Dự án CNST tại Việt Nam. Đồng thời, hai bên cũng xây dựng kế hoạch tổng thể giữa hai nước trong lĩnh vực ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình. Kế hoạch bao gồm việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành năng lượng nguyên tử Việt Nam, cũng như tập trung vào nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng, đặc biệt là ứng dụng trong y tế, nông nghiệp…

Tổng Giám đốc Tập đoàn ROSATOM Alexey Likhachiov khẳng định, ROSATOM rất quan tâm đến hợp tác toàn diện với Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử. Ông cảm ơn phía Việt Nam đã hỗ trợ trong hoạt động hợp tác nghiên cứu và đào tạo phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực này. Nhắc đến Diễn đàn sinh viên quốc tế tốt nghiệp ngành nguyên tử lần thứ nhất được tổ chức tại Liên bang Nga vào năm 2023, ROSATOM bày tỏ mong muốn tổ chức Diễn đàn lần thứ hai vào năm 2025 tại Việt Nam nhân kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước và 80 năm ngày thành lập ngành hạt nhân Nga.

Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cảm ơn ROSATOM và các thế hệ chuyên gia và nhà khoa học của ROSATOM đã có những đóng góp quan trọng cho sự phát triển của ngành năng lượng nguyên tử Việt Nam trong 40 năm qua. Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt khẳng định, cuộc gặp là cơ hội quý giá để hai bên điểm lại những công việc đã thực hiện và thảo luận về kế hoạch hợp tác giữa Bộ KH-CN Việt Nam và ROSATOM trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử thời gian tới nhằm làm sâu sắc hơn mối quan hệ hợp tác truyền thống giữa hai bên.

Về tình hình hợp tác trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử với Liên bang Nga, Bộ trưởng Bộ KH-CN Huỳnh Thành Đạt cho biết, tiến độ triển khai Dự án CNST đang được hai bên đặc biệt quan tâm. Bộ KH-CN ghi nhận và đánh giá cao sự nghiêm túc và trách nhiệm của cán bộ ROSATOM, đặc biệt là Công ty Cổ phần Viện thiết kế chuyên ngành của nhà nước (GSPI) trong việc thực hiện nhiệm vụ và nỗ lực giải quyết những khó khăn ban đầu trong quá trình triển khai. Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh rằng, sự thành công của Dự án không chỉ đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hợp tác KH-CN giữa Việt Nam và Liên bang Nga mà còn giúp nâng cao tiềm lực năng lượng nguyên tử cho Việt Nam trong giai đoạn tới. Đây cũng là tiền đề để hai nước tiếp tục triển khai các hoạt động hợp tác quan trọng hơn trong tương lai, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử.

Tại buổi làm việc, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt đề nghị Tổng Giám đốc Alexey Likhachiov xem xét đề xuất xây dựng Lộ trình hợp tác riêng giữa Bộ KH-CN và ROSATOM giai đoạn 2025-2030. Mục tiêu nhằm cụ thể hóa chỉ đạo của lãnh đạo cấp cao Việt Nam và Liên bang Nga, đồng thời hiện thực hóa tiềm năng hợp tác giữa hai bên trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử.

Cụ thể, hai bên cùng nhau triển khai thực hiện thành công Dự án CNST; Bộ KH-CN cùng ROSATOM hợp tác xây dựng Trung tâm Truyền thông năng lượng nguyên tử tại thành phố Long Khánh (tỉnh Đồng Nai). Đây là nhiệm vụ quan trọng hiện nay, rất cần thiết để Dự án CNST thành công; hợp tác nghiên cứu về các công nghệ điện hạt nhân tiên tiến phục vụ phát triển kinh tế – xã hội, đảm bảo an ninh năng lượng và chống biến đổi khí hậu, dự kiến bắt đầu từ năm 2025; hai bên phối hợp tổ chức các hội nghị, hội thảo, tọa đàm khoa học, các khóa phổ biến kiến thức về năng lượng nguyên tử và điện hạt nhân cho công chúng, cán bộ quản lý và các đối tượng liên quan; hợp tác đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử cho Việt Nam, đào tạo cán bộ nghiên cứu cho Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam và ngành năng lượng nguyên tử;…

Trong lộ trình hợp tác giữa Bộ KH-CN và ROSATOM, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt đề nghị đưa vào một số nội dung hợp tác khác, như: Hợp tác trong việc hoàn thiện và đưa vào vận hành Mạng Quan trắc phóng xạ và cảnh báo sự cố quốc gia của Việt Nam; việc tham gia của Việt Nam vào Liên danh Trung tâm nghiên cứu quốc tế trên cơ sở lò phản ứng nghiên cứu nơtron nhanh đa năng (IRC MBIR); ROSATOM đảm bảo cung cấp nhiên liệu cho lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu Đà Lạt; triển khai thỏa thuận hợp tác, ký kết hợp đồng trong việc chuyển trả nhiên liệu hạt nhân và một số lĩnh vực khác liên quan đến chiếu xạ, y học hạt nhân…

TRẦN BÌNH