Ngành nông nghiệp Hà Tĩnh đang từng bước chuyển đổi mô hình sản xuất theo hướng tuần hoàn, hữu cơ, sản xuất theo quy chuẩn, tiêu chuẩn. Hành trình này không chỉ tạo ra những giá trị mới mà còn là mục tiêu của nền sản xuất hiện đại – tăng trưởng xanh, tiêu dùng xanh.
Chuyển hướng sản xuất
Từ khi chuyển đổi phương pháp canh tác theo hướng hữu cơ, vườn cam của Doanh nghiệp tư nhân Hoài Luân (Vũ Quang) luôn sinh trưởng tốt, trĩu quả mùa thu hoạch.
Đã bước sang năm thứ 2 kể từ khi quyết định chuyển hướng sang sản xuất hữu cơ, vụ cam tết năm nay, Doanh nghiệp tư nhân Hoài Luân (Vũ Quang) tiếp tục đón niềm vui thắng lợi. Anh Đoàn Quốc Hoài – Giám đốc Doanh nghiệp tư nhân Hoài Luân chia sẻ: “Với 10 ha (8 hộ liên kết tham gia), chúng tôi tuân thủ hoàn toàn quy trình sản xuất hữu cơ, áp dụng các tiến bộ KHKT và truy xuất nguồn gốc đến từng quả cam.
Từ khi chuyển đổi phương pháp canh tác, vườn cây sinh trưởng tốt, nhiều loại sinh vật có lợi trở lại môi trường. Dự kiến, sản lượng cam năm nay đạt khoảng 120 tấn, giá bán tại vườn ít nhất 50 nghìn đồng/kg, vượt trội so với loại cam khác. Cuối tháng 11 vừa qua, sản phẩm cam chanh của chúng tôi đã được công nhận đạt tiêu chuẩn quốc gia về nông nghiệp hữu cơ. Đây là kết quả của sự nỗ lực và cũng nhận diện rõ hành trình mà chúng tôi lựa chọn – sản xuất sạch vì cuộc sống an toàn”.
Những ngày áp tết, những vườn cam rực vàng, đưa lại niềm vui cho bà con nông dân.
Đường lên Vũ Quang, Hương Khê, Hương Sơn ngày áp tết, mùa cam chín mọng, vàng rực cả những ngọn đồi. Dọc đường, hàng chục tấm biển lớn “Mô hình sản xuất cam theo hướng hữu cơ”; “HTX sản xuất cam theo tiêu chuẩn VietGAP”… liên tục nối tiếp nhau với những thông tin của nhà vườn, quy trình sản xuất, mã QR truy xuất nguồn gốc được công khai để người dân tiện theo dõi. Vài năm trở lại đây, các quy trình sản xuất tốt như: VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ được áp dụng ngày càng nhiều vào sản xuất cây ăn quả. Gắn với xây dựng thương hiệu OCOP, nông sản địa phương từng bước được định danh trên “bản đồ” sản xuất và thị trường tiêu thụ.
Cũng mạnh dạn tìm hướng phát triển kinh tế mới, anh Trần Nam Giang ở thôn 10, xã Sơn Trường (Hương Sơn) đầu tư mô hình chăn nuôi tuần hoàn khép kín. “Mô hình có 20 con nái và hơn 200 con lợn rừng thịt; 20 con hươu lấy nhung; 1.000 m2 ao nuôi cá nước ngọt. Tận dụng sản phẩm và phụ phẩm nông nghiệp, tôi nuôi giun quế để xử lý phân thải chăn nuôi; phân giun quế thì bón cho các loại rau, củ, quả, cây thảo dược để làm thức ăn cho lợn rừng; giun quế làm thức ăn cho cá” – anh Giang cho biết. Để tăng hiệu quả sản xuất, anh đã mở thêm xưởng chế biến thịt lợn rừng Nam Giang và được UBND tỉnh công nhận sản phẩm đạt OCOP 3 sao vào năm 2021. Hiện nay, mỗi năm, mô hình đạt doanh thu hơn 1 tỷ đồng, thu lãi từ 400-500 triệu đồng.
Mô hình chăn nuôi tuần hoàn khép kín của anh Trần Giang Nam (Hương Sơn) từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ.
Đến cuối năm 2023, toàn tỉnh có gần 2.000 ha cây trồng các loại được cấp giấy chứng nhận VietGAP, GlobalGAP; 3 cơ sở nuôi trồng thủy sản được chứng nhận VietGAP; 8 trang trại chăn nuôi được chứng nhận VietGAHP. Đến nay, trên địa bàn toàn tỉnh có 28 cơ sở được chứng nhận HACCP, GMP, tiêu chuẩn ISO 22000… còn hiệu lực. Trong đó, 8 cơ sở chế biến nông sản, thủy sản có giấy chứng nhận HACCP; 16 cơ sở chế biến nông sản, thủy sản có giấy chứng nhận GMP và 4 cơ sở chế biến giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn ISO.
Hà Tĩnh có 22 chuỗi cung ứng sản phẩm an toàn có xác nhận và 60 mô hình sản xuất theo hướng hữu cơ tại các địa phương. Sự chuyển dịch này đã đóng góp quan trọng vào kết quả toàn ngành với tốc độ tăng trưởng ước đạt 2,7%; tổng giá trị sản xuất nông, lâm, thủy sản (theo giá so sánh) ước đạt 13.900 tỷ đồng; giá trị sản xuất trên đơn vị diện tích đạt 97,5 triệu đồng/ha; tỷ trọng chăn nuôi duy trì chiếm trên 53% cơ cấu giá trị sản xuất nông nghiệp; tỷ lệ độ che phủ rừng đạt trên 52,5%. Trong năm 2023, toàn tỉnh cũng tăng thêm 3.600 ha thực hiện tập trung, tích tụ ruộng đất, nâng tổng số diện tích tập trung, tích tụ ruộng đất lên gần 10.700 ha, đạt 62% mục tiêu thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TU của BCH Đảng bộ tỉnh.
Khai thác đa giá trị, bền vững
Đoàn công tác lãnh đạo tỉnh kiểm tra tiến độ thu hoạch vụ lúa hè thu 2023.
Ông Nguyễn Văn Việt – Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết: “2024 là năm có ý nghĩa quyết định hoàn thành các mục tiêu, kế hoạch 5 năm 2021-2025 và Đề án thí điểm xây dựng tỉnh đạt chuẩn NTM. Theo đó, ngành tiếp tục tập trung chỉ đạo, cụ thể hóa quan điểm, mục tiêu và định hướng về nông nghiệp hữu cơ, an toàn, sinh thái, hiệu quả, bền vững, tích hợp đa giá trị; chuyển mạnh sang phát triển kinh tế nông nghiệp lấy thị trường, khoa học công nghệ và liên kết với doanh nghiệp thông qua các HTX, tổ hợp tác là động lực; lựa chọn cây, con có lợi thế, đặc hữu tiến đến xây dựng nền nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn theo lộ trình. Đây chính là nhiệm vụ trọng tâm trong tái cơ cấu ngành nhằm tạo bước đi táo bạo và có tầm nhìn để chuyển đổi sang hệ thống lương thực, thực phẩm xanh, ít phát thải và bền vững theo định hướng của Bộ NN&PTNT và nhiệm vụ của Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh khóa XIX”.
Mô hình nông nghiệp đô thị “3 trong 1” kết hợp lúa, rau thủy sinh, tôm, cá, cua ở xã Thạch Hạ (TP Hà Tĩnh) bắt đầu cho hiệu quả, khai thác đa giá trị để phát triển kinh tế nông thôn.
Năm 2024, ngành NN&PTNT phấn đấu tốc độ tăng trưởng đạt trên 2,5%; tổng giá trị sản xuất (theo giá so sánh) đạt trên 14.300 tỷ đồng; phấn đấu tăng quy mô đất trồng trọt (lúa, rau, cây ăn quả) hữu cơ và đạt tiêu chuẩn hữu cơ từ 0,3-0,5% tổng diện tích (trên 500-700 ha); tăng thêm từ 20-50 mô hình chăn nuôi lợn, bò, hươu, gia cầm theo hướng hữu cơ, tuần hoàn; xây dựng được 1-2 mô hình nuôi trồng thủy sản hữu cơ…
Đặc biệt, các mô hình nông nghiệp gắn phát triển du lịch sinh thái như: du lịch xanh tại thôn Hoa Thị – xã Thọ Điền (Vũ Quang), bản Phú Lâm – xã Phú Gia (Hương Khê); mô hình phát triển chuỗi du lịch nông nghiệp, nông thôn liên kết các điểm đến, hình thành các tour du lịch gắn với sản xuất nông nghiệp, làng nghề (xã Sơn Kim 1, Hương Sơn); mô hình nông nghiệp đô thị “3 trong 1” kết hợp lúa, rau thủy sinh, tôm, cá, cua; “công viên nông nghiệp sinh thái” ở TP Hà Tĩnh… là “hạt nhân” để mở ra hướng phát triển mới cho kinh tế nông thôn – đa giá trị, tăng trưởng xanh gắn với bảo vệ môi trường sinh thái.
Vụ xuân 2024, xã Cẩm Vịnh (Cẩm Xuyên) thí điểm sản xuất 5 ha lúa hữu cơ giống DT39 liên kết với Công ty CP Tập đoàn Quế Lâm, nhân rộng các mô hình sản xuất theo hướng hữu cơ trên địa bàn.
Sở NN&PTNT cũng đang hoàn thiện Đề án Nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2023-2030, khẳng định bước chuyển giai đoạn mới của nông nghiệp, thu hút các doanh nghiệp tham gia. Ông Nguyễn Hồng Lam – Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Quế Lâm (TP Huế) cho biết: “Tại Hà Tĩnh, công ty đã xây dựng được các mô hình cây, con theo tiêu chuẩn hữu cơ; hình thành một số chuỗi cửa hàng tiêu thụ, bước đầu góp phần thay đổi tư duy của người sản xuất và người tiêu dùng về nông nghiệp hữu cơ. Việc thực hiện Đề án Nông nghiệp hữu cơ sẽ tạo “đường dẫn” cho sản xuất phát triển theo chuỗi, khai thác đa giá trị sản phẩm nông nghiệp địa phương; làm thay đổi nhận thức của người sản xuất; thu hút được sự tham gia của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội để xây dựng nền nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp chia sẻ, nông nghiệp tuần hoàn”.
Nguyễn Oanh
